شیعه در قرن چهارم هجری (عرصه ها و علل رشد) صفحه 68

1- منبع پیشین.

فصل دوم: امامت و رهبری سیاسی

درآمد

مسأله رهبری در رشد و گسترش فعالیت یک مذهب و یا نحله دینی و سیاسی بسیار اثرگذار و مهم است؛ به گونه ای که رهبر و امام آن مکتب ولو در خفا با رهبری و برنامه ریزی صحیح می تواند پیروان خود را به سوی رشد و تعالی سوق دهد. این واقعیت در رشد و گسترش تشیع امامیه در اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم یعنی در زمان غیبت امام دوازدهم شیعیان کاملاً نمود دارد؛ چرا که بررسی روند رو به رشد فعالیت نایبان و وکیلان امام مهدی و متعاقب آن گسترش نفوذ مکتب تشیع حکایت از وجود یک مرکزیت قوی برای رهبری این جریان دارد که می بایست مورد بررسی قرار گیرد. همچنین در اواخر

قرن سوم دو فرقه دیگر شیعه یعنی زیدیه و اسماعیلیه نیز در حال رشد و گسترش بودند که نقش رهبری قوی در آن دو نیز نمود محوری دارد.

زیدیه در یمن با رهبری امام یحیی بن الحسین بن القاسم الرسی (245 - 298) معروف به «امام هادی» که از برجسته ترین شخصیت های علوی در زمان خود بود؛ در مسیر رشد و تعالی قرار گرفت. امام هادی زیدی در سال 284 ق برای دعوت مردم به یمن آمد و سلسله امامان زیدی را که امامان قاسمی نیز