شبهای پیشاور در دفاع از حریم تشیع صفحه 586

ص :586

بنمایند شما نمی توانید طبق عقاید و گفتار اکابر پیشوایان خودتان حکم بکفر آنها بنمائید.

و حال آنکه در کتب معتبرۀ خودتان مانند جلد دوم مسند احمد حنبل ص 236 و جلد دوّم سیره الحلبیّه حلبی ص 107 و جلد دوم صحیح بخاری ص 74 و صحیح مسلم کتاب جهاد و اسباب النزول واحدی ص 118 و غیرهم بسیار رسیده که در حضور خود پیغمبر غالبا اصحاب مانند ابی بکر و غیره بهم دشنام می دادند بلکه یکدیگر را می زدند و رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم مشاهده می نمود و آنها را کافر نمی خواند و اصلاحشان می داد(البته این قبیل اخبار جنگ و نزاع اصحاب در مقابل رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم در کتب علماء اهل تسنن است نه در کتابهای علمای شیعه).

پس جواب ایراد اولتان را با همین مختصر بیان شنیدید که لعن و دشنام باحدی از صحابه موجب کفر نمی شود و اگر بدون دلیل و برهان سبّ و لعنی بنمایند فاسق می شوند نه کافر و هر عمل فسقی قابل عفو و آمرزش می باشد.

اعمال نیک و بد صحابه مورد توجه رسول اکرم(ص)بوده

ثانیا فرمودید صحابه مورد توقیر و احترام و تعظیم رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بوده اند صحیح است داعی هم تصدیق دارم بلکه عموم مسلمین و اهل علم و دانش متّفق اند که نیک و بد اعمال اشخاص مورد توجه و مطالعه خاتم الانبیاء صلّی اللّه علیه و آله و سلّم بوده و عمل نیک هر فردی را تقدیر می نمودند چنانچه عدالت انوشیروان و سخاوت حاتم طائی را تقدیر فرمودند.

ولی این مطلب هم مسلّم است که آن حضرت اگر توقیر و تقدیر از فردی یا جمعی می نمودند مربوط بهمان عمل نیکی بوده که از آنها صادر گردیده.

بدیهی است توقیر و تقدیر فردی یا جمعی در عمل مخصوصی قبل از صدور خلاف از ایشان دلالت بر سلامت و حسن عاقبت نمی کند چه آنکه عقوبت قبل از صدور عصیان با آنکه معلوم الصدور هم باشد جائز نیست.

چنانچه مولانا امیر المؤمنین علی علیه السّلام با آنکه از عمل عبد الرحمن بن ملجم مرادی