حدیث حضور صفحه 161

خلاصۀ شبهه

در این بخش، نویسنده روایتی مطرح می کند که بنابر آن، راوی از امام می پرسد اگر حادثه ای برای امامی پیش آید (امام از دنیا برود)، مردم چه باید کنند؟ و امام با استناد به آیۀ قرآن می فرماید: گروهی برای تحقیق از امام بعدی می روند و آنان در دوران تحقیق معذورند و از این روایت نتیجه می گیرد که هویت امامان بعد مجهول بوده است و به همین دلیل، شیعیان همواره می پرسیده اند که بعد از رحلت یک امام چه باید کرد.

پاسخ

چنان که بارها گذشت، روایات فهرست نام امامان علیهم السلام در میان همۀ شیعیان شهرت نداشته است. از این رو، نمی توان پرسید چرا این پرسش ها مطرح بوده، بلکه چنین احادیث از نخست وجود داشته و تنها گروهی از شیعیان از آن آگاه بوده اند.

دیگر آن که چنان که در پاسخ شبهۀ پیش گذشت این پرسش با دانستن نام امامان علیهم السلام ناسازگار نیست؛ زیرا دانستن تنها یک نام برای شناختن امام بس نیست. بنابراین، امام می فرماید که پس از رحلت هر امام باید گروهی برای تحقیق حرکت کنند تا برای مثال بدانند امام موسی علیه السلام که قرار بوده پس از امام صادق علیه السلام به امامت برسد، چه کسی است، کجا به سر می برد و چگونه ویژگی هایی دارد. پس از وظیفۀ مردم هنگام رحلت هر امام پرسیده اند، نه از نام هر امام تا گفته شود اگر امامان علیهم السلام نام ها را گفته بودند، این پرسش پیش نمی آمده است. همچنین به گونۀ کلّی می پرسیده اند که «إذا حدث علی الامام حدث» نه این که جزئی بپرسند «إن حدث لک حدث» و پاسخ نیز به گونۀ کلّی باید گفته می شده است که پس از رحلت هر امام، مردم باید دربارۀ امام بعدی تحقیق کنند و خود این تحقیق برای شیعیان برکات فراوانی داشته است، مانند پی بردن به مقام علمی و معنوی امام و استوار شدن ایمان آنان بر اثر دیدن این مقامات،