شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 212

1- حسن حسین زاده شانه چی، جغرافیای انسانی شیعه در آستانه دوران غیبت (فصلنامه علمی - پژوهشی شیعه شناسی، شماره 10)، نشانی در شبکه جهان پهنا: www.hawzah.net/Per/Magazine/.

مدت ها پیش در ایران دیده می شد. و مانند دیگر پدیده های مهم اجتماعی از زمینه ها و عوامل گوناگونی پدید آمد که به اختصار به آنها اشاره می شود.

نگاهی به علل مهم گرایش مردم ایران به تشیّع

الف) تفاوت در سیاست های علوی و اموی در جذب و دفع ایرانیان

برتری عرب بر عجم از سیاست های عمر، خلیفه دوم بود و بعدها عثمان آن را ادامه داد.(1)

اما هنگامی که امام علی علیه السلام حکومت را در دست گرفت، با ایرانیان (موالی) با کمال رفق، مدارا و عدل رفتار کرد آن حضرت با ایرانی ها طوری برخورد کرد که مورد اعتراض برخی از عرب ها قرار می گرفت.

ابن عباس می گوید: یکی از دلائل شکست امام علی علیه السلام این بود که امتیازات عربی را در نظر نگرفت و عرب ها بر حضرت خشمگین شدند(2)). ولی بعد از آن حضرت بنی امیه سیاست عمر را در پیش گرفتند و ایرانیان را شهروند درجه دوم به حساب آوردند(3).