- مقدمه استاد انصاری بویراحمدی 1
- ضرورت شیعه شناسی 3
- جمعیت شناسی شیعیان 5
- مظلومیت شیعه 6
- اشاره 19
- پیدایش شیعه 21
- علل پیدایش شیعه 27
- اشاره 27
- الف. شخصیت بی همتای اهل بیت ^ 28
- اشاره 40
- ب. فرمان و تکلیف الهی 40
- 1. حدیث «یوم الدّار» 41
- 2. آیه «مودّت» 43
- 3. آیه «ولایت» 45
- 4. آیه «اولی الامر» 50
- 5. حدیث «منزلت» 55
- 7. حدیث «ثقلین» 56
- 8. احادیث «خلفای دوازده گانه» 58
- اشاره 60
- 9. آیه «تبلیغ»، و «اکمال دین» و حدیث «غدیر» 60
- خلاصه واقعه غدیر 60
- اشاره 71
- اشاره 72
- اشاره 73
- الف. فضایل شیعه در قرآن 73
- 1. شیعیان، بهترین مخلوقات خدایند: 73
- 3. اصحاب یمین شیعیان اند: 75
- 4. ملائکه الهی برای شیعیان استغفار می کنند: 76
- 1. شیعیان علی (ع) رستگارانند: 77
- ب. فضایل شیعه در روایات 77
- اشاره 77
- 2. پیامبر (ص) شفیع شیعیان علی در قیامت است: 78
- 3. شیعیان، وارد جهنم نمی شوند: 79
- 4. شیعیان در بهشت، در جایگاه و درجه اهل بیت (ع) قرار دارند: 79
- اشاره 82
- الفبای سعادت؛ ولایت و محبت یا عمل؟ کدام یک؟ 84
- اشاره 84
- روایات دسته اول 85
- روایات دسته دوم 86
- اشاره 87
- ولایت و محبت، همراه با عمل 87
- الف) قرآن کریم: 88
- ب) روایات: 89
- ج) سیره معصومین ^: 90
- محو گناهان شیعه در دنیا، برزخ و قیامت 94
- ولایت و محبت اهل بیت (ع)، شرط پذیرش اعمال 99
- شیعه و شفاعت اهل بیت (ع) 103
- تفاوت شیعه و محب اهل بیت (ع) 109
- فلسفه اقامه نماز 114
- اشاره 114
- الف) نماز؛ اولین و آخرین فریضه الهی: 118
- اشاره 118
- جایگاه و اهمیّت نماز 118
- ب) نماز؛ برترین عبادت، بعد از توحید: 119
- ج) نماز؛ ستون دین و اوّلین پرسش در قیامت: 119
- د) نماز؛ نور چشم پیامبر(ع): 120
- الف) زندگی سخت و مشقت بار: 121
- پیامدهای ترک نماز 121
- اشاره 121
- ب) انهدام دین و ایمان: 122
- ج) ورود به حیطه کفر: 122
- ترک نماز، ندادن زکات، استهزای دین و تکذیب معاد. 123
- اشاره 123
- اشاره 124
- 2. آداب خاص هر یک از اذکار و اعمال نماز: 129
- 3. طمأنینه و وقار: 131
- 4. حضور قلب: 132
- 5. اخلاص در نماز: 134
- پرداخت زکات 136
- عبادت برای حیوان 136
- زکات چیست؟ 137
- اشاره 138
- علت تشریع زکات 138
- 1. فقرزدایی از جامعه: 139
- اشاره 140
- صورت اول: 140
- 2. حفظ اموال و جانها: 140
- صورت دوم: 141
- 4. آزمایش مؤمنان: 143
- اهمیت زکات در اسلام و دیگر ادیان آسمانی 144
- منع پرداخت زکات و پیامدهای آن 147
- «قارون» و امتناع از پرداخت زکات 150
- داستان «ثعلبه بن حاطب» 152
- حکم حج 154
- به جا آوردن حج 154
- اشاره 155
- اسرار و منافع حج 155
- الف. منافع اخلاقی و عبادی حج 156
- ب. منافع سیاسی، اجتماعی حج 161
- اشاره 163
- ج. منافع اقتصادی حج 163
- اهمیت و فضیلت حج 165
- ترک کردن یا به تأخیر انداختن حج 168
- شرایط و آداب حج 169
- اشاره 169
- 1. اخلاص: 170
- 2. پرداخت حقوق مردم: 171
- 3. پرداخت حقوق الهی: 172
- 4. مال حلال: 173
- 5. حُسن معاشرت و کمک به دیگران: 174
- امام زین العابدین (ع) و کمک به زائران 175
- همسفر حج 175
- اشاره 176
- روزه بسیار 176
- روزه واجب و مستحب 177
- اشاره 178
- 1. سلامتی بدن: 178
- 2. تقویت اراده و حل مشکلات: 180
- 3. یاد فقرا و کمک به آنان: 181
- 4. یاد تشنگی و گرسنگی قیامت: 181
- 5. کسب تقوای الهی: 182
- اهمیّت و فضیلت روزه 183
- اشاره 184
- فضیلت ماه مبارک رمضان 184
- مراتب و شرایط روزه 186
- امر به معروف و نهی از منکر 188
- اشاره 188
- امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ 189
- فلسفه و نقش امر به معروف و نهی از منکر 190
- اهمیّت امر به معروف و نهی از منکر 192
- ترک امر به معروف و نهی از منکر 195
- 1. خیانت به برادر دینی: 195
- اشاره 195
- 2. بی دینی: 196
- 3. تشبیه به مردگان: 197
- 4. مورد لعنت خدا و پیامبران: 197
- 2. احتمال تأثیر: 199
- شرایط و آداب امر به معروف و نهی از منکر 199
- اشاره 199
- 1. شناخت معروف و منکر: 199
- 3. عدم وجود ضرر جانی و مالی : 200
- 4. عامل بودن آمر و ناهی: 201
- 5. داشتن اخلاق نیک و صبر فراوان: 202
- 6. حفظ آبروی مؤمنان: 204
- مراتب و مراحل امر به معروف و نهی از منکر 205
- اشاره 205
- 1. امر و نهی قلبی: 205
- 2. امر و نهی زبانی: 207
- اشاره 207
- 3. امر و نهی عملی: 207
- وظیفه مؤمنان در صورت عدم تأثیر 209
- تولّی و تبرّی 211
- تولّی و تبرّی و جایگاه آن در آیات و روایات 211
- اشاره 211
- اهل بیت ^ کامل ترین مصادیق اولیای الهی 214
- چرا دوستی و دشمنی؟ 218
- اشاره 218
- دسته اول: 220
- دسته دوم: 221
- دسته سوم: 221
- اشاره 222
- اشاره 222
- امانت داری 222
- امانت و اقسام آن 222
- اشاره 227
- امانت غیر مادی: 227
- اهمیّت و آثار امانتداری 228
- خیانت در امانت 231
- اشاره 232
- صله رحم 232
- معنای صله رحم وحیطه آن 233
- اهمیت صله رحم از نظر اسلام 234
- 1. افزایش عمر: 238
- آثار و برکات صله رحم 238
- 2. محبت را زیاد می کند: 239
- 3. افزایش روزی و از بین رفتن فقر: 240
- 4. دفع بلا و پاکی عمل: 240
- 6. درجات بالای بهشت: 241
- پیامدهای قطع رحم 242
- 1. کاهش عمر و روزی: 242
- اشاره 242
- 3. بی اثر شدن اعمال خیر: 243
- 2. مورد لعن خدا قرار گرفتن: 243
- 4. محرومیت از بهشت: 244
- داستانی در قطع رحم 244
- اشاره 246
- پرهیز از دروغ 246
- اشاره 246
- دروغ و اقسام آن 246
- قسم اول : 246
- قسم دوم: 248
- قبح دروغ و پیامدهای آن 249
- 1. دروغ با ایمان سازگاری ندارد: 249
- اشاره 249
- 4. دروغ؛ بدترین و بالاترین گناه است: 250
- 3. دروغ؛ بدتر از رباخواری است: 250
- 5. دروغ، موجب نقصان روزی است: 252
- 6. دروغ، مایه روسیاهی است: 253
- کلیّات جامی 253
- دروغ با شوخی 255
- شوخی های پیامبر اکرم (ص) 256
- دروغ مصلحت آمیز 257
- توریه، راه فرار از دروغ 258
- «حزقیل» و به کار بردن توریه 260
- مال حرام و انواع آن 261
- پرهیز از مال حرام 261
- اشاره 261
- تقدیر رزق حلال برای تمامی انسانها 262
- فردی که از روزی حلال محروم شد 265
- مذموم بودن مال حرام و آثار آن 266
- اشاره 266
- 1. هزینه کردن مال در راه باطل: 267
- 2. عدم قبولی عبادات: 268
- 3. عدم رستگاری: 269
- اشاره 269
- داستان شریک بن عبدالله 270
- 4. لعن ملائکه الهی: 271
- اشاره 272
- 5. محرومیت از شفاعت پیامبر |و بهشت: 272
- ضمانت بهشت از سوی امام صادق (ع) 273
- اشاره 274
- پرهیز از مسکرات 274
- مسکرات و حکم آن 275
- نوشیدن مسکرات در آیات و روایات 275
- الف. زیانهای جسمی 280
- زیانها و مفاسد مسکرات 280
- اشاره 280
- ب. زیانهای اقتصادی 281
- سقوط اسپانیا 282
- اشاره 282
- ج. زیانهای اجتماعی مشروبات الکلی 282
- د. زیانهای معنوی 284
- نمونه ای از عاقبت میگساری 286
- رعایت حقوق دیگران (حق الناس) 287
- اشاره 287
- اشاره 288
- حق و اقسام آن 288
- 1. حقوق خداوند: 288
- 2. حقوق مردم (حق الناس): 288
- 3. حقوق مشترک خدا و مردم: 289
- اهمیّت حقّ النّاس و عواقب تجاوز به آن 290
- کوچک نشمردن حقوق دیگران 293
- راه توبه از تضییع حقّ النّاس 296
- وظیفه صاحبان حق 298
- اشاره 298
- سکوت و حفظ زبان 301
- سکوت و اهمیت آن 302
- 1. دوری از گناه: 304
- اشاره 304
- فواید و برکات سکوت 304
- 2. تفکر و نورانیت قلب: 306
- 4. پوشیده ماندن عیوب: 308
- 3. سلامتی و نجات انسان: 308
- 5. جلوگیری از لغزش فراوان: 309
- فضل سخن بر سکوت 309
- اشاره 312
- مفهوم ذکر و حقیقت آن 312
- 2. ذکر قلبی و درونی: 312
- اشاره 312
- 1. ذکر لفظی و زبانی: 312
- اهمیّت ذکر، در آیات و روایات 314
- داستانی از حضرت سلیمان بن داود (ع) 316
- 1. آرامش و اطمینان قلب: 317
- آثار و برکات ذکر خدا 317
- اشاره 317
- 4. بصیرت درونی: 320
- 5. یاد کردن خداوند از آنان: 321
- 6. آمرزش و پاداش بزرگ خداوند: 322
- برخی از اذکار خاص و زبانی 323
- اشاره 323
- 1. «تسبیحات حضرت زهرا» (ع) 324
- 2. «لا حول و لا قوه الاّ باللّه العلی العظیم» 325
- 3. «استغفر اللّه ربّی و اتوب الیه» 326
- 4. ذکر صلوات «اللّهم صلّ علی محمّد و آل محمّد» 327
- اشاره 329
- خوف و رجا 329
- خوف و رجا و مراتب آن 330
- فلسفه خوف و رجا 330
- اهمیّت و فضیلت خوف از خداوند 333
- تنها آگاهان و عالمان از خدا خوف دارند 336
- اشاره 336
- خوف امام علی (ع) از خداوند متعال 337
- اهمیّت و فضیلت رجا و امید به خداوند 338
- ماجرای جوان گناهکار 340
- آیا امید و رجا اختصاص به گناهکار دارد؟ 343
- حقیقت خوف و رجا 344
- تلاوت بسیار قرآن 346
- تعادل خوف و رجا 346
- اشاره 346
- جایگاه قرآن در زندگی بشر 347
- فضیلت تلاوت قرآن 351
- مقدار تلاوت قرآن در شبانه روز 352
- آداب تلاوت قرآن 354
- اشاره 354
- 1. ترتیل در تلاوت: 354
- 2. تدبّر و تأمل در قرآن: 355
- 3. اخلاص در تلاوت: 356
- 4. استعاذه به خداوند از شرّ شیطان: 358
- احسان به والدین از نظر اسلام 359
- احسان به والدین 359
- اشاره 359
- دعای امام زین العابدین (ع) برای والدین 363
- احسان به والدین کافر و ظالم 366
- احسان به والدین، پس از مرگ 367
- برتر بودن منزلت مادر 368
- حدود احسان و اطاعت از والدین 369
- داستان گاو بنی اسرائیل 370
- پیامد بی احترامی به والدین 372
- اشاره 374
- آثار احسان به والدین 374
- انفاق و کمک به نیازمندان 374
- اشاره 375
- گستره انفاق 375
- 1. انفاق واجب: 376
- اشاره 377
- اهمیت انفاق در نظر اسلام 377
- الف. فرمان ها و سفارش های مؤکد 378
- ب. انفاق، معامله با خداوند 379
- ج. انفاق؛ نعمت بزرگ الهی به بنده 381
- د. انفاق؛ سرآغاز برکات و پاداش فراوان 382
- امام زین العابدین (ع) و انفاق در راه خدا 385
- نامه امام رضا (ع) به امام جواد (ع) 386
- اشاره 387
- شرایط و آداب انفاق در راه خدا 387
- 1. اسلام و ایمان: 387
- 2. اخلاص و دوری از ریا: 388
- 3. منت نگذاشتن: 389
- اشاره 390
- 4. انفاق از مال حلال: 390
- 6. مقدم داشتن نزدیکان: 392
- 5. انفاق در حدّ اعتدال: 392
- 7. انفاق از اموال و سرمایه های محبوب: 393
- 8. صدقه دادن پنهانی: 394
- اشاره 394
- امام صادق (ع) و انفاق پنهانی 395
- اشاره 396
- کثرت دعا و نیایش 396
- اشاره 397
- دعا چیست؟ 397
- فضیلت دعا و ترغیب به آن 398
- آثار و برکات دعا 400
- 1. تغییر قضای الهی: 400
- 3. وسعت روزی: 402
- 2. دفع بلا: 402
- شرایط و موانع استجابت دعا 403
- 4. شفای مریض: 403
- اشاره 403
- 1. دعا در همه حال: 404
- 2. ترک گناه: 405
- 3. دعا از صمیم قلب: 406
- 4. کسب مال حلال: 407
- 5. دعا توأم با حرکت و تلاش: 408
- 6. عدم وجود مصلحت در اجابت دعا: 409
- 8. اعطای پاداش زیادتر در آخرت: 410
- آداب دعا 411
- خواندن نماز شب 412
- اشاره 412
- کیفیت نماز شب 412
- استحباب مؤکد نماز شب 413
- اهمیت و جایگاه نماز شب در آیات و روایات 414
- موانع نماز شب 419
- زیارت امام حسین (ع) 421
- اشاره 421
- زیارت امام حسین (ع)واجب یا مستحب مؤکّد؟ 422
- فضیلت و ثواب زیارت امام حسین (ع) 424
- اشاره 430
- فلسفه زیارت 430
- الف. تقرب به خداوند 431
- ب. ارتباط با حجت خدا و امام 432
- ج. بخشش گناهان و رفع مشکلات 434
- اشاره 435
- د. خودسازی و تقوای الهی 435
- «علی بن یقطین» و «ابراهیم جمّال» 437
- نوافل چیست؟ 439
- به جا آوردن نوافل 439
- اشاره 439
- فلسفه و آثار نمازهای نافله 440
- نمازهای نافله در آیات و روایات 443
- آداب و شرایط نمازهای نافله و دیگر عبادات مستحبی 445
- آداب به جا آوردن نوافل 445
- الف. آسیب نرسیدن به واجبات 445
- ب. تحمیل نشدن بر نفس 446
- ج. رعایت اعتدال و میانه روی 448
- اشاره 450
- د. گرفتار عجب و غرور نشدن 450
- تأسف حضرت آیه اللّه بروجردی (ره) 451
- اشاره 452
- گریه بسیار 452
- فلسفه گریه 453
- فضیلت گریه در آیات و روایات 456
- فضیلت و جایگاه گریه در روایات 457
- بر چه کسانی و چرا باید گریست؟ 458
- اشاره 458
- اشاره 459
- 1. گریه بر خود و از خوف خدا 459
- تنها آگاهان و دانایان گریه می کنند 464
- 2. گریه در فراق و مرگ عزیزان 468
- 3. گریه در عزای امام حسین (ع) 470
- اشاره 472
- مدارا با همسایگان 472
- محدوده همسایه در اسلام 473
- اهتمام اسلام به همسایه 474
- حقوق همسایه از نگاه امام زین العابدین (ع) 476
- 1. حفظ همسایه در غیاب: 476
- اشاره 476
- 2. بزرگداشت همسایه در حضورش: 477
- 3. یاری همسایه در حضور و غیاب او: 477
- 4. پنهان کردن بدیها و عیبها: 477
- 6. یاری نمودن همسایه در گرفتاریها: 478
- 5. عدم استراق سمع: 478
- 7. حسادت نکردن بر دارایی همسایه: 479
- 8. نادیده گرفتن خطای همسایه: 479
- 11. آگاه نمودن همسایه از خیانت دیگران: 480
- 9. نرم خویی و پرهیز از بدگویی: 480
- 10. دفع دشنام دهندگان به همسایه: 480
- 12 . معاشرت نیکو با همسایه: 481
- غفلت از همسایه گرسنه 481
- مهار و فرو بردن غضب 483
- غضب و اقسام آن 483
- اشاره 483
- نکوهش غضب و پیامدهای آن 485
- فضیلت مهار غضب 487
- اشاره 488
- راههای مهار خشم 488
- حلم امیرالمؤمنین علی (ع) 489
- سائل بی ادب و حلم مرحوم کاشف الغطاء 490
- غضب ممدوح 491
همواره خیرخواه او باشد؛ دوستی با او را حفظ کند؛ پیمان او را رعایت نماید؛ در حال بیماری از او عیادت نماید؛ پس از مرگ به تشییع جنازه او برود؛ دعوت او را اجابت کند؛ هدیه او را بپذیرد؛ عطای او را جزا دهد؛ نعمت او را شکر نماید؛ در یاری او بکوشد؛ ناموس او را حفظ کند؛ حاجت او را برآورده سازد؛ برای خواسته اش شفاعت کند؛ عطسه اش را تحیت گوید؛ گمشده اش را راهنمایی کند؛ سلامش را جواب دهد؛ گفته او را نیکو شمارد؛ انعام او را خوب قرار دهد؛ سوگندهایش را تصدیق نماید؛ دوستش را دوست بدارد؛ در یاری او - ظالم باشد یا مظلوم - بکوشد؛ اما یاری او در حالی که ظالم باشد این است که او را از ظلمش باز دارد و در حالی که مظلوم باشد این است که او را درگرفتن حقش کمک کند؛ او را در برابر حوادث تنها نگذارد؛ آنچه از نیکی ها برای خود دوست دارد برای او نیز دوست بدارد و آنچه را برای خود بد می داند برای او نیز بد بداند».(1)
گرچه ظاهر روایت از وجوب این حقوق حکایت دارد، ولی فقیهان اسلامی، قسمت عمده این حقوق را مستحب دانسته اند که رعایت آن از سوی فرد مسلمان باعث برخورداری آنان از پاداش الهی خواهد شد.
اهمیّت حقّ النّاس و عواقب تجاوز به آن
اسلام برای بشر کرامت بسیاری قائل شده است؛ از این رو مال، جان و آبروی او را محترم شمرده و تجاوز به هر یک از این امور را بدون دلیل حرام دانسته است و تا آنجا به حفظ حقوق انسانها اهمیت داده که رعایت حقوق آنان را مقدم و زمینه بجاآوردن حقوق خداوند برشمرده است. امیرالمؤمنین علیه السلام در مورد جایگاه حقوق مردم می فرماید:
1- . وسائل الشیعه، ج 12، ص 212 و 213؛ بحارالانوار، ج 71، ص 236.