آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 274

انتخاب حومه توس برای شهادت

عرفانی / آینده نگرانه

امام با مقاومت در برابر شهادت در شهرهای مرو و سرخس؛ و پیش بینی مزاری برای خود در حومه توس (بر اساس روایات پیش بینی نگر)، برنامه ای دقیق برای ایجاد شهری جدید با محوریت زیارت رضوی در خراسان داشت؛ شهری که از فرهنگ التقاطی شهرهای غیر شیعی خراسان به دور باشد.

ه ) امام و مدیریت مسئله وصایت و جانشینی امام جواد علیه السلام

ه ) امام و مدیریت مسئله وصایت و جانشینی امام جواد علیه السلام

یکی از مسائل مهم دوران امامت امام رضا علیه السلام ، مسئله ولادت و وصایت و جانشینی فرزندش بود؛ چرا که ایشان، بر اساس مصالح آسمانی، برخلاف پدر بزرگوارش امام کاظم علیه السلام ، که دارای فرزندان بسیاری بود، تا سال 196 ه . ق. یعنی 48سالگی، فرزندی نداشت و همین امر، هجوم سنگین واقفی ها را علیه امام و جامعه شیعه به دنبال داشت.(1) سرانجام در این سال، تنها فرزند ایشان، یعنی «جوادالائمّه علیه السلام » به دنیا آمد؛ ولی به علت شباهت بیشتر فرزند به مادرش، هجوم بعدی، شبهه کثیفی بود که وقتی فراگیر شد، دامن برخی از علویان را نیز گرفت. این دسته، در نهایت، در حدود سال 198 ه . ق. جلسه ای گرفتند و از قیافه شناسان دعوت کردند تا نظر کارشناسی خود را بدهند که همگی، گواهی بر انتساب جوادالائمّه علیه السلام به امام رضا علیه السلام دادند.(2)

بدین گونه، امام پس از گذار از این بحرآنها، مسئله امامت فرزندش را به صورت گسترده ای مطرح کرد؛ البته امام، در آستانه تولد و در دوران کودکی فرزندش، همواره بر امامت و ولایت او تأکید می کرد؛ ولی پس از دفع فتنه شبهه انتساب فرزندش، بر شدت این کار افزود. در این زمان امام، در آستانه سفر به خراسان بود؛ سفری که به تصریح و تأکید ایشان، بدون بازگشت بود و منتج به شهادتِ قطعی و نزدیک ایشان می شد. به طور طبیعی، در همین زمان بود که بحران سوم، یعنی احتمال تحقق امامت امام جواد علیه السلام در کودکی، که مسئله کلامی مهمی نیز بود، خود را نشان داد. امام رضا علیه السلام