بسم الله الرحمن الرحیم
هم شناسی یک نیاز است
مقدمه
(وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَآبِلَ لِتَعَارَفُواْ) (1) «و شما را جماعت ها و طایفه ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید.»
دین اسلام د ر حالی روی کار آمد که توده های مردم پراکنده و از یکدیگر بی خبر بوده اند، بالاتر اینکه پیوسته د ر جنگ و کشمکش و جدال به سر می بردند. اماچه زود به برکت وجود تعالیم توحیدی اسلام پدیده همشناسی جای بی خبری و همیاری جای جنگ و درگیری و همبستگی جای اختلاف و تفرقه را گرفت. در نتیجه آن امت بزرگ و یکپارچه که آن همه خدمات عظیم فرهنگی را به ارمغان آورد - تمدنی را به جامعه بشری تقدیم نمود پای به عرصه هستی نهاد; هم چنان که توده های وابسته به خویش را در برابر آسیب و گزند ظالمان و ستم پیشگان مورد حمایت قرار داد.
امت اسلامی در چشم مردمان جهان جایگاهی بلند یافت و گرامی و آبرومند گردید و در دیده گردنکشان و زورگویان، تشکل و ائتلافی هراس انگیز و وحشت آور به دست آورد. و این همه جز در پرتو وحدت امت مسلمان و ارتباط و همبستگی آحاد آن - که خود در سایه هدایت های دین اسلام به دست آمده بود - نمی توانست تحقق یابد; وحدتی متقابل که با وجود گوناگونیِ ملیّت ها و اختلاف برداشت ها و تعدّد فرهنگ هاو ناسازگاری عرف ها و عادت ها و تنها با راهنمایی های اسلام و اتفاق بر سر اصول و بن مایه های اعتقادی و انجام اعمال عبادی و واجبات به وجود آمد. آری وحدت مایه نیرومندی، و تفرقه اسباب ناتوانی است.
این جریان مبارک ادامه داشت تا اینکه همشناسی مسلمین به بی توّجهی و اهمال دگرگون گردید و سازگاری جای خود را به ناسازگاری سپرد و توده های مسلمان یکدیگر را به کفر و الحاد متهم ساختند و دسته ها و جناح ها از هم بریدند و میان خویش را به هم زدند، و در نتیجه آن همه عزّت و عظمت نابود گردید و آن شکوه خیره کننده فرو ریخت و طغیان گران، امّت پیشرو و هدایتگر اسلامی را به تمسخر گرفتند و تحقیر نمودند. پس روبهان و گرگان در سرزمین های اسلامی در هر کوی و برزن، به گردش در آمدند و بیگانگان و نفرین شدگان خدا و انسان های مورد خشم بشریّت در شهرها و آبادی های آن امت، به جست و جو و جاسوسی پرداختند.
1- . حجرات (49): آیه 13.