- بخش اول: کلیات 7
- اشاره 7
- الف) زندگی نامه احمد الکاتب 8
- فصل اول. معرفی نویسنده و کتاب 8
- اشاره 8
- ب) کتاب الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حقیقه تاریخیه أم فرضیه فلسفیه 9
- الف) تکرار شبهه های کهنه و نخ نما شده بدون اشاره به پاسخ های دانشمندان شیعه 14
- ب) نیاوردن اسناد و دلیل های معارض و مخالف 14
- اشاره 14
- فصل دوم: کژی های نویسنده 14
- ج) ادعاهای بی دلیل 15
- د) خلط مباحث برای اثبات نظر خود 16
- ه) نتیجه گیری های غلط بر اثر ایجاد ملازمه های نادرست و مغالطه در مباحث 16
- و) تحریف روایات و نسبت ناروا به امامان علیهم السلام 17
- ز) تحریف سخنان دانشمندان شیعه و دادن نسبت ناروا به آنان 17
- اشاره 22
- بخش دوم: آیات و احادیث مهدویت 22
- شبهۀ یکم. دلالت نداشتن آیات قرآن و احادیث مهدی و قائم بر شخص خاص 23
- اشاره 23
- فصل اول. دلالت آیات و روایات مهدوی 23
- متن کتاب 23
- خلاصۀ شبهه 24
- پاسخ ادعای اول 24
- پاسخ ادعای دوم 37
- متن کتاب 50
- شبهۀ دوم. دلالت نداشتن احادیث غیبت و غایب بر شخص خاص 50
- خلاصۀ شبهه 51
- پاسخ 51
- خلاصه فصل اول 61
- متن کتاب 63
- شبهۀ سوم. دلالت نداشتن روایات مهدویت و غیبت بر امری قبل از وقوع آن 63
- فصل دوم. چگونگی استدلال دانشمندان شیعه به احادیث مهدوی 63
- اشاره 63
- خلاصه شبهه 64
- پاسخ 65
- متن کتاب 78
- شبهۀ چهارم: دلالت نداشتن روایت مرگ و قتل بر وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 78
- خلاصه شبهه 79
- پاسخ 79
- متن کتاب 83
- شبهۀ پنجم: هم زمان نبودن اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف و اثبات مهدویت ایشان نزد متکلمان 83
- پاسخ 84
- خلاصه شبهه 84
- شبهۀ ششم: صحیح نبودن استدلال به روایات غیبت برای اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 89
- متن کتاب 89
- خلاصه شبهه 91
- پاسخ 91
- شبهۀ هفتم: صحیح نبودن استدلال به روایات دو غیبت برای اثبات وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 96
- متن کتاب 96
- پاسخ 97
- خلاصه شبهه 97
- شبهۀ هشتم: مقدم بودن بحث از وجود و امامت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف بر بحث از غیبت ایشان 107
- متن کتاب 107
- پاسخ 108
- خلاصه شبهه 108
- خلاصه فصل دوم 109
- نتیجه بخش دوم 110
- بخش سوم: اندیشۀ محدودیت تعداد امامان علیهم السلام 112
- اشاره 112
- شبهۀ نهم: استدلال نکردن متکلّمان شیعه به احادیث دوازده امام علیهم السلام 113
- فصل اول. متکلّمان قرن سوم و اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام 113
- اشاره 113
- متن کتاب 113
- پاسخ 114
- خلاصۀ شبهه 114
- کتاب های قرن سوم 119
- خلاصۀ شبهه 128
- شبهۀ دهم: قرار داشتن نظریه امامت در برابر نظریۀ شورا 128
- متن کتاب 128
- پاسخ 129
- اشاره 131
- متن کتاب 131
- فصل دوم. شیعیان قرن سوم و اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام 131
- شبهۀ یازدهم: معتقد نبودن نخستین شیعیان به خاتم بودن فرزند امام حسن عسکری علیه السلام 131
- خلاصۀ شبهه 131
- پاسخ 132
- بخش چهارم: آگاهی از نام امامان علیهم السلام 136
- اشاره 136
- اشاره 137
- فصل اول. آگاهی ائمه علیهم السلام از فهرست نام امامان 137
- شبهۀ دوازدهم: آگاه نبودن امامان علیهم السلام و شیعیان از فهرست نام امامان علیهم السلام 137
- متن کتاب 137
- پاسخ 138
- اشاره 138
- خلاصۀ شبهه 138
- 1. احادیث اشاره کننده به نام امامان 139
- 2. احادیث دلالت کننده بر علم امامان پیشین علیهم السلام به امامان پسین علیهم السلام 140
- شبهۀ سیزدهم. روایات آگاه نبودن امامان از فهرست نام ها 147
- متن کتاب 147
- پاسخ 148
- خلاصۀ شبهه 148
- شبهۀ چهاردهم: پرسش های مطرح در دوران امامان علیهم السلام 153
- متن کتاب 153
- پاسخ 154
- خلاصۀ شبهه 154
- فصل دوم. اشاره ائمه علیهم السلام به فهرست نام امامان علیهم السلام 156
- شبهۀ پانزدهم. راهکار نشان دادن امامان علیهم السلام و اشاره نکردن به فهرست نام امامان علیهم السلام 156
- اشاره 156
- متن کتاب 156
- خلاصۀ شبهه 157
- پاسخ 157
- شبهۀ شانزدهم. پرسش مردم از وظیفۀ خود هنگام رحلت هر امام علیه السلام 160
- متن کتاب 160
- اشاره 160
- فصل سوم. آگاهی شیعیان از فهرست نام امامان علیهم السلام 160
- خلاصۀ شبهه 161
- پاسخ 161
- متن کتاب 162
- خلاصۀ شبهه 162
- شبهۀ هفدهم: ناآگاهی جناب زراره از امام بعدی 162
- پاسخ 163
- اشاره 166
- بخش پنجم: بدا در امامت 166
- شبهۀ هجدهم: بدا در امامت سید محمد 167
- خلاصۀ شبهه 167
- متن کتاب 167
- فصل اول. امامت سید محمد 167
- پاسخ 168
- خلاصه شبهه 178
- فصل دوم. امامت اسماعیل 178
- متن کتاب 178
- پاسخ 178
- اشاره 178
- شبهۀ نوزدهم. بدا در امامت اسماعیل 178
- اشاره 184
- بخش ششم: اندیشمندان شیعه و فهرست نام امامان علیهم السلام 184
- فصل اول. اشاره اندیشمندان قرن سوم به فهرست نام امامان علیهم السلام 185
- متن کتاب 185
- شبهۀ بیستم. اشاره نکردن محدّثان و مورّخان قرن سوم به فهرست نام امامان علیهم السلام 185
- خلاصۀ شبهه 185
- پاسخ 185
- اشاره 185
- خلاصۀ شبهه 206
- اشاره 206
- شبهۀ بیست و یکم. استقرار اعتقاد به دوازده امام در نیمۀ قرن چهارم و شک شیخ صدوق 206
- متن کتاب 206
- فصل دوم. شیخ صدوق و تعداد امامان علیهم السلام 206
- پاسخ 207
- متن کتاب 217
- اشاره 217
- خلاصۀ شبهه 217
- شبهۀ بیست و دوم. روایت کفعمی در مورد امامان پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 217
- فصل سوم. اندیشمندان و روایات امامان پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 217
- پاسخ 217
- خلاصۀ شبهه 223
- شبهۀ بیست و سوم. روایت شیخ صدوق در مورد احتمال ادامه امامت پس از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 223
- متن کتاب 223
- پاسخ 224
- شبهۀ بیست و چهارم. روایت شیخ طوسی در مورد وجود مهدی ها بعد از دوازده امام عجل الله تعالی فرجه الشریف 225
- متن کتاب 225
- پاسخ 226
- خلاصۀ شبهه 226
- متن کتاب 231
- شبهۀ بیست و پنجم. اختلاف در تعداد امامان علیهم السلام 231
- خلاصۀ شبهه 231
- اشاره 231
- فصل چهارم. ثقه الاسلام کلینی و روایات سیزده امام 231
- پاسخ 232
- متن کتاب 251
- شبهۀ بیست و ششم. کتاب هبه الله الکاتب 251
- پاسخ 252
- خلاصۀ شبهه 252
- اشاره 259
- بخش هفتم: کتاب سلیم و محدودیت شمار امامان علیهم السلام 259
- اشاره 260
- متن کتاب 260
- شبهۀ بیست و هفتم. کتاب سلیم بن قیس؛ خاستگاه اعتقاد به انحصار شمار امامان علیهم السلام 260
- فصل اول. کتاب سلیم و خاستگاه اندیشه دوازده امام علیهم السلام 260
- پاسخ 261
- خلاصۀ شبهه 261
- اشاره 289
- خلاصۀ شبهه 289
- فصل دوم. اعتماد اندیشوران به کتاب سلیم 289
- شبهۀ بیست و هشتم. اعتماد بزرگان شیعه در اعتقاد به دوازده امام علیهم السلام به کتاب سلیم بن قیس 289
- متن کتاب 289
- پاسخ 289
- فصل سوم. شیعیان و کتاب سلیم 292
- شبهۀ بیست و نهم. مشکوک بودن کتاب سلیم بن قیس نزد شیعیان 292
- اشاره 292
- متن کتاب 292
- پاسخ 292
- خلاصۀ شبهه 292
- خلاصه شبهه 298
- شبهۀ سیم. ابن غضائری و کتاب سلیم بن قیس 298
- متن کتاب 298
- پاسخ 298
- اشاره 306
- فصل چهارم. شیخ مفید و کتاب سلیم 306
- شبهۀ سی و یکم. شیخ مفید و تضعیف کتاب سلیم 306
- متن کتاب 306
- پاسخ 307
- خلاصۀ شبهه 307
- بخش هشتم: شبهه های زیدیه 313
- متن کتاب 313
- اشاره 313
- شبهۀ سی و دوم. خرده گیری های زیدیه بر احادیث دوازده امام علیهم السلام 313
- خلاصۀ شبهه 314
- پاسخ 315
- شبهۀ سی و سوم. تواتر و قدمت احادیث دوازده امام علیهم السلام 327
- متن کتاب 327
- خلاصۀ شبهه 327
- پاسخ 328
- اشاره 337
- بخش نهم: دلالت احادیث دوازده امام علیهم السلام بر وجود امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 337
- شبهۀ سی و چهارم. دلالت نداشتن احادیث دوازده امام علیهم السلام بر وجود فرزند امام حسن عسکری علیه السلام 337
- متن کتاب 337
- پاسخ 338
- خلاصۀ شبهه 338
- بخش دهم: امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف امام دوازدهم 362
- اشاره 367
- بخش یازدهم: نقش امام و وجود همیشگی حجت بر روی زمین 367
- شبهۀ سی و پنجم. بی ثمر بودن وجود امام غایب 368
- فصل اول. فایده و نقش امام غایب 368
- متن کتاب 368
- اشاره 368
- یادآوری 369
- خلاصه شبهه 369
- پاسخ فرض اول 371
- پاسخ فرض دوم 383
- خلاصه شبهه 395
- فصل دوم. روایات امام زنده ظاهر 395
- شبهۀ سی و ششم. تعارض روایات امام رضا علیه السلام با وجود امام غایب عجل الله تعالی فرجه الشریف 395
- متن کتاب 395
- پاسخ 396
- متن کتاب 416
- فصل سوم. دلالت احادیث لزوم وجود امام بر امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 416
- شبهۀ سی و هفتم. حدس و گمان بودن استدلال به احادیث لزوم وجود امام 416
- پاسخ 417
- خلاصه شبهه 417
- اشاره 421
- متن کتاب 421
- بخش دوازدهم: تصریح امام حسن عسکری علیه السلام به امامت فرزند خویش 421
- شبهۀ سی و هشتم. اشاره نکردن امام حسن عسکری علیه السلام به فرزند خویش 421
- اشاره 421
- خلاصه شبهه 422
- پاسخ 422
- فهرست منابع 434
فصل اول. کتاب سلیم و خاستگاه اندیشه دوازده امام علیهم السلام
اشاره
در این فصل به کلام مسعودی درباره حصر شمار امامان در دوازده و استناد آن به کتاب سلیم پرداخته می شود و این که آیا این کتاب در قرن چهارم پیدا شده و پیدایی این کتاب موجب شکل گیری فرقه دوازده امامی شده است؟
شبهۀ بیست و هفتم. کتاب سلیم بن قیس؛ خاستگاه اعتقاد به انحصار شمار امامان علیهم السلام
متن کتاب
و قد ذکر الموّرخ الشیعی المسعودی (توفی سنه 345ق) فی التنبیه و الإشراف: إن أصل القول فی حصر عدد الأئمه باثنی عشر ما ذکره سلیم بن قیس الهلالی فی کتابه. و کان کتاب سلیم قد ظهر فی بدایه القرن الرابع الهجری و تضمّن قائمه بأسماء الأئمه الإثنی عشر التی یقول عنها: إنها معروفه منذ عهد رسول الله و أنه هو الذی قد أعلنها من قبل. و أدی ظهور هذا الکتاب إلی تکوّن الفرقه الإثنی عشریه فی القرن الرابع الهجریّ ثم بدأ الرواه یختلقون الروایات شیئاً فشیئاً. و لم یذکر الکلینی فی الکافی سوی سبع عشره روایه ثم جاء الصدوق بعده بخمسین عاماً لیزیدها إلی بضع و ثلاثین روایه ثم یأتی تلمیذه الخزاز لیجعلها مائتی روایه. (1)
1- «مسعودی، تاریخ نگار شیعی درگذشتۀ سال 345 قمری، در کتاب التنبیه و الإشراف می گوید: خاستگاه عقیده به انحصار عدد امامان علیهم السلام در دوازده، چیزی است که سلیم بن قیس در کتابش نقل کرده است و کتاب سلیم بن قیس الهلالی در اول قرن چهارم هجری پیدا شده و دارای فهرستی از نام های دوازده امام است که دربارۀ آن می گوید: این فهرست از زمان رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم معروف بوده و این همان فهرستی است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم پیش تر آشکار کرده و ظهور این کتاب موجب پیدایی فرقۀ اثناعشری در قرن چهارم هجری شد. بعد راویان کم کم شروع به ساختن روایات کردند. کلینی در کتاب کافی بیش از هفده روایت نقل نکرده است. صدوق پنجاه سال بعد آمد تا روایت ها را به سی و اندی افزایش دهد. سپس شاگردش خزاز آمد تا روایت ها را به دویست روایت برساند.» (الإمام المهدی حقیقه تاریخیه أم فرضیه فلسفیه؟ ص131)