- پیش گفتار 3
- مذاهب اربعه در ایران 6
- اشاره 6
- بخش اوّل: ساختار مذهبی اهل سنت در ایران 6
- مراکز دینی و حوزه های علمیه ی اهل سنت در ایران 8
- جمعیت مذاهب اربعه 8
- سازمان دینی اهل سنت در ایران 12
- اشاره 15
- اشاره 15
- تمایزهای مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- 1_ بنیانگذاران فکری 15
- بخش دوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با یکدیگر 15
- 2 _ باورهای فکری درباره ی قیاس و استحسان 16
- 3 _ قدمت قرآن 18
- الف _ «نماز جمعه» 19
- اشاره 19
- 4_ عبادت ها 19
- ب _ «نماز جماعت» 21
- اشاره 22
- 5 _ محرمات 22
- الف _ غنا 22
- ب _ تراشیدن ریش 24
- 6 _ عملکردهای سیاسی 25
- حنفی 25
- اشاره 25
- مالکی 25
- شافعی 25
- حنبلی 27
- 1 _ توحید 28
- اشتراک های مذاهب اربعه با یکدیگر 28
- اشاره 28
- 2 _ قرآن 29
- 3 _ معاد 30
- 4 _ پیامبر صلی الله علیه و آله و تدوین فکر دینی 30
- 5 _ خلافت 31
- 6 _ پیشینه ی تاریخی 31
- 7 _ واجبات و محرمات 32
- 8 _ اجتهاد در دین 33
- 9 _ عبادت 33
- 10_ ازدواج و طلاق 34
- تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- اشاره 37
- اشاره 37
- 1 _ ولایت و رهبری 37
- بخش سوم: تمایز و اشتراک مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- تمایزهای مذاهب اربعه با مذهب امامیه 37
- 2_ تأسیس مذهب 39
- 3_ اجتهاد 41
- 4 _ جبر و اختیار 44
- اشتراک های پیروان مذاهب اربعه با مذهب امامیه 45
- 1_ همراهی با نظام 45
- اشاره 45
- الف _ اشتراک سیاسی 45
- اشاره 45
- 2_ پیروی از ولی امر و رهبری 47
- 3_ آسیب شناسی اشتراک سیاسی 49
- ب _ اشتراک اجتماعی 51
- اشاره 51
- 1_ میهن دوستی 51
- 2_ فرهنگ شهادت 53
- اشاره 55
- 3_ آداب و رسوم 55
- 1_3_ معاشرت 55
- 2_3_ سرگرمی ها 57
- 4_ دیگر دوستی 59
- 5_ فرهنگ تعاون 60
- 1_6_ حقوق زن و مرد در نظام خانواده 62
- اشاره 62
- 6_ نظام خانوادگی 62
- 2_6_ مشروعیت ازدواج با مذاهب دیگر 65
- اشاره 66
- ج _ اشتراک فرهنگی 66
- 1_ حجاب و غیرت ناموسی 66
- 2_ فعالیت های سیاسی _ اجتماعی زنان 68
- 1_ توحید و شرک 72
- الف _ توحید 72
- اشاره 72
- د _ اشتراک اعتقادی 72
- اشاره 72
- ب _ شرک 73
- 2_ حدود و ارتداد 75
- 3_ اهلبیت و مهدویت 78
- 4_ تقیه و جواز آن 82
- 5_ اولی الامر 86
- ه _ اشتراک عبادی 88
- اشاره 88
- 1_ پیروی از احکام مذهبی 88
- 2_ اهمیت واجبات و مستحبات 89
- 3_ حساسیت های عبادی 91
- 4_ ضرورت نماز جماعت 93
- 5_ جایگاه و پی آمدهای دعا 94
- 6_ قداست اماکن مقدسه 96
- اشاره 98
- بخش چهارم: نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 98
- نقش استعمار در چندگانگی مذاهب اسلامی 99
- زیان های اختلاف پیروان مذاهب اسلامی در برابر تهدید استعمار 100
- 1_ کاهش جایگاه ارزش های مذهبی 100
- 2_ رکود جنبش های فکری و سیاسی: 102
- 3_ در تنگنا قرار گرفتن دولت مرکزی: 103
- 4_ تحریک تعصب های بی جا: 106
- بزرگ نمایی اختلاف ها ابزار سلطه ی فرهنگی استعمار 107
- اشاره 110
- گسترش بحران هویت مذهبی _ فرهنگی در جامعه ی اسلامی (آسیب شناسی مشترک) 110
- 1_ گسترش مواد مخدر 110
- 2_ تجمل گرایی 111
- 3_ مدپرستی 112
- پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 114
- 1_ ایجاد همدلی 114
- بخش پنجم: پیشنهادهایی برای دست یابی به وحدت 114
- اشاره 114
- اشاره 114
- 2_ تقویت نظری و عملی مبانی مشترک 115
- 3_ احترام به اصول و اندیشه ها 116
- 5_ تنش زدایی 117
- 4_ دوری از موج آفرینی 117
- 1_ توجه به پیشینه ی مذاهب در ایران 118
- راه کارهای تبیین اشتراک ها 118
- اشاره 118
- اشاره 119
- 2_ تقویت ارزش های مذهبی نزدیک با تشیع 119
- ایجاد حس مسؤولیت 119
- 1_ بیداری وجدان دینی _ انسانی 120
- 2_ برانگیختن انگیزه های مذهبی 120
- 1_ زنده ساختن فرهنگ تعاون 121
- عوامل انگیزش مذهبی 121
- اشاره 121
- 3_ امنیت همگانی 122
- 2_ شعار استقلال طلبی 122
- 5_ تبیین ضرورت وحدت از دیدگاه مذاهب 123
- 4_ شکوفایی ملی 123
- کتاب نامه 126
ص:10
و اشعری در بلاد ایران و اسلام، پیروان بسیاری داشت، علمای آن مذهب از هر سو فتوا دادند و این عمل دولت سلجوقی را محکوم کردند. به گونه ای که نزدیک بود علیه سلاجقه شورش برپا شود. چون طغرل بیک درگذشت و «الب ارسلان» جانشین او شد در سال 455 ه . ق خواجه نظام الملک را - که شافعی و اشعری مذهب بود - به وزارت برگزید. به سعایت او عبدالملک کندری بازداشت شد و درسال 456 ه . ق به قتل رسید.(1)
پس از این زمان، فضای سیاسی - اجتماعی کشور به سود مذهب شافعی دگرگون شد و پیروان این مذهب به استحکام جایگاه خود پرداختند.
جمعیت مذاهب اربعه
جمعیت مذاهب اربعه
بر اساس آمارگیری جمعیتی که در مناطق سنی نشین ایران صورت گرفته است، جمعیت اهل سنت 6 میلیون نفر است که 10 درصد کل جمعیت ایران را تشکیل می دهند. گفتنی است شمار پیروان مذهب حنفی از دیگر مذاهب عامه بیش تر است.(2)
مراکز دینی و حوزه های علمیه ی اهل سنت در ایران
مراکز دینی و حوزه های علمیه ی اهل سنت در ایران
مراکز آموزش معارف اسلامی در همه ی مناطقی که اهل سنت و جماعت زندگی می کنند وجود دارد. آموزش جهت علوم اسلامی با تدریس قرآن مجید در خانه ها آغاز می شود که معلم های خانگی یعنی همان اعضای
1- سیر کلام در فرق اسلامی، محمد جواد مشکور، صص 39 - 40.
2- دوره ی آموزشی آشنایی با مبانی اهل سنت، دفتر نمایندگی ولی فقیه در امور اهل سنت بلوچستان قم.