آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 115

مباحث مهدویت، تبدیل به یکی از پرسش ها و چالش های جامعه شیعه شده بود.

گرایش فرقه ای 2:

گرایش فرقه ای 2:

نام گرایش: اسماعیلیه

اصول و مبانی: ادعای امامت برای اسماعیل فرزند امام صادق علیه السلام و پس از آن برای فرزندش محمد و تبار او.

وضعیت و جغرافیا:

اسماعیل، فرزند بزرگ امام صادق علیه السلام ، در زمان امامت ایشان رحلت کرد؛ ولی پس از این که برخی از پیروان فرقه غالیانِ خطابیه، گرد فرزندش محمد را گرفتند، او نیز همراه برادرش، علی ابن اسماعیل، وسوسه شد که نهضتی مستقل را پایه گذاری کند. آن دو و به ویژه علی، متهم هستند که با سخن چینی علیه امام کاظم علیه السلام ، اسباب زندانی شدن ایشان را فراهم کرده اند؛ از این رو، بعد ها محمد ابن اسماعیل، در یکی از سفرهای هارون به حج و حجاز، با او همراه شد و همراه او به بغداد و عراق رفت. او که خواهان راه اندازی فرقه ای جدید بود و تجربه های ناکام زیدیه را هم مشاهده کرده بود، به تجربه تاریخی عباسیان روی آورد، یعنی تبلیغات مخفیانه زیرزمینی و سرّی را در پیش گرفت.

او به قصد یافتن مکانی مناسب برای دعوت خود، پس از عراق، سفری هم به ایران کرد و تا ری هم رفت، ولی در نهایت، همانند رهبران اولیه عباسی در زمان بنی امیه، به حمیمه، در شام، در جنوب بحرالمیت رفت. با رحلت او در سال 193 ه . ق. پسرش عبدالله (ف 212) جانشین او شد. او در سال 194، مخفیانه ساکن سلمیه شد و به طراحی نظام دعوت مخفیانه و تربیت داعیان اسماعیلی پرداخت.

سخن آخر اینکه:

با رفتن فرزندان و نوادگان اسماعیل از مدینه، هیچ مواجهه ای بین آنها و امام رضا علیه السلام صورت نگرفت، اگر چه دست آنها آلوده به پرونده سازی علیه امام کاظم علیه السلام بود.

سبک زندگی: اطلاعات مشخصی از اسماعیلیه در این سال ها وجود ندارد، ولی البته آن چه مسلّم است، سه اصل کلی در باورهای آنان است. یکی: اعتقاد به استمرار امامت