- پیش گفتار 3
- مذاهب اربعه در ایران 6
- بخش اوّل: ساختار مذهبی اهل سنت در ایران 6
- اشاره 6
- جمعیت مذاهب اربعه 8
- مراکز دینی و حوزه های علمیه ی اهل سنت در ایران 8
- سازمان دینی اهل سنت در ایران 12
- تمایزهای مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- اشاره 15
- بخش دوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- اشاره 15
- 1_ بنیانگذاران فکری 15
- 2 _ باورهای فکری درباره ی قیاس و استحسان 16
- 3 _ قدمت قرآن 18
- اشاره 19
- الف _ «نماز جمعه» 19
- 4_ عبادت ها 19
- ب _ «نماز جماعت» 21
- اشاره 22
- 5 _ محرمات 22
- الف _ غنا 22
- ب _ تراشیدن ریش 24
- مالکی 25
- اشاره 25
- حنفی 25
- شافعی 25
- 6 _ عملکردهای سیاسی 25
- حنبلی 27
- اشتراک های مذاهب اربعه با یکدیگر 28
- اشاره 28
- 1 _ توحید 28
- 2 _ قرآن 29
- 4 _ پیامبر صلی الله علیه و آله و تدوین فکر دینی 30
- 3 _ معاد 30
- 5 _ خلافت 31
- 6 _ پیشینه ی تاریخی 31
- 7 _ واجبات و محرمات 32
- 8 _ اجتهاد در دین 33
- 9 _ عبادت 33
- 10_ ازدواج و طلاق 34
- 1 _ ولایت و رهبری 37
- تمایزهای مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- بخش سوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- اشاره 37
- اشاره 37
- 2_ تأسیس مذهب 39
- 3_ اجتهاد 41
- 4 _ جبر و اختیار 44
- 1_ همراهی با نظام 45
- اشاره 45
- الف _ اشتراک سیاسی 45
- اشتراک های پیروان مذاهب اربعه با مذهب امامیه 45
- اشاره 45
- 2_ پیروی از ولی امر و رهبری 47
- 3_ آسیب شناسی اشتراک سیاسی 49
- ب _ اشتراک اجتماعی 51
- اشاره 51
- 1_ میهن دوستی 51
- 2_ فرهنگ شهادت 53
- اشاره 55
- 3_ آداب و رسوم 55
- 1_3_ معاشرت 55
- 2_3_ سرگرمی ها 57
- 4_ دیگر دوستی 59
- 5_ فرهنگ تعاون 60
- اشاره 62
- 1_6_ حقوق زن و مرد در نظام خانواده 62
- 6_ نظام خانوادگی 62
- 2_6_ مشروعیت ازدواج با مذاهب دیگر 65
- اشاره 66
- 1_ حجاب و غیرت ناموسی 66
- ج _ اشتراک فرهنگی 66
- 2_ فعالیت های سیاسی _ اجتماعی زنان 68
- 1_ توحید و شرک 72
- د _ اشتراک اعتقادی 72
- اشاره 72
- الف _ توحید 72
- اشاره 72
- ب _ شرک 73
- 2_ حدود و ارتداد 75
- 3_ اهلبیت و مهدویت 78
- 4_ تقیه و جواز آن 82
- 5_ اولی الامر 86
- اشاره 88
- 1_ پیروی از احکام مذهبی 88
- ه _ اشتراک عبادی 88
- 2_ اهمیت واجبات و مستحبات 89
- 3_ حساسیت های عبادی 91
- 4_ ضرورت نماز جماعت 93
- 5_ جایگاه و پی آمدهای دعا 94
- 6_ قداست اماکن مقدسه 96
- بخش چهارم: نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 98
- اشاره 98
- نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 99
- زیان های اختلاف پیروان مذاهب اسلامی در برابر تهدید استعمار 100
- 1_ کاهش جایگاه ارزش های مذهبی 100
- 2_ رکود جنبش های فکری و سیاسی: 102
- 3_ در تنگنا قرار گرفتن دولت مرکزی: 103
- 4_ تحریک تعصب های بی جا: 106
- بزرگ نمایی اختلاف ها ابزار سلطه ی فرهنگی استعمار 107
- اشاره 110
- 1_ گسترش مواد مخدر 110
- گسترش بحران هویت مذهبی _ فرهنگی در جامعه ی اسلامی (آسیب شناسی مشترک) 110
- 2_ تجمل گرایی 111
- 3_ مدپرستی 112
- اشاره 114
- 1_ ایجاد همدلی 114
- پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 114
- بخش پنجم: پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 114
- اشاره 114
- 2_ تقویت نظری و عملی مبانی مشترک 115
- 3_ احترام به اصول و اندیشه ها 116
- 5_ تنش زدایی 117
- 4_ دوری از موج آفرینی 117
- راه کارهای تبیین اشتراک ها 118
- اشاره 118
- 1_ توجه به پیشینه ی مذاهب در ایران 118
- اشاره 119
- ایجاد حس مسؤولیت 119
- 2_ تقویت ارزش های مذهبی نزدیک با تشیع 119
- 1_ بیداری وجدان دینی _ انسانی 120
- 2_ برانگیختن انگیزه های مذهبی 120
- اشاره 121
- 1_ زنده ساختن فرهنگ تعاون 121
- عوامل انگیزش مذهبی 121
- 2_ شعار استقلال طلبی 122
- 3_ امنیت همگانی 122
- 4_ شکوفایی ملی 123
- 5_ تبیین ضرورت وحدت از دیدگاه مذاهب 123
- کتاب نامه 126
ص:35
8 _ اجتهاد در دین
8 _ اجتهاد در دین
فقهای اهل سنت پس از دوره ی پیشوایان مذاهب اربعه، تفقه در دین را واجب دانسته اند و در این باره توافق نظر دارند. در منابع اهل سنت چنین آمده است: «فرض کفایی است که تا رسیدن به درجه ی اجتهاد و فتوا دادن و قضاوت دانش بجوید. و از شمار مقلدان خارج شود. در این صورت، پیروی از او بر همه ی مردم واجب است».(1)
تلاش برای کشف تازه های علمی در نگاه همه ی علمای اهل سنت، واجب کفایی است. شوکانی یکی از دانشمندان اهل سنت می گوید: کسی که فضل و لطف الهی را محدود به بعضی از مخلوقاتش بداند و فهم شریعت را بر پیشینیان محدود کند، بر خداوند گستاخی کرده است».(2)
9 _ عبادت
9 _ عبادت
انجام فرایض دینی همانند: روزه و نماز از نظر همه ی مذاهب اربعه، واجب است و انکار یا رد آن به عنوان یک ضرورت دین، به ارتداد از دین می انجامد. بی توجهی به انجام آن نیز گناهی بزرگ به شمار می آید. نظر اهل سنت درباره ی وجوب نماز چنین است: «معنای واجب آن است که مخاطب به انجام آن مکلف بوده و انجام ندادن آن عقوبت داشته باشد و امتثال آن ثواب دربردارد».(3)
1- الرد علی من اخَلَدُ الی الارض، سیوطی، ص 4.
2- ارشاد الفهول، شوکانی، ص 324.
3- روضه الفریقینه، فصل 27، ص 37.