- مقدمه 3
- اشاره 6
- فصل اول: مروری بر زندگی امام محمدباقر علیه السلام از ولادت تا شهادت 6
- ولادت امام 7
- نَسَب امام 9
- کنیه امام 14
- اشاره 15
- القاب امام 15
- باقر 16
- لقب باقر(شکافنده علوم) در منابع 17
- باقر در دیگر منابع تاریخی(به روایت جابر بن عبدالله انصاری) 19
- 1. ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر 26
- همسران امام 26
- اشاره 26
- 3. دو ام ولد 27
- 2. ام حکیم، دختر اسید بن مغیره ثقفی 27
- 1. جعفر بن محمد الصادق علیه السلام 27
- فرزندان امام 27
- اشاره 27
- 3. ابراهیم بن محمد 28
- 2. عبدالله بن محمد 28
- 4. (عبدالله) یا عبیدالله بن محمد 29
- 5. علی بن محمد 29
- 7. زینب، بنت محمد 29
- 6. ام سلمه، بنت محمد 29
- شمایل امام 30
- امام باقر علیه السلام از نظر طبقات رجال حدیث اهل سنت 32
- نقش انگشتری امام 32
- وفات امام 34
- فصل دوم: فعالیت های سیاسی امام باقر علیه السلام 37
- اشاره 37
- امام باقر علیه السلام در دوران حکومت بنی امیه 38
- اشاره 42
- خلفای هم عصر دوران امامت آن حضرت 42
- 1. ولید بن عبدالملک (86 96ق) 42
- 2. سلیمان بن عبدالملک(96 99ق) 43
- 3. عمر بن عبد العزیز(99 101ق) 44
- 4. یزید بن عبدالملک (101 105) 47
- 5. هشام بن عبدالملک (سال 105 114ق) 48
- اقدامات و مواضع امام باقر علیه السلام در برابر خلفا 52
- امام باقر علیه السلام و قیام زید بن علی بن الحسین علیه السلام 57
- فصل سوم: فعالیت های فرهنگی امام باقر علیه السلام و مواضع آن حضرت 60
- اشاره 60
- اوضاع علمی و فرهنگی عصر امام علیه السلام 61
- پیشنهادِ دستور ضرب سکه اسلامی 62
- 1. پاسخ امام به نافع مولی بن عمر 65
- پاسخ امام باقر علیه السلام به شبهات و پرسش های دانشمندان عامه 65
- اشاره 65
- 2. پاسخ امام باقر علیه السلام به مرد اعرابی 67
- مواضع امام باقر علیه السلام در برابر فرقه ها و مذاهب مختلف 70
- اشاره 70
- فرقه خوارج 71
- فرقه غُلات و افتراءزنندگان به ائمه علیهم السلام 72
- فصل چهارم: سجایا و مکارم اخلاقی امام باقر علیه السلام 75
- اشاره 75
- الگو و سرمشق عابدان 76
- سجایا و مکارم اخلاقی امام باقر علیه السلام 76
- تسلیم در برابر مصیبت ها 77
- صاحب عالی ترین منزلت عرفانی 78
- نسل ماندگار کوثر 79
- وارث رسول خدا و همه پیامبران علیهم السلام 80
- برترین واعظ 82
- خواندن نماز فراوان 83
- تلاوت قرآن و یاد خدا 83
- بخشندگی و کرامت امام باقر علیه السلام 84
- بی رغبتی امام به دنیا 85
- شکیبایی و بردباری در روابط اجتماعی 86
- ابراز محبت به خانواده 87
- علم امام باقر علیه السلام به غیب 90
- نمونه ای از کرامت و اعجاز امام 93
- رفتار امام با یاران و دیگر مردم 93
- اشاره 97
- فصل پنجم: امام باقر علیه السلام در سخنان دانشمندان اهل سنت 97
- مقام امام باقر علیه السلام از دیدگاه بزرگان اهل سنت 98
- اشاره 98
- اشاره 99
- الف) امام باقر علیه السلام از دیدگاه تابعین 99
- محمد بن منکدر (م130ه. ق) 99
- 2. مالک بن أعین جُهَنی (م148ه.ق) 100
- 3. عبدالله بن عطا (راوی قرن دوم هجری) 101
- 4. أبرش کلبی 102
- 5. عکرمه بربری 102
- محمد بن سعد زهری (م230ه.ق) 103
- اشاره 103
- ب) امام باقر از دیدگاه متقدمین از دانشمندان اهل سنت 103
- ابن قتیبه دینوری (م213 276ه.ق) 104
- حافظ ابو نعیم اصفهانی(م 336 430ه.ق) 105
- علی بن الحسین بن هبه الله شافعی، معروف به ابن عساکر (م571ه.ق) 105
- عطار نیشابوری(م627ه.ق) 106
- ابوسالم محمد بن طلحه شافعی(م652ه.ق) 107
- سبط ابن جوزی(م581 654ه.ق) 108
- ابن ابی الحدید معتزلی(م586 656ه.ق) 108
- محمد بن احمد بن ابی بکر قرطبی(م 671ه.ق) 109
- شرف الدین ابو محمد عمر بن شجاع الدین محمد موصلی شافعی (م576 660 ه. ق) 109
- ابوزکریا محیی الدین بن شرف نووی (م631 676ه.ق) 110
- ابن منظور مصری (م630 711ه.ق) 111
- ابن خلکان شافعی (م681ه.ق) 111
- احمد بن تیمیه حرّانی(م661 728ه.ق) 112
- شمس الدین محمد بن احمد بن عثمان الذهبی(م673 748ه.ق) 112
- صلاح الدین خلیل بن ابیک صفدی (م764ه.ق) 113
- عبدالله بن اسعد بن علی یافعی (م768ه. ق) 114
- ابن کثیر دمشقی (م 701 774ه.ق) 115
- ابن صبّاغ مالکی (م784 855ه.ق) 116
- فضل الله بن روزبهان خنجی اصفهانی (م850 927ه.ق) 116
- محمّد بن موسی الدمیری الشافعی (م808ه.ق) 116
- شمس الدین محمّد بن طولون(م880 953 ه.ق) 118
- احمد بن حجر هیتمی مکّی(م807 974 ه.ق 118
- اشاره 119
- ج) امام باقر علیه السلام از دیدگاه متاخرین اهل سنت 119
- احمد بن یوسف قرمانی (م939 1032ه.ق) 119
- محمد بن علی صبان (م 1206 ه.ق) 120
- عبدالحی بن العماد الحنبلی(م1032 1089ه.ق) 120
- فرید وجدی (م1295 1373 ه.ق) 121
- الشیخ أبو الفوز محمد بن أمین البغدادی المشتهر بالسویدی (م1246ه.ق) 121
- عبدالعزیز سید الأهل 121
- محمد ابو زهره از بزرگان علمای مصر(م 1316ه.ق) 122
- محمد بن عبدالفتاح الحنفی (م1330 1413ه.ق) 123
- احادیث و جایگاه امام باقر علیه السلام در صحاح ستّه 124
- اشاره 124
- امام باقر علیه السلام ، مجدّد دین 126
- حدیث حج 127
- مفسر بودن امام 128
- فصل ششم: سخنان امام باقر علیه السلام در منابع اهل سنت 130
- اشاره 130
- 1. زیبایی حلمِ با علم 131
- 2. کوچک شمردن دنیا 131
- 3. فضیلت عالم بر عابد 131
- اشاره 131
- سخنان امام باقر علیه السلام در منابع اهل سنت 131
- 6. دنیا در نظر امام 132
- 4. پرهیز از دشمنی 132
- 5. پرهیز از کسالت 132
- 9. تسلیم امر خدا بودن 133
- 7. پاکدامنی، بهترین عبادت 133
- 8. شرایط قاری قرآن 133
- 10. زدوده شدن عقل به واسطه تکبر 134
- 11. سلاح مردمان پست 134
- 12. مشکل ترین اعمال 134
- 14. دوستی برادر دینی 135
- 16. اخلاق خوب و مدارا کردن 135
- 15. ثروت و عزت در قلب مؤمن 135
- 13. پافشاری بر دعا 135
- 17. سفارش به فرزند 136
- 18. حق برادری 137
- 19. توصیه های اخلاقی امام باقر علیه السلام 137
- سخن آخر 142
- کتاب نامه 144
لِلخلافَهِ وَ هُو أحدُ الأئمهِ الاثنی عشرَ الذّین یَعتقِدُ الرّافِضهُ عِصْمَتَهم...؛ او یکی از کسانی بود که علم و فقه و دیانت و وثاقت و بزرگواری را جمع کرده و برای خلافت صالح بود و یکی از ائمه دوازده گانه است که شیعه قائل به عصمت آنهاست».(1)
عبدالله بن اسعد بن علی یافعی (م768ه. ق)
عبدالله بن اسعد بن علی یافعی (م768ه. ق)(2)
یافعی شافعی، صاحب کتاب مرآه الجنان که به تاریخ یافعی معروف است، درباره امام باقر علیه السلام و مقام شامخ علمی آن حضرت می نویسد: «ابوجعفر، باقر محمد، فرزند زین العابدین علی، فرزند حسین بن علی بن ابی طالب رضوان خدا بر همه آنها باد یکی از ائمه دوازده گانه در اعتقاد امامیه است. او پدر جعفر صادق و ملقب به «باقر» بود. او را به این جهت «باقر» گفته اند که علم را شکافت و توسعه داد. شاعر درباره او گوید: ای شکافنده علم برای پرهیزکاران و ای بهترین کسی که بر کوه های حجاز لبیک گفتی».(3)
1- صفدی، الوافی بالوفیات، ج2، ص102.
2- ابواحمد عبدالله بن اسعد بن علی یافعی یمنی، نویسنده کتاب مرآه الزمان وعبره الیقظان فی معرفه ما یعتبر من حوادث الزمان وتقلّب احوال الانسان و تاریخ موت بعض المشهورین من الاعیان، از مؤلفان قرن هشتم هجری است که آن را به صورت سال شمار حوادث و تاریخ ها و وفات های هر سال نوشته است. وی یمنی است و مدتی در عدن تحصیل کرده و بر مذهب شافعی بوده است. ابن عماد نوشته است: وی اندکی پیش از سال700 متولد شده. بر مذهب اشعری تعصب داشته و بر ضد ابن تیمیه سخن گفته و به همین دلیل، بی توجهی طرفداران متعصب ابن تیمیه قرار گرفته است. وی از منش و رفتار و مردم گرایی وی بسیار ستایش کرده و نوشته است که در وقت درگذشت، عالم برتر مکه به شمار می آمد. ایشان چندین کتاب تاریخی و شرح حال تألیف کرده که گرایش های صوفیانه وی را نشان می دهد.
3- «ابوجعفر الباقر محمد بن زین العابدین علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب2 احد الأئمه الإثنی عشر فی اعتقاد الإمامیه و هو والد جعفر الصادق علیه السلام، لقّب بالباقر، لأنه بقر العلم ای شقّه و توسّع فیه و فیه یقول الشاعر: یا باقر العلم لأهل التقی و خیر من لبی علی الأجبل. (یافعی شافعی، مرآه الجنان، ج1، ص247)