شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 316

1- در این باره ر.ک: هلال بن الحسن بن ابراهیم الصابی، تاریخ هلال صابی، به کوشش ح.ف. آمد روز، (قاهره، بی نا [1919م]) ص 371؛ ابی محمد عبدالله بن حمید ابن سلوم السالمی، پیشین، ص 182؛ عزالدین علی بن اثیر، پیشین، ج 16، ص174-175؛ دکتر ساسان طهماسبی، آل بویه در عمان، منبع پیشین.

گفتار سیزدهم: شواهدی از امارت های علوی و شیعی دیگر

الف: امارت های محلی در شمال غربی شامات (جبله، لاذقیه و طرابلس)

مکتب تشیع در مناطق شامات و جبل لبنان به قرن اول هجری و هجرت ابی ذر صحابی بزرگ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بر می گردد(1). بنابراین معمول مورخان گرایش تشیّع در این مناطق را به ابوذر منتسب می کنند.(2)

شیعیان از گذشته های دور در ساحل غربی شامات نیز سکونت داشتند که خاندان های مهمی از شیعه نظیر خصیبیون در آنجا زندگی می کردند.(3) این مناطق امیرنشین های شیعی فراوانی را نیز به خود دیده است که تواریخ بسیاری از آنها مفقود گشته اما اشاره های بی شماری به آنها در گوشه و کنار شده است(4)، یکی از آن دولت ها که در قرن چهارم در آن مناطق به آن اشاره شده، دولتی است که توسط یکی از قبایل عرب بنام قضاعه (خزاعه) تشکیل شده(5) که به نام دولت تنوخی یا تنوخیان معرفی شده است(6).

اطلاعات تاریخی درباره دولت تنوخی بسیار اندک است اما با توجه به مجموع شواهد و متون می توان گفت زمینه های تأسیس این دولت محلی مربوط