- پیشگفتار 1
- مشرق سخن 7
- فصل اوّل: امام حسن مجتبی (ع) 7
- تبارشناسی امام حسن مجتبی (ع) 11
- تولّد 11
- نامگذاری 11
- نسب امام مجتبی (ع) 12
- چهره و اندام 13
- محبوب پیامبر (ص) 14
- دوران جوانی و نوجوانی 19
- همسران و فرزندان 21
- امام حسن (ع) از نگاه صحابه و دیگران 23
- شخصیتشناسی امام حسن (ع) 26
- سید جوانان اهل بهشت 26
- بندگی و ارتباط با خدا 28
- علم و دانش 30
- سخنوری 32
- شجاعت 34
- سیره سیاسی امام حسن (ع) 37
- حلم و بردباری 47
- مروت و جوانمردی امام 50
- تواضع امام حسن (ع) 54
- اطعام و رسیدگی به محرومان 55
- سخاوت امام (ع) 56
- شهادت امام حسن (ع) 61
- صبر و بردباری 66
- جود و کرم 66
- گزیدهای از سخنان امام حسن (ع) در منابع اهل سنت 66
- بهترین و بدترین مردم 67
- مکارم اخلاق 67
- بهترین برادر 68
- عوامل نابودی و هلاکت 68
- میزان محبت به اهل بیت (علیهم السلام) 69
- فواید رفتن به مساجد 70
- طلوع سخن 72
- فصل دوم: امام زین العابدین (ع) 72
- تبارشناسی حضرت سجاد (ع) 75
- نامگذاری 77
- اشاره 78
- شخصیتشناسی امام زینالعابدین (ع) 78
- اشاره 78
- 1. دانش 78
- اشاره 80
- الف: اصول اعتقادی 80
- ابعاد مختلف صحیفه سجادیه 80
- ب: احکام و فروع دین 81
- 2. عبادت و بندگی 84
- 3. شایستگی سیاسی و مقبولیت مردمی 92
- 4. سخاوت حضرت 104
- 5. تواضع و فروتنی 107
- 6. حلم و گذشت 109
- امام سجاد (ع) از دیدگاه صحابه و دیگران 112
- دو کرامت از امام سجاد (ع) و فرجام کار 114
- بیماری امام، مصلحتی الهی 117
- پرواز به سوی دوست 118
- قناعت 120
- تفکر 120
- سپاسگزاری 120
- سخنان حکمتآموز حضرت سجاد (ع) در منابع اهل سنت 120
- دوستی 121
- بردباری 121
- دعا و مناجات 121
- امر به معروف و نهی از منکر 121
- معیار دوست گزینی 122
- توبه 122
- قتل عمد 123
- چاپلوسی 123
- طغیان بدن 123
- کتمان علم 123
- غیبت 123
- خنده بلند 124
- دوستی و دیدار برای خدا 124
- نام نیک 124
- عبادت 124
- تعلیم 125
- ترک گناه 125
- مطلع سخن 126
- فصل سوم: امام محمد باقر (ع) 126
- تبارشناسی امام باقر (ع) 130
- همسر و فرزندان 133
- امامت حضرت 135
- ویژگیهای ظاهری 135
- شخصیتشناسی امام باقر (ع) 136
- بندگی و پارسایی 136
- دانش و بینش امام (ع) 141
- شاگردان حضرت 145
- سیره سیاسی امام باقر (ع) 146
- زهد حضرت 153
- امام و انس به قرآن 154
- تسلیم و رضا 157
- همدردی با مصیبت دیدگان 157
- اخلاق معاشرت 159
- مناعت طبع امام باقر (ع) 160
- دنیا گریزی 161
- بخشندگی و سخاوت 162
- امام باقر (ع) در نزد شخصیتهای اهل سنت و نقل کرامتی از ایشان 164
- برگی از کرامات حضرت 167
- پرواز به سوی دوست و گلبرگی از سخنان حضرت 169
- شهادت امام (ع) 169
- پرتوی از سخنان تابناک امام باقر (ع) 171
- رسیدگی به دوستان 172
- پرهیز از خصومت و جدال 172
- خدامحوری و دنیاگریزی 173
- دعا و نیایش 176
- ارزش عالم 176
- حُسن خلق و مدارا با برادران ایمانی در مسایل اقتصادی 177
- پرهیز از کسالت 178
- رفع اتهام 178
- سپیده سخن 179
- فصل چهارم: امام صادق (ع) 179
- تبارشناسی حضرت صادق (ع) 183
- شخصیتشناسی امام صادق (ع) 185
- 1. جایگاه علمی امام (ع) 185
- 2. عبادت و بندگی 192
- 3. موضعگیری سیاسی امام صادق (ع) 195
- 4. خوشرویی و حُسن خلق 199
- 5. مستجاب الدعوه 201
- 6. احسان و رسیدگی به محرومان 205
- 7. بردباری و گذشت 209
- 8. آراستگی ظاهری 212
- میوه دادن درخت خشکیده 214
- کراماتی از حضرت صادق (ع) و فرجام زندگی 214
- ترور نافرجام 215
- شهادت امام صادق (ع) 216
- نماز 218
- رابطه دعا و عمل 218
- محبت به مردم 218
- دوستی اهل بیت (علیهم السلام) 218
- سخنان حکمتآموز حضرت در منابع اهل سنت 218
- عاق والدین 219
- ایجاد فتنه 219
- پیروی از عترت 219
- منزلت علی (ع) 220
- دوستی خانواده علی (ع) 220
- کنترل خشم 220
- صبر بر آزار همسایه 220
- فلسفه تحریم ربا 221
- فرار از معصیت 221
- تواضع 221
- امتیاز انسان 221
- دختران و پسران 222
- تقوا 222
- عوامل عزّت 222
- تأثیر همنشینی با بدان 222
- منابع و مآخذ 223
یسار و محمد ابن مسلم از آن جملهاند.
جابر بن یزید جعفی یکی دیگر از شاگردان معروف بود که وقتی از امام باقر(ع) حدیث نقل میکرد میگفت: وصی اوصیا و وارث علم پیامبران، محمد بن علی بن حسین(علیهم السلام) برای من چنین حدیث فرمود. (1)
ابوحنیفه جابر را فردی بینظیر دانسته و گفته:
«لَیسَ عِندی فی الکُوفَة فی بابِهِ اکبَر مِنه (2)؛
از نظر من در کوفه، در نوع خودش، بزرگتر از او شخصیتی وجود نداشت».
سیره سیاسی امام باقر (ع)
امام سجاد(ع) در مناسبتهای مختلف به امامت فرزندش محمد بن علی تصریح میفرمود: امام علی ابن الحسین(ع) در بستر بیماری و در آستانه وفات بود، فرزندانش محمد، حسن، عبدالله، عمر، زید و حسین را به گرد خویش فراخواند و فرزندش محمد را وصی خود قرار داد و وی را باقر خواند و امور برادران را بر عهده او نهاد. (3)
دوران امامت امام(ع) با پنج تن از خلفای اموی معاصر بود. با نگاهی گذرا به عصر امام باقر(ع) درمییابیم که پیش از توفان انقلابی که به حکومت اموی، پس از وفات امام باقر(ع) پایان داد و منجر به روی کار آمدن عباسیان در روزگار امام صادق(ع) شد، سکوت و
1- حلیة الاولیاء، ج 3، ص 183
2- الامام ابوحنیفه، ص 72
3- اثبات الوصیه، ص 142