آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 299

فرهنگ رضوی و مشهد در تاریخ انقلاب

تاریخی / اجتماعی

نقش و جایگاه مشهد، علما و مردم شهر و فرهنگ رضوی در مبارزات دوران انقلاب.

مشهد و دفاع مقدس.

اوج تأثیرگذاری و توسعه فرهنگ رضوی در جامعه شیعه ایرانی در دوران آرامش و امنیتِ پس از دفاع مقدس.

مشهد، پایتخت معنوی ایران با بیشترین آمار مسافرت و زیارت.

1/3: مشهد در دوران تحولات منطقه ای پس از انقلاب اسلامی؛ کانونی برای گسترش جغرافیای محبت اهل بیت و تشیع به سوی شرق

1/3: مشهد در دوران تحولات منطقه ای پس از انقلاب اسلامی؛ کانونی برای گسترش جغرافیای محبت اهل بیت و تشیع به سوی شرق

همان گونه که بیان شد، تا زمان امامت امام رضا علیه السلام ، تشیع، تازه وارد مرزهای غربی و جنوب غرب ایران شده بود و به علت حضور تسنّن متصلّبی که بازمانده دوران اموی در ایران، از جنوب تا شمال غرب بود، پیشرفت تشیع، به اتفاقی مهم و بسیار بزرگ نیاز داشت.

مهاجرت تاریخی امام رضا علیه السلام به مرو و اقامت کوتاه مدت ایشان در آنجا و سپس وجود مزار ایشان در خراسان، باعث شد تشیع بتواند کم کم در این سد فکری و فرهنگی متعصب نفوذ کند یا آن را دور بزند.

در اواخر دوران امامت امام رضا علیه السلام و در سال های پس از آن، بستری که سفر امام رضا علیه السلام فراهم کرده بود، موجب مهاجرت گسترده علویان و امام زادگان به سراسر مناطق غربی و مرکزی ایران شد و بستری برای تحول دینی و معنوی تدریجی مردمان این مناطق به تشیع فراهم کرد. از این رو، رشد تشیع در نیمه غربی، نیاز چندانی به نقش آفرینی فرهنگ زیارت بارگاه رضوی نداشت، اگر چه در مقام تقویت و غنی سازی، هم چنان به آن نیاز بود.

مکتب تشیع نیز، در فرایندی چندقرنی، در خراسان مرکزی و غربی و جنوبی (خراسان بزرگ در دوران عباسیان)، تحت تأثیر فرهنگ زیارت رضوی، جای خود را به تدریج باز می کرد؛ ولی در خراسان شرقی و ماوراءالنّهر، با توجه به وجود مراکز