آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 156

مدارس علمی شیعه

جغرافیایی

در دوران امامت امام رضا علیه السلام ، ساختار کلی مدارس مهم شیعه در مناطقی چون بغداد و کوفه و قم شکل گرفته بود و هر مدرسه، دارای شخصیت های علمی متعدد در رشته های گوناگون معارف اسلامی بود.

3/2/2: امام و مدیریت اجتماعی یاران

اشاره

3/2/2: امام و مدیریت اجتماعی یاران

با تبیین ادوار شناسی وضعیت فکری و حدیثی و شخصیت های علمی شاگردان امامان شیعه، از زمان امام صادق علیه السلام تا دوران امامت امام رضا علیه السلام ، مشخص می شود که شیوه اصلی تعلیم و پرورش شاگردان در این دوران، بر اساس مدیریت واسطه ای است؛ مدیریتی که در مرحله بعدی امامت، یعنی دوران امامت امام جواد علیه السلام تا امام عسکری علیه السلام ، مبنای مدیریت علمی و اجتماعی امامان شیعه است.

در این دوران، امام، که شدیداً زیر نظر خلافت عباسی بود، به جای برگزاری مدرسه در مدینه، سعی می کرد علاقه مندان آموزش را به شخصیت های برجسته شیعه در مناطق گوناگون ارجاع دهد. این ارجاع، نشان گر پیشرفت نظام مدرسه ای شیعه در این دوران است. به نظر می رسد علل و عواملی که باعث اتخاذ سیاست و راه برد مدیریت واسطه ای از سوی امام شد، موارد زیر باشد:

ضرورت ها و اقتضائات زمانه

ضرورت ها و اقتضائات زمانه

گسترش جغرافیای تشیع و ضرورت توسعه نظام نیروسازی.

استفاده جوامع شیعه از شخصیت های علمی و اندیشه ای و ضرورت بهره وری از ظرفیت ها و استعدادهای علمی و دینی آن ها.

قدرت گرفتن خلافت عباسی و پیچیده شدن سیاست های مواجهه عباسیان در دوران خلافت هارون و مأمون و ضرورت دور کردن توجه ها از امام و فعالیت های گسترده ایشان. (همان گونه که مأمون با توجه به همین جایگاه امام، سعی کرد ایشان را از مدینه دور کند و یا خلفای بعدی، سیاست تبعید امامان به بغداد و سامرا را اجرا کردند).

ضرورت آماده سازی جامعه شیعه از منظر فلسفه تاریخی برای مرحله بعدی امامت،