شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 113

فصل سوم: زمینه های اجتماعی

گفتار اول: محبوبیت و مظلومیت علویان به ویژه ائمه اطهار^

امامان شیعه و ذرّیۀ آنها که نوادۀ پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم از جانب دخترش حضرت زهرا÷ و حضرت علی علیه السلام محسوب می شدند، دارای محبوبیت خاصّی در میان جامعۀ اسلامی بودند؛ به گونه ای که معمولاً افراد جامعه از هر طیف فکری ولو شخص خلفا آنها را با عنوان «یابن رسول الله» یعنی ای فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم می خواندند. بنابراین طبیعی بود که به رغم ممانعت شدید دستگاه خلافت مردم به سوی آنان گرایش داشته باشند؛ به گونه ای که هرگاه یکی از علویان حرکتی سیاسی را آغاز می کرد، مردم از او استقبال می کردند و علما و روشن فکران جامعه نیز در ردیف حامیان او به شمار می رفتند. حضور مالک بن انس در ردیف حامیان نفس زکیه(1) (محمد بن عبدالله محض) و ابوحنیفه در شمار حامیان ابراهیم بن عبدالله(2) نمونه ای از این موارد است.