شیعیان عربستان صفحه 199

شده اند و از مشکلات سیاسی رنج می برند.

آیا آنان از این نکته غافل شده و یا خود را به غفلت زده اند که بسیاری از شیعیان در مناطق دیگر عربستان، همچون: مناطق غربی، شمالی و جنوبی عربستان نیز وجود دارند.

باید توجه داشت که بررسی تعداد شیعیان در این کشور، اهمیت سیاسی فراوانی دارد. نظام سیاسی بر مبنای تعصب طایفه ای در سیاست ها و پیمان های داخلی و خارجی اعمال نظر می کند؛ چون مذهب در عربستان، یکی از مهم ترین پایه های موضع گیری های سیاسی و اجتماعی است.

تعداد جمعیت در گذشته و حال

در یک مأموریت کاملاً مهم و سرّی، جناب آقای «حمزه حسن» - مؤلف کتاب وزین «شیعه فی المملکه العربیه السعودیه» - و خبرنگار انگلیسی ج . ج . سوریمر، به احساء می رود. در آن زمان، احساء تحت حکومت عثمانی بود. او همراه خود تعدادی از تحلیلگران را به این منطقه برد تا آمار دقیقی از امور جغرافیایی و سیاسی این منطقه به دست آورد. او آمار موقعیت های استراتژیک، ثروت خیز و نیز روستاها و ساکنان آن، منازل، ثروت ها، و مزارع، چشمه ها و... را به دست آورد.

نتیجه این کار، طی زمانی طولانی، کتابی به نام «دلیل الخلیج» در 14 جلد (7 جلد جغرافیای منطقه و 7 جلد سیاست) شد. این اثر تنها میان مسئولان انگلستان - که به این منطقه اهمیت می دادند و با آن سروکار داشتند - پخش شد و تنها 50 دوره از آن به چاپ رسید. در دهه پنجاه میلادی، نسخه ای از این کتاب ترجمه شد و امیر قطر دو بار آن را چاپ کرد.

«سوریمر» در این کتاب در سال 1907 م جمعیت احساء را حدود 158 هزار