قاعده لطف و اثبات وجود امام حی صفحه 102

ابوحفص نسفی، لزوم امامت را در جهات ذیل می داند: تنفیذ و اجرای احکام اسلامی، اقامه حدود اسلامی، پاسداری از مرزها، تجهیز نیروهای دفاعی، گرفتن زکات و مالیات های شرعی، سرکوب آشوب طلبان و دزدان و راهزنان، اقامه نمازهای جمعه و اعیاد اسلامی، فصل خصومت ها و منازعه ها، قبول شهادت گواهان در زمینه حقوق، تقسیم غنایم و ثروت های عمومی.(1) این نوع بیان در کلمات سایر اندیشوران متکلمان اهل سنت، مانند شهرستانی(2) و تفتازانی(3) نیز به روشنی دیده می شود.

5. انسان، ویژگی ها و کج رفتاری های او

انسان، موجودی ممتاز در عالم ممکنات است. خداوند پس از خلقت او، خویش را «احسن الخالقین» خواند.(4) او را در زمین، خلیفه قرار داد(5) و امانتش را به او سپرد.(6) با دادن نیروی عقل به وی، او را مخاطب قرار داد و در آیات مختلف قرآن، وی را به تعقل و تفکر دعوت کرد.

البته انسان با داشتن این امتیازات، دارای نواقص مهمی نیز است. او بسیار دچار نسیان و فراموشی می شود(7) و غفلت، وجودش را می گیرد.(8) او بسیار در جهالت سیر می کند و بسیار اهل ظلم است(9) و ناسپاسی او فراوان است.(10) طبع وجودی او از پلیدی و خون ریزی بیگانه

1- تفتازانی، سعد الدین، شرح العقاید النسفیه، ص97.
2- شهرستانی، نهایه الأقدام، ص267.
3- تفتازانی، شرح المقاصد، ج 5، ص236.
4- سوره مؤمنون: 14؛ «ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَهَ عَلَقَهً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَهَ مُضْغَهً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَهَ عِظاماً فَکَسَوْنَا الْعِظامَ لَحْماً ثُمَّ أَنْشَأْناهُ خَلْقاً آخَرَ فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقین».
5- سوره بقره: 30؛ «وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَهِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلیفَه».
6- سوره احزاب: 72؛ «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَهَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها وَ أَشْفَقْنَ مِنْها وَ حَمَلَهَا الْإِنْسان».
7- سوره اعراف: 51؛ «الَّذینَ اتَّخَذُوا دینَهُمْ لَهْواً وَ لَعِباً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَیاهُ الدُّنْیا فَالْیَوْمَ نَنْساهُمْ کَما نَسُوا لِقاءَ یَوْمِهِمْ هذا وَ ما کانُوا بِآیاتِنا یَجْحَدُون». همچنین ر.ک: بقره: 44و286، سوره مائده: 13و14؛ سوره انعام: 44؛ سروه اعراف: 53و165؛ سوره توبه: 67 و... .
8- سوره اعراف: 179؛ «وَ لَقَدْ ذَرَأْنا لِجَهَنَّمَ کَثیراً مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا یَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لا یُبْصِرُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا یَسْمَعُونَ بِها أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُون». همچنین ر.ک: سوره انعام: 131؛ سوره اعراف: 136و146و172؛ سوره یونس/: و29و92 و... .
9- سوره احزاب: 72؛ «إِنَّهُ کانَ ظَلُوماً جَهُولا.»
10- سوره فاطر: 36؛ «وَ الَّذینَ کَفَرُوا لَهُمْ نارُ جَهَنَّمَ لا یُقْضی عَلَیْهِمْ فَیَمُوتُوا وَ لا یُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذابِها کَذلِکَ نَجْزی کُلَّ کَفُور».