آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 210

سوی دیگر است. دو نمونه از گزارش های تاریخی که بیان گر مدیریت دوسویه امام در این زمینه است، چنین است:

ابومحمد مصری می گوید: از امام اجازه خواستم تا برای سفری تجاری از بغداد به مصر بروم. امام فرمود: «این سفر را فعلاً عقب بینداز و عجله نکن». او هم پذیرفت و تا دو سال صبر کرد. پس از دو سال، وقتی اجازه امام به او رسید، از بغداد راهی مصر شد. خروج او از بغداد، هم زمان با آغاز هرج ومرج در بغداد بود (احتمالاً مصادف با جنگ های امین و مأمون)، در نتیجه، ضرری در بغداد متوجه او نگردید و در مصر هم سود فراوانی کرد.(1)

حسین ابن خالد صیرفی، که وضع خوبی داشت، نزد امام آمد و از وی مشورت گرفت تا برای تجارت به منطقه «اعوض» در اطراف مدینه برود. امام فرمود: «به وضع موجود قانع باش و نرو، چرا که به اندازه کفایت ثروت داری». او نپذیرفت و به آن سو رفت، اما دزدان به او حمله کردند و هر چه همراه داشت، بردند.(2)

3/6/2: مدیریت اقتصادی امام در خراسان

3/6/2: مدیریت اقتصادی امام در خراسان

سفر اجباری امام به خراسان، که روی هم سه سال طول کشید، همانند زندان های چهار ساله امام کاظم علیه السلام ، موقتاً موجب دور افتادن امام از وکلایش در عراق و غرب ایران و دیگر مناطق شد. این اتفاق، باعث شد اموال شیعیان دیگر به امام نرسد و البته مدیریت امام در جریان واقفیه، از تبدیل شدن این حادثه به واقفیه ای جدید در سال های آتی جلوگیری کرد.

در خراسان، امام به مدت دو ماه از پذیرش خلافت و سپس ولایت عهدی پرهیز کرد تا اینکه وقتی تهدید به قتل شد، به ناچار آن را پذیرفت.(3) پس از این اتفاق، مأمون ضمن اینکه سکه های جدیدی با طرح ولایت عهدی امام زد، برای امام مقرری ویژه ای

1- زندگانی حضرت امام رضا7، ترجمه بحار الأنوار، ص 34.
2- موسوعه، ج 1، ص 318.
3- عیون اخبار الرّضا علیه السلام، ج 2، ص 237.