قطره ای از دریای معارف شیعه صفحه 154

مختصری درباره محمّد بن علی علیه السلام ملقب به باقر العلوم علیه السلام

امام محمّد باقر علیه السلام فرزند حضرت سجاد علیه السلام در اول رجب متولد و در هفت ذیحجه هر سال سالگرد شهادت ایشان است. مدت عمر شریفان 57 سال بود. لقبشان: باقر، کنیه ایشان: ابوجعفر، نام پدر: علی، نام مادر: فاطمه دختر امام حسن علیه السلام و نام قاتل ایشان ابراهیم بن ولید با زهر بوده و محل دفن ایشان بقیع می‌باشد.

جابر بن عبداللَّه انصاری از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله است که مأمور رساندن سلام پیامبر به حضرت باقر علیه السلام بود و از قول پیامبر صلی الله علیه و آله به جابر گفته شده بود که تو پنجمین امام را که ملقب به باقر العلوم (شکافنده علم) است درک خواهی کرد و سلام مرا به او ابلاغ کن.

ائمه اطهار علیهم السلام اگر چه در زمان خودشان همه علوم را دارا بودند ولی بدون زحمت هم به دست نمی‌آورده‌اند، در روایت است که هر شب جمعه علم ما ائمه زیاد می‌شود، و بر اثر عبادت و انجام مستحبات و پذیرفتن آنچه خداوند متعال مقدر کرده و می‌خواهد، ایشان را به درجه امامت می‌رساند و حدیث قدسی »عبدی عبادی یجعلک مثلی« مصداق با ارزش در مورد ائمه اطهار است. نکته جالب توجه اینکه حضرت امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام در مقطعی از زمان می‌زیستند که بنی امیه و بنی عباس بر سر حکومت غاصبه با یکدیگر به ستیز پرداخته بودند و این موقعیت خوبی بود برای تربیت شاگردانی که سرآمد علم شیمی و فلسفه و منطق و فقه و اصول بودند که توضیح آن در این مختصر نمی‌گنجد، دیگر اینکه امام حسین علیه السلام با پذیرفتن شهادت، نهال درخت اسلام را بارور نمودند و حضرت سجاد علیه السلام غیرت مذهبی و تولی و تبری را بین مسلمین و خصوصاً تشیع شعله‌ور نمودند و زمینه را برای پذیرش حق و حقیقت و علم و تقوی آماده ساختند و خود این امور از اعجاز اهل البیت و اتمام حجت است که هر کدام نقشی را به اقتضای زمان به عهده داشته‌اند.

حال روایاتی از امام محمّد باقر علیه السلام نقل می‌شود، باشد که آنها چراغ راه زندگی خود و خانوادمان و جامعه گردد. ان شاء اللَّه.

چهل حدیث از امام محمّد باقر علیه السلام

1 - عن ابا جعفر علیه السلام: »قال عالم ینفع بعلمه افضل من سبعین الف عابد«. (اصول کافی، جلد 1، صفحه 40).

امام محمّد باقر علیه السلام می‌فرمایند: عالم و دانشمندی که مردم از علم او نفع می‌برند برتری دارد از هفتاد هزار مرد عبادت کننده که دائماً به عبادت مشغول باشند.

2 - عن ابا جعفر علیه السلام: »ذروة الامر و سنامه و مفتاحه و ... الطاعة بالامام بعد معرفته«.

امام محمّد باقر علیه السلام می‌فرمایند: بزرگی و برتری و کلید و ... هر کاری پیروی امام از روی شناخت است. (کتاب کافی، صفحه 481).