- بخش اول: کلیات 7
- اشاره 7
- فصل اول. معرفی نویسنده و کتاب 8
- اشاره 8
- الف) زندگی نامه احمد الکاتب 8
- ب) کتاب الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حقیقه تاریخیه أم فرضیه فلسفیه 9
- اشاره 14
- ب) نیاوردن اسناد و دلیل های معارض و مخالف 14
- الف) تکرار شبهه های کهنه و نخ نما شده بدون اشاره به پاسخ های دانشمندان شیعه 14
- فصل دوم: کژی های نویسنده 14
- ج) ادعاهای بی دلیل 15
- ه) نتیجه گیری های غلط بر اثر ایجاد ملازمه های نادرست و مغالطه در مباحث 16
- د) خلط مباحث برای اثبات نظر خود 16
- ز) تحریف سخنان دانشمندان شیعه و دادن نسبت ناروا به آنان 17
- و) تحریف روایات و نسبت ناروا به امامان علیهم السلام 17
- اشاره 22
- بخش دوم: آیات و احادیث مهدویت 22
- شبهۀ یکم. دلالت نداشتن آیات قرآن و احادیث مهدی و قائم بر شخص خاص 23
- متن کتاب 23
- فصل اول. دلالت آیات و روایات مهدوی 23
- اشاره 23
- خلاصۀ شبهه 24
- پاسخ ادعای اول 24
- پاسخ ادعای دوم 37
- متن کتاب 50
- شبهۀ دوم. دلالت نداشتن احادیث غیبت و غایب بر شخص خاص 50
- خلاصۀ شبهه 51
- پاسخ 51
- خلاصه فصل اول 61
- شبهۀ سوم. دلالت نداشتن روایات مهدویت و غیبت بر امری قبل از وقوع آن 63
- اشاره 63
- متن کتاب 63
- فصل دوم. چگونگی استدلال دانشمندان شیعه به احادیث مهدوی 63
- خلاصه شبهه 64
- پاسخ 65
- شبهۀ چهارم: دلالت نداشتن روایت مرگ و قتل بر وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 78
- متن کتاب 78
- پاسخ 79
- خلاصه شبهه 79
- متن کتاب 83
- شبهۀ پنجم: هم زمان نبودن اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف و اثبات مهدویت ایشان نزد متکلمان 83
- پاسخ 84
- خلاصه شبهه 84
- متن کتاب 89
- شبهۀ ششم: صحیح نبودن استدلال به روایات غیبت برای اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 89
- خلاصه شبهه 91
- پاسخ 91
- متن کتاب 96
- شبهۀ هفتم: صحیح نبودن استدلال به روایات دو غیبت برای اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 96
- پاسخ 97
- خلاصه شبهه 97
- شبهۀ هشتم: مقدم بودن بحث از وجود و امامت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف بر بحث از غیبت ایشان 107
- متن کتاب 107
- پاسخ 108
- خلاصه شبهه 108
- خلاصه فصل دوم 109
- نتیجه بخش دوم 110
- اشاره 112
- بخش سوم: اندیشۀ محدودیت تعداد امامان علیهم السلام 112
- فصل اول. متکلّمان قرن سوم و اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام 113
- متن کتاب 113
- اشاره 113
- شبهۀ نهم: استدلال نکردن متکلّمان شیعه به احادیث دوازده امام علیهم السلام 113
- خلاصۀ شبهه 114
- پاسخ 114
- کتاب های قرن سوم 119
- شبهۀ دهم: قرار داشتن نظریه امامت در برابر نظریۀ شورا 128
- خلاصۀ شبهه 128
- متن کتاب 128
- پاسخ 129
- اشاره 131
- خلاصۀ شبهه 131
- شبهۀ یازدهم: معتقد نبودن نخستین شیعیان به خاتم بودن فرزند امام حسن عسکری علیه السلام 131
- فصل دوم. شیعیان قرن سوم و اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام 131
- متن کتاب 131
- پاسخ 132
- بخش چهارم: آگاهی از نام امامان علیهم السلام 136
- اشاره 136
- اشاره 137
- فصل اول. آگاهی ائمه علیهم السلام از فهرست نام امامان 137
- شبهۀ دوازدهم: آگاه نبودن امامان علیهم السلام و شیعیان از فهرست نام امامان علیهم السلام 137
- متن کتاب 137
- پاسخ 138
- خلاصۀ شبهه 138
- اشاره 138
- 1. احادیث اشاره کننده به نام امامان 139
- 2. احادیث دلالت کننده بر علم امامان پیشین علیهم السلام به امامان پسین علیهم السلام 140
- متن کتاب 147
- شبهۀ سیزدهم. روایات آگاه نبودن امامان از فهرست نام ها 147
- پاسخ 148
- خلاصۀ شبهه 148
- متن کتاب 153
- شبهۀ چهاردهم: پرسش های مطرح در دوران امامان علیهم السلام 153
- خلاصۀ شبهه 154
- پاسخ 154
- متن کتاب 156
- فصل دوم. اشاره ائمه علیهم السلام به فهرست نام امامان علیهم السلام 156
- اشاره 156
- شبهۀ پانزدهم. راهکار نشان دادن امامان علیهم السلام و اشاره نکردن به فهرست نام امامان علیهم السلام 156
- خلاصۀ شبهه 157
- پاسخ 157
- فصل سوم. آگاهی شیعیان از فهرست نام امامان علیهم السلام 160
- شبهۀ شانزدهم. پرسش مردم از وظیفۀ خود هنگام رحلت هر امام علیه السلام 160
- اشاره 160
- متن کتاب 160
- پاسخ 161
- خلاصۀ شبهه 161
- شبهۀ هفدهم: ناآگاهی جناب زراره از امام بعدی 162
- خلاصۀ شبهه 162
- متن کتاب 162
- پاسخ 163
- بخش پنجم: بدا در امامت 166
- اشاره 166
- فصل اول. امامت سید محمد 167
- متن کتاب 167
- خلاصۀ شبهه 167
- شبهۀ هجدهم: بدا در امامت سید محمد 167
- پاسخ 168
- شبهۀ نوزدهم. بدا در امامت اسماعیل 178
- پاسخ 178
- خلاصه شبهه 178
- متن کتاب 178
- فصل دوم. امامت اسماعیل 178
- اشاره 178
- اشاره 184
- بخش ششم: اندیشمندان شیعه و فهرست نام امامان علیهم السلام 184
- متن کتاب 185
- شبهۀ بیستم. اشاره نکردن محدّثان و مورّخان قرن سوم به فهرست نام امامان علیهم السلام 185
- خلاصۀ شبهه 185
- فصل اول. اشاره اندیشمندان قرن سوم به فهرست نام امامان علیهم السلام 185
- پاسخ 185
- اشاره 185
- اشاره 206
- شبهۀ بیست و یکم. استقرار اعتقاد به دوازده امام در نیمۀ قرن چهارم و شک شیخ صدوق 206
- فصل دوم. شیخ صدوق و تعداد امامان علیهم السلام 206
- خلاصۀ شبهه 206
- متن کتاب 206
- پاسخ 207
- خلاصۀ شبهه 217
- متن کتاب 217
- اشاره 217
- شبهۀ بیست و دوم. روایت کفعمی در مورد امامان پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 217
- پاسخ 217
- فصل سوم. اندیشمندان و روایات امامان پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 217
- شبهۀ بیست و سوم. روایت شیخ صدوق در مورد احتمال ادامه امامت پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 223
- خلاصۀ شبهه 223
- متن کتاب 223
- پاسخ 224
- متن کتاب 225
- شبهۀ بیست و چهارم. روایت شیخ طوسی در مورد وجود مهدی ها بعد از دوازده امام عجل الله تعالی فرجه الشریف 225
- پاسخ 226
- خلاصۀ شبهه 226
- خلاصۀ شبهه 231
- فصل چهارم. ثقه الاسلام کلینی و روایات سیزده امام 231
- متن کتاب 231
- اشاره 231
- شبهۀ بیست و پنجم. اختلاف در تعداد امامان علیهم السلام 231
- پاسخ 232
- شبهۀ بیست و ششم. کتاب هبه الله الکاتب 251
- متن کتاب 251
- پاسخ 252
- خلاصۀ شبهه 252
- بخش هفتم: کتاب سلیم و محدودیت شمار امامان علیهم السلام 259
- اشاره 259
- اشاره 260
- فصل اول. کتاب سلیم و خاستگاه اندیشه دوازده امام علیهم السلام 260
- متن کتاب 260
- شبهۀ بیست و هفتم. کتاب سلیم بن قیس؛ خاستگاه اعتقاد به انحصار شمار امامان علیهم السلام 260
- پاسخ 261
- خلاصۀ شبهه 261
- شبهۀ بیست و هشتم. اعتماد بزرگان شیعه در اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام به کتاب سلیم بن قیس 289
- پاسخ 289
- متن کتاب 289
- خلاصۀ شبهه 289
- اشاره 289
- فصل دوم. اعتماد اندیشوران به کتاب سلیم 289
- شبهۀ بیست و نهم. مشکوک بودن کتاب سلیم بن قیس نزد شیعیان 292
- متن کتاب 292
- پاسخ 292
- خلاصۀ شبهه 292
- فصل سوم. شیعیان و کتاب سلیم 292
- اشاره 292
- متن کتاب 298
- پاسخ 298
- خلاصه شبهه 298
- شبهۀ سیم. ابن غضائری و کتاب سلیم بن قیس 298
- شبهۀ سی و یکم. شیخ مفید و تضعیف کتاب سلیم 306
- متن کتاب 306
- فصل چهارم. شیخ مفید و کتاب سلیم 306
- اشاره 306
- خلاصۀ شبهه 307
- پاسخ 307
- متن کتاب 313
- بخش هشتم: شبهه های زیدیه 313
- اشاره 313
- شبهۀ سی و دوم. خرده گیری های زیدیه بر احادیث دوازده امام علیهم السلام 313
- خلاصۀ شبهه 314
- پاسخ 315
- خلاصۀ شبهه 327
- شبهۀ سی و سوم. تواتر و قدمت احادیث دوازده امام علیهم السلام 327
- متن کتاب 327
- پاسخ 328
- متن کتاب 337
- بخش نهم: دلالت احادیث دوازده امام علیهم السلام بر وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 337
- شبهۀ سی و چهارم. دلالت نداشتن احادیث دوازده امام علیهم السلام بر وجود فرزند امام حسن عسکری علیه السلام 337
- اشاره 337
- پاسخ 338
- خلاصۀ شبهه 338
- بخش دهم: امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف امام دوازدهم 362
- اشاره 367
- بخش یازدهم: نقش امام و وجود همیشگی حجت بر روی زمین 367
- شبهۀ سی و پنجم. بی ثمر بودن وجود امام غایب 368
- فصل اول. فایده و نقش امام غایب 368
- اشاره 368
- متن کتاب 368
- خلاصه شبهه 369
- یادآوری 369
- پاسخ فرض اول 371
- پاسخ فرض دوم 383
- متن کتاب 395
- شبهۀ سی و ششم. تعارض روایات امام رضا علیه السلام با وجود امام غایب عجل الله تعالی فرجه الشریف 395
- خلاصه شبهه 395
- فصل دوم. روایات امام زنده ظاهر 395
- پاسخ 396
- متن کتاب 416
- فصل سوم. دلالت احادیث لزوم وجود امام بر امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 416
- شبهۀ سی و هفتم. حدس و گمان بودن استدلال به احادیث لزوم وجود امام 416
- خلاصه شبهه 417
- پاسخ 417
- اشاره 421
- بخش دوازدهم: تصریح امام حسن عسکری علیه السلام به امامت فرزند خویش 421
- شبهۀ سی و هشتم. اشاره نکردن امام حسن عسکری علیه السلام به فرزند خویش 421
- متن کتاب 421
- اشاره 421
- خلاصه شبهه 422
- پاسخ 422
- فهرست منابع 434
پاسخ
زیدیه نیز این خرده گیری را هزار سال پیش مطرح کرده اند و شیخ صدوق در کتاب کمال الدین پاسخ آن را داده است و مانند بسیاری از موارد دیگر نویسنده بدون اشاره به پاسخ ایشان، تنها شبهه در افکنده است.
دیگر آن که نویسنده برای آن که ادّعای خود را ثابت کند، عبارت حدیث را تحریف کرده است. متن حدیثی که نویسنده به آن نشانی داده، چنین است:
حَدَّثَنَا أَبِی رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی الْعَطَّارُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَی بْنِ عِمْرَانَ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هِلَالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زُرَارَهَ عَنْ أَبِیهِ قَالَ لَمَّا بَعَثَ زُرَارَهُ عُبَیْداً ابْنَهُ إِلَی الْمَدِینَهِ لِیَسْأَلَ عَنِ الْخَبَرِ بَعْدَ مُضِیِّ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَلَمَّا اشْتَدَّ بِهِ الْأَمْرُ أَخَذَ الْمُصْحَفَ وَ قَالَ مَنْ أَثْبَتَ إِمَامَتَهُ هَذَا الْمُصْحَفُ
فَهُوَ إِمَامِی. (1)
چنان که پیداست، بنابر متن روایت، زراره فرزندش را فرستاده بود تا بداند در مدینه چه خبر است و این بدین معنا نیست که دربارۀ امام بعدی بپرسد. پس آوردن «لکی یستطلع له الإمام الجدید» تحریف آشکار روایت است، چنان که شیخ صدوق تصریح کرده است:
و در خبری که زیدیّه بدان احتجاج می کنند، نیامده که زراره امامت موسی
بن جعفر علیهما السلام را نمی دانست و تنها در آن آمده پسرش عبید را فرستاد تا کسب خبر کند. (2)
در هر حال، انگیزۀ پسر زراره در پی رفتن به مدینه چه بوده است؟
1- «محمّد بن عبدالله بن زراره از قول پدرش گفت: وقتی زراره پس از درگذشت امام صادق علیه السلام پسرش عبید را به مدینه فرستاد تا کسب خبر کند و چون کار بر او سخت شد، مصحف را گرفت و گفت: کسی که این مصحف امامت او را اثبات کند امام من است.» ( کمال الدین، ج1، ص75)
2- «و الخبر الذی احتّجت به الزیدیه لیس فیه أنّ زراره لم یعرف إمامه موسی بن جعفر علیهما السلام و إنما فیه أنّه بعث ابنه عبیداً لیسئل عن الخبر.» (کمال الدین، ج1، ص75)