شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 383

1- همان.

کردن دامن خود از گرایش های انحرافی بوده که عده ای خصوصاً سعی در چسباندن آنها به مکتب تشیع داشتند. عباسی ها بعد از استفاده از این افراد و عقاید که نمونه آن عقاید فرقه ای به نام راوندیه از فرقه های غالی و افراطی است، در

مقابل این فرقه ها ایستادند در حالی که ائمه شیعه از ابتدا صریحاً آن را تکذیب می کردند، اما در بیرون اعمال آن فرقه ها گاه به نام امامان و شیعیان آنان تمام می شد و شیعیان چون در اقلیت بودند و توان کافی نداشتند تا ثابت کنند که ما مخالف این فرقه ها هستیم اما ائمه در محافل رسمی درونی خود شدیداً با مکاتب انحرافی مقابله می کردند(1)

اما در قرن چهارم مقارن با ایجاد فضای بازتر برای شیعه، عالمان امامیه تا حد زیادی توانستند مکاتب انحرافی غلوآمیز را طرد کرده و مکتب تشیع را از آن انحرافات مبرا اعلام کنند.

2- مبلغان زیدیه

زیدیه را باید عمل گرایان شیعه نامید؛ چرا که آنان بر این باور بودند که امامت حق فرزندان فاطمه÷ است و هر کسی از آنان که شمشیر دست گرفته و قیام کند، عنوان امام بر او صدق خواهد کرد و بر اساس این باور که وجود ظلم توجیه کننده قیام است، بیشترین قیام های شیعی را به نام خود ثبت کرده اند. بنابراین در فرقه زیدیه معمولاً تبلیغ دینی و مبلغ این مکتب فعالیتش با اقدام سیاسی و قیام و تشکیل حکومت قرین است. عالمان و مبلغان بزرگ زیدیه