آیین برنامه سازی درباره زندگی امام رضا علیه السلام صفحه 35

حوزه های گوناگون سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، بن مایه اصلی حضور و اثرگذاری های گفتار و سیرت امام، همین بن مایه عبادی و معنوی است.

شخصیت شناسی معنوی و عبادی امام رضا علیه السلام

شخصیت شناسی معنوی و عبادی امام رضا علیه السلام

به عنوان پیش درآمد، در مقام بازشناسی شخصیت عبادی امام و به عنوان یکی از جامع ترین روش ها، که هم بیان گر شخصیت شناسی عبادی امام و هم بیان گر نمود های تاریخی ایشان است، می توان به بازشناسی القاب امام توجه کرد.

القاب امام و جدول تقسیم بندی آن:(1)

القاب عبادی معنوی

الرّاضی الی الله، الرّاضی بالقَدَر و القضاء، الرّضا، سراج الله

القاب اخلاق فردی

الصّدیق، الصّابر، الفاضل، الوفی، عالم آل محمد، شمس الشّموس

القاب سیرت اجتماعی

معین الضعفاء، قرّه عین المؤمنین، ضامن الامّه، کافی الخلق، انیس النّفوس، غیظ الملحدین، الدّاعی الی الله

در میان القاب امام هشتم، «رضا»، مشهورترین لقب آن حضرت است. درباره منشأ انتساب این لقب به آن حضرت، برخی گمان کرده اند این لقب را مأمون پس از آغاز ولایت عهدی به امام داد تا شعار تاریخی «الرّضا من آل محمد» را بر ایشان تطبیق دهد و فتنه های حکومتش را بخواباند. این در حالی است که جامعه شیعه از آغاز امامت و تحت تأثیر فرهنگی که از امام کاظم علیه السلام آموخته بودند، آن حضرت را به لقب «رضا» می شناخت.

بزنطی به امام جواد علیه السلام عرض کرد: گروهی از مخالفان شما گمان می کنند که لقب «رضا» را مأمون به پدر شما داد. امام جواد علیه السلام فرمود: «این کذب است. این لقب را خداوند به ایشان داده بود، به سبب اینکه ایشان پسندیده خداوند در آسمان و پسندیده رسول خدا صلی الله علیه و آله و امامان در روی زمین بود، چنان که موافقان و مخالفان هم از او خشنود بودند».(2)