- اشاره 3
- فصل آغازین: کلیات 3
- 1. تبیین موضوع 4
- 2. ضرورت پژوهش 4
- 3. پیشینه پژوهش 5
- 4. شیوه و روش پژوهش 7
- 5. مبانی و پیش فرض های موضوع 16
- فصل اول: زندگی، شخصیت و گاه شمار دوران امامت امام رضا علیه السلام 20
- اشاره 20
- الف) چکیده زندگی نامه امام رضا علیه السلام 21
- ب) شخصیت شناسی اجمالی امام رضا علیه السلام 24
- اشاره 24
- شخصیت شناسی معنوی و عبادی امام رضا علیه السلام 35
- ج) جدول گاه شمار تاریخی دوران امامت امام رضا علیه السلام 38
- اشاره 38
- الف) ساختار کلی این بخش 39
- ب) منابع و مآخذ این بخش 40
- ج) نگاهی کلی به جدول گاه شمار 64
- فصل دوم: نگاهی کلی به جهان اسلام در دوران امامت امام رضا علیه السلام 66
- اشاره 66
- 2/1: وضعیت سیاسی جهان اسلام 67
- 2/2: وضعیت اجتماعی جهان اسلام 73
- 2/3: وضعیت فکری و فرهنگی جهان اسلام 75
- 2/4: اطلس فرقه ای جهان اسلام در دوران امامت امام رضا علیه السلام 87
- اشاره 87
- اشاره 92
- 2/4/1: فرقه ها و گرایش های کلامی اهل سنّت در دوران امامت امام رضا علیه السلام 92
- فرقه شماره 1: 92
- فرقه شماره 2: 94
- فرقه شماره 3: 96
- فرقه شماره 4: 98
- فرقه شماره 5: 99
- فرقه شماره 6: 101
- فرقه شماره 7: 104
- فرقه شماره 8: 106
- اشاره 109
- 2/4/2: فرقه ها و گرایش های شیعی در زمان امامت امام رضا علیه السلام 109
- گرایش فرقه ای 1: 110
- گرایش فرقه ای 2: 115
- گرایش فرقه ای 3: 117
- گرایش فرقه ای 4: واقفیه 122
- اشاره 140
- فصل سوم: تشیع در دوران امامت امام رضا علیه السلام 140
- پیش درآمد 141
- 3/1: اطلس و جغرافیای تشیع در زمان امام رضا علیه السلام 141
- اشاره 141
- مصر 142
- عراق 142
- ایران 143
- اشاره 149
- 3/2/1: مدارس علمی و ادوار علمی شیعه 149
- 3/2: بازشناسی وضعیت فکری، تاریخی و اجتماعی مدرسه علمی شیعه 149
- 3/2/2: امام و مدیریت اجتماعی یاران 156
- اشاره 156
- ضرورت ها و اقتضائات زمانه 156
- 3/2/3: شخصیت های برجسته شیعه و جغرافیای اقامت و فعالیت آنها 160
- اشاره 160
- الف) علمای شیعه کوفه 161
- ب) علمای شیعه بغداد 162
- ج) علمای شیعه در مناطق دیگر عراق 163
- د) علمای شیعه بصره 163
- ه ) علمای شیعه در مدینه و حجاز 163
- و) خادمان و باب های امام در مدینه 164
- ز) بنی هاشم شیعی 164
- ح) علمای شیعه در ایران 165
- ی) سازمان وکالت و شخصیت های علمی - اجتماعی آن 168
- 3/2/4: جامعه شیعه و مسئله تقیه 174
- اشاره 174
- 3/2/4/1: امام و مدیریت تقیه محور جامعه و یاران در برابر هجوم ها و فشارهای دستگاه خلافت 175
- 3/2/4/2: خواص جامعه شیعه و تقیه نفوذی 181
- 3/3: فرصت سالیانه حج و مدیریت اجتماعی امام 187
- اشاره 190
- 3/4: امام و مدیریت فرهنگی جامعه شیعه 190
- الف) امام و طراحی جشن عید غدیر 191
- ب) امام و طراحی عزاداری دهه محرّم 191
- ج) امام و طراحی پایتخت های فرهنگی - معنوی برای شیعه ایرانی 192
- اشاره 195
- 3/5: امام و مدیریت اخلاقی و تربیتی جامعه شیعه (سبک زندگی شیعی) 195
- 3/5/1: امام در حوزه اخلاق فردی 196
- 3/5/2: بازخوانی سبک زندگی شیعی 198
- 3/5/3: امام و سبک زندگی تقیه محور 203
- جلوه های تقیه جذبی در سیره امام رضا علیه السلام 206
- اشاره 207
- 3/6: امام و مدیریت اقتصادی جامعه شیعه 207
- 3/6/1: مدیریت اقتصادی امام در دوران حضور در مدینه 208
- 3/6/2: مدیریت اقتصادی امام در خراسان 210
- سخن پایانی در مورد اخلاق و مدیریت اقتصادی امام 212
- فصل چهارم: فصل ویژه مسئله ولایت عهدی 216
- اشاره 216
- اشاره 219
- الف1: نگاهی کلی به سیاست خلفای بنی عباس در برابر امامان شیعه 219
- الف) مسئله ولایت عهدی، چرایی و چیستی 219
- الف2: چرایی اجرای طرح ولایت عهدی مأمون 221
- اشاره 225
- ب) گاه شمار و جغرافیای سفر امام از مدینه به خراسان 225
- همراهان امام در سفر به مرو 230
- ج) جدول گاه شمار اقامت امام در خراسان 235
- اشاره 235
- ج1: جدول گاه شمارِ ورود امام به مرو تا پذیرش ولایت عهدی 236
- ج2: جدول گاه شمارِ پذیرش ولایت عهدی تا زمان ترک مرو 238
- ج3: جدول گاه شمار خروج امام رضا علیه السلام از مرو تا شهادت در توس 255
- اشاره 255
- مأمون و مسئله شهادت امام رضا علیه السلام 257
- اشاره 261
- د) امام و مدیریت بحران ولایت عهدی و فرصت سازی از آن برای توسعه جغرافیایی تشیع 261
- د1: مدیریت امام برای حفظ سلامت جامعه شیعه 262
- د2: مدیریت امام برای گسترش جامعه شیعه جدید 265
- ه ) امام و مدیریت مسئله وصایت و جانشینی امام جواد علیه السلام 274
- فصل پایانی: ایده های ناظر به فرهنگ رضوی 280
- اشاره 280
- 1/1: مرحله پیدایش و شکل گیری تدریجی شهر مشهد؛ از کانون محبت تا کانون تشیع 281
- اشاره 281
- 1. مشهد پایتخت معنوی ایران و شرق اسلامی 281
- 1/2: از دوران صفویه تا پایان دوران استعمار و غرب گرایی؛ به سوی پایتخت معنوی و کانون تشیع ایرانی 291
- 1/3: مشهد در دوران تحولات منطقه ای پس از انقلاب اسلامی؛ کانونی برای گسترش جغرافیای محبت اهل بیت و تشیع به سوی شرق 299
- 1/4: نگاهی آینده پژوهانه به رسالت فراروی مشهدالرضا علیه السلام 304
- اشاره 307
- 2. ایده های تکمیلی 307
- اشاره 307
- 2/1: ایده های محتوایی تکمیلی در مورد زندگانی و شخصیت امام رضا علیه السلام 307
- 2/1/1: ایده های عبادی - عرفانی 307
- 2/1/2: فرهنگ زیارت 308
- 2/1/3: سبک زندگی رضوی 309
- 2/1/5: فرهنگ رضوی در حوزه فرهنگ اجتماعی عمومی 310
- 2/1/4: موضوع های ماورائی 310
- 2/1/6: شخصیت شناسی افراد فعال در حوزه رضوی 311
- 2/2: ایده های ناظر به فرم 311
- 2/1/7: امام رضا علیه السلام و فرهنگ رضوی از منظر دیگران 311
- منابع 315
آن، به ایده یابی و سوژه سازی مناسب رسید، از نیازها و خلأ های موجود در حوزه پژوهش های رضوی است. امیدواریم این پژوهش بتواند این جای خالی را پر کند.
4. شیوه و روش پژوهش
4. شیوه و روش پژوهش
شیوه پژوهش در این اثر، کتابخانه ای است و روش آن، مطالعه اسنادی است؛ یعنی توجه و رجوع به احادیث و گزارش های تاریخی در مورد زندگانی امام رضا علیه السلام . بدیهی است چون این پژوهش، با هدف برنامه سازی پدید آمده است و باید به گونه ای باشد که منجر به تولید ایده ها و سوژه ها و موضوعات برنامه سازی شود، به طور طبیعی می بایست از پژوهش بنیادی، یا پژوهش توصیفی - تاریخی صرف فاصله گرفت و وارد حوزه پژوهش های کاربردی شد.
معمولاً پژوهش کاربردی، به معنی پرهیز از پژوهش تاریخی جدید است و هدفش صرفاً کاربردی کردن پژوهش های موجود است؛ ولی در موضوع زندگانی اهل بیت علیهم السلام ، چون مجموعه پژوهش های موجود، صرفاً توصیفی هستند و کمتر به کار برنامه سازی رسانه ای می آیند، ناچاریم در مجموعه پژوهش های جدیدی که در حوزه زندگانی معصومان انجام می شوند، و نیز برای کاربردی کردن پژوهش های موجود، نوعی پژوهش واسطه ای جدید انجام دهیم که شامل تهیه و تدوین گاه شمار زندگی شخصیت اصلی و همچنین استخراج و بازشناسی تمام عناصر مرتبط و پیرامونی آن شخصیت، اعم از زمان، مکان، شخصیت ها و رویدادهای مختلفِ سفید، سیاه و خاکستری است که کارکردهای برنامه سازی دارند.
با توجه به موارد یادشده، پژوهش برنامه ای در این اثر، یعنی پژوهشی که از یک سو، به بازخوانی و بازفراوری پژوهش های توصیفی و مبنایی موجود می پردازد و از سویی دیگر، به یمن همین فرایندِ بازخوانی، که بر محور ملاحظه تمامی جوانب و ابعاد و روابط و کنش های موجود در زندگی شخصیت اصلی است؛ بسترهای لازم برای ایده یابی برنامه ای را فراهم می سازد.
مبنای کاربردی کردن این پژوهش، پژوهشِ بینارشته ای است. فقط از طریق بازخوانی پژوهش های موجود و با پژوهش بینارشته ای است که می توان به اهداف مورد نظر دست یافت. به همین منظور، با هدف کاربردی کردن پژوهش برنامه ای، تلاش شده