شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 110

1- برای روشن شدن تفسیر مشاهده در این کلام امام علیه السلام ر.ک: مجله حوزه، ش 71- 70، ص72 - 122.

2- حیاهْ الإمام المهدی، باقر شریف القرشی، ص127 - 134.

3- علی محمد ولوی، دیانت و سیاست در قرون نخستین اسلامی، ص 258.

گفتار دوم: زیدیه و آغاز رهبری ائمه رسی نظیر یحیی بن قاسم معروف به امام هادی

زیدیه از متن مبارزۀ مثبت با اقتدار سیاسی حاکم روئید. بنابراین بیشتر دیدگاه های اعتقادی آنها متوجه مبحث امامت است(1). امام قاسم رسی و بعد از او یحیی بن قاسم معروف به امام هادی موفق شدند نه تنها در ناحیه یمن اقتدار عباسیان را به چالش بکشند بلکه در اواخر قرن سوم سلسلۀ امامان رسی را تأسیس کنند. بسیاری از ائمۀ رسی که از این به بعد در یمن قدرت را به دست می گرفتند، در مباحث فقهی و کلامی مذهب زیدیه نیز صاحب نظر بودند. و طبعاً همین رهبری همراه با قوت و قدرت علمی بود که به حکومت زیدیه در یمن تداوم بخشید به طوری که سلسلۀ ائمۀ زیدی در سخت ترین دوران ها نیز حضور خود را خصوصاً در شمال یمن و منطقۀ صعده حفظ کرد(2).

همچنین زیدیه در ابتدای قرن چهارم در طبرستان ایران از رهبر سیاسی - فکری بزرگی به نام ناصر اطروش بهره مند بود که وی موفق شد علاوه بر رهبری سیاسی، زیدیه را در مباحث کلامی و فقهی تا حد زیادی به امامیه نزدیک کند. به همین دلیل برخی او را از عالمان امامیه به شمار آورده اند.