بررسی احوال فرزندان امام موسی کاظم (علیه السلام) و نقش آنها در تاریخ تشیع صفحه 142

باشد؛ زیرا تعدادی از علمای انساب تصریح دارند که نام دو تن از فرزندان امام کاظم(علیه السلام) ابراهیم بوده است. (1) علمای انساب از دیگران در این مورد آشناترند و از سوی دیگر در سخن دیگران مثل مفید و ابن شهرآشوب و برخی دیگر تصریحی بر یک ابراهیم وجود ندارد؛ از این رو بررسی اقوال در این زمینه ضرورت دارد:

1-بررسی اقوال درباره ابراهیم

الف) اقوال بر جود دو ابراهیم

ابونصر بخاری (م357 ق) که به قدیمی ترین منابع دسترسی داشته، به نام دو ابراهیم از فرزندان امام کاظم(علیه السلام) اشاره می کند. او نسب شناس معروفی است که از دو ابراهیم نام می برد و می گوید: ابراهیم اکبر بدون اولاد می باشد و نسب شناسان در اولاد داشتنش توقف کرده اند. (2) و ابراهیم اصغر دارای نسل است و شش فرزند داشته است: محمد، احمد، جعفر، موسی (را از ام ولد نام می برد)، اسماعیل و علی که مادرش آزاد بوده است و فقط موسی و جعفر از فرزندان ابراهیم اصغر دارای نسل می باشند. (3)

1. ابن عنبه از دو ابراهیم نام می برد. (4)

2. علی بن زیدبیهقی (م 565 ق) از دو ابراهیم (اکبر و اصغر) نام می برد. (5)

3. فخر رازی (م606 ق) به ابراهیم اکبر و ابراهیم اصغر اشاره می کند. (6)

1- (1) . سرّ سلسله العلویه، ص37و38 و لباب الانساب، ج1، 394.
2- (2) . سرّ سلسله العلویه، همان.
3- (3) . همان، ص43.
4- (4) . عمده الطالب، ص197.
5- (5) . لباب الانساب، ج1، ص394.
6- (6) . الشجره المبارکه، ص92 و92.