- مقدمه 1
- امام 3
- درآمد 3
- فصل یکم: آشنایی با مفاهیم، واژه ها و مبادی تصوّری 3
- بخش یکم: کلیات 3
- مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 5
- تفسیر، و کتب تفسیری 6
- تأویل 8
- اهل سنّت 10
- ظهور 11
- مهمترین تفاسیر اهل سنّت از قرن سوم تا سیزدهم هجری 13
- مهمترین تفاسیر اهل سنّت 13
- فصل دوّم: منابع تفسیری اهل سنّت 13
- تفاسیر ابن عربی 18
- فصل سوّم: گزارش اجمالی نتایج تحقیق 21
- درآمد (مهدی باوری و اهل سنّت) 25
- بخش دوم: تفاسیر اهل سنّت و باور به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 25
- کلمات صریح مفسران در باور به مهدویت 26
- اشاره 26
- فصل یکم: اصل اعتقاد به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در تفاسیر اهل سنّت 26
- باور ضمنی و غیرمستقیم به مهدویت 28
- باورداشت مهدویت با بیان اخبار مهدوی 28
- باورداشت مهدویت با بیان آثار مهدوی 32
- باورداشت مهدویت با ارائه مطالب و مباحث تحلیلی (غیر روایی) 34
- پیشینه انکار 36
- انکار مهدویت در تفاسیر اهل سنّت 36
- 1. منکران اصل مهدویت 39
- مفسران و انکار آموزه مهدویت 39
- اشاره 39
- اشاره 42
- 2. منکران قرائت شیعه از آموزه مهدویت 42
- 2. 1. مخالفت مفسّران اهل سنّت با عقاید مهدوی شیعه ومذاهب دیگر 43
- اشاره 43
- امامت، ائمه اثنی عشر و عصمت 43
- نسب امام مهدی 44
- تولد، غیبت، انتظار، ملاقات، توقیعات، و رجعت 45
- اشاره 46
- حبس در سرداب و ظهور از آن 47
- تحریف قرآن و اعتقاد به قرآنی دیگر 49
- ابطال احکام اسلام و بیان احکام واقعی توسط امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 50
- 2. 2. مخالفت مفسّران اهل سنّت با تفسیر بعض آیات به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یا مباحث ظهور 51
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 52
- ایمان به غیب 53
- غیب 53
- جهات بحث در آیه 53
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 56
- جهات بحث در آیه 57
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 57
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 58
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 59
- آیات اظهار دین 59
- جهت اول 60
- جهات بحث در آیات 60
- جهت دوّم 64
- جهت چهارم 65
- جهت سوم 65
- نکته 66
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 66
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 66
- جهات بحث در آیه 67
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 68
- جهات بحث در آیه وراثت صالحان 69
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 69
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 76
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 77
- جهات بحث در آیه استخلاف 78
- مخاطب آیه و تحقّق وعده 81
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 86
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 86
- جهات بحث در آیه 87
- اشاره 89
- اشاره 89
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 89
- علل و انگیزه های انکار 89
- ضعف در أسناد روایات 89
- الف) عدم اعتماد به روایات مهدویت 89
- تعارض روایات 92
- اشاره 93
- ب) اندیشه مهدویت دارای آثار زیان بار 93
- وجود انگیزه های زیاد برای جعل 93
- سوء استفاده سیاسی توسط حکومت های فاسد، احزاب و گروه ها 94
- وجود مدعیان مهدویت و در پی آن، تشکیل فرقه های انحرافی 94
- مهدویت عامل فتنه ها، درگیری ها و کشته شدن و از بین رفتن مسلمانان 95
- مهدویت عامل رکود و رخوت در جامعه اسلامی 96
- ج) عدم امکان تحقق این وعده 100
- بیان روایات موجود 103
- فصل یکم: نسب امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 103
- بخش سوم: تفاسیر اهل سنّت و شخصیت شناسی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 103
- 1. از نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است و یا عباس بن عبد المطّلب؟ 103
- بیان دیدگاه ها 103
- نظریه مفسّران در مورد نبوی یا عباسی بودن امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 105
- 2. حسنی است یا حسینی؟ 107
- اشاره 107
- جمع بین روایات 108
- 3. نام پدر و مادر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ 110
- فصل دوّم: خصوصیات ظاهری 112
- ویژ گی های شناسه ای (اسم، کنیه ولقب) 112
- ویژگی های جسمی 113
- درآمد 116
- فصل سوم: مقامات سیاسی، معنوی و اخلاقی 116
- 1. خلافت و ولایت 117
- 2. اقتداء واطاعت 119
- 3. عدالت 120
- 4. علم 121
- اشاره 123
- فصل چهارم: مصداق شناسی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 123
- 1. شبهه یکی بودن مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و عیسی بن مریم علیهما السلام 123
- بحث سندی 124
- بحث دلالی 125
- 2. بحث تولّد و یا عدم تولّد 127
- بخش چهارم: تفاسیر اهل سنّت و قیام و خروج امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 129
- درآمد (بشارت قیام) 129
- اشاره 130
- 2. زمان خواری ظالمان 130
- 1. زمان ختم نبوّت و ظهور ولایت 130
- فصل یکم: توصیف قیام 130
- 3. قیامت کبری 131
- فصل دوم: انتظار 133
- فصل سوم: زمینه سازی 136
- اشاره 140
- الف) معنی توقیت 140
- فصل چهارم: وقت آغاز قیام 140
- 1. توقیت و نهی از آن 140
- ب) نهی از توقیت 142
- ج) نمونه هایی از توقیت 143
- 2. قیام قبل از خروج امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و نهی از استعجال 146
- اشاره 149
- فصل پنجم: علائم ظهور یا نشانه های شروع قیام 149
- دوم. تفصیل علائم 151
- اشاره 151
- الف) علائم صریح 151
- 1. خسوف و کسوف خاص 151
- یکم. تعداد علائم 151
- 2. کشته شدن نفس زکیّه 152
- 3. خروج بنی الأصفر 153
- اشاره 154
- ب) علائم غیرصریح 154
- 1. نزول عیسی بن مریم علیهما السلام 154
- جلوه های تأیید و نصرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 155
- اشاره 155
- الف) نبرد با دجّال و کشتن وی 155
- ب) اقتدا کردن به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در نماز جماعت (نمایش اطاعت از امام) 156
- ج) از بین بردن مظاهر شرک و بی دینی و حاکم کردن دین اسلام 161
- 2. دجّال 163
- 3. سفیانی 165
- 4. خسف بیداء 168
- الف) فرماندهی 173
- ب) نفرات 174
- د) هدف 175
- ج) محل تجمّع و آغاز حرکت 175
- ه) جنایات در مدینه 177
- و) سرنوشت 177
- سوم. ترتیب علائم 181
- 3. 2. علائم بعد از ظهور 181
- 3. 1. علائم قبل از ظهور 181
- فصل ششم: یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، در هنگام ظهور 183
- 1. چه کسانی هستند؟ 183
- 1. 1. عیسی بن مریم علیهما السلام 183
- 1. 2. اصحاب کهف 183
- اشاره 183
- 2. خصوصیات ملّیتی و اخلاقی 184
- اشاره 184
- 1. 3. روحانیت حضرت علی علیه السلام 184
- 2. 2. مجاهد و خستگی ناپذیرند 185
- 2. 1. اهل راستی و راستگویی هستند 185
- فصل هفتم: وقایع هنگام ظهور 186
- 1. وقایع اعجازگونه در هنگام ظهور 186
- 1. 1. برگرداندن زیور آلات بیت المقدّس 186
- 1. 2. سلام بر اصحاب کهف 187
- 1. 3. زنده شدن بعضی افراد (رجعت) 188
- 2. جنگ ها و پیروزی ها (فتوحات) 188
- 3. ظهور و اعتلای دین اسلام بر سایر ادیان 189
- نتیجه گیری 191
- فهرست منابع 195
ص:163
را با احترام یاری می دهند. (1) از این نقل چنین بر می آید که اندکی پس از
این حادثه یک حرکت جمعی ایجاد شده و از امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف پشتیبانی
خواهد کرد.
3. خروج بنی الأصفر
برخی از تفاسیر اهل سنّت به خروج بنی الأصفر، قبل از ظهور امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشاره می کنند؛ اهل لغت در مورد بنی الأصفر گفته اند که منظور، پادشاهان روم و یا رومیان هستند (2) طبق نقل مفسّران، این علامت قبل از قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف (3) و براساس نقل دقیق تر، هفت سال قبل از ظهور شروع شده و استقرار حکومت ایشان شش سال به طول می انجامد و یک سال قبل از ظهور
1- درّ المنثور، سیوطی، ج 6، ص58- 59. «حدثنی رجل من أصحاب النبیّ - صلّی اللّه علیه و سلّم - إنّ المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف لا یخرج حتی یقتل النفس الزکیه فإذا قتلت النفس الزکیه غضب علیهم من فی السماء و من فی الأرض فاتی النّاس المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فزفّوه کما تزفّ العروس إلی زوجها لیله عرسها و هو یملا الأرض قسطا و عدلا و تخرج الأرض نباتها و تمطر السماء مطرها و تنعم أمتی فی ولایته نعمه لا تنعمها قط».
2- کتاب العین، خلیل بن احمد، ج7، ص114. «و بنو الأصفر: ملوک الروم». الصحاح، جوهری، ج2، ص714. «وبنو الأصفر: الروم». لسان العرب، ابن منظور، ج4، ص465. «وبنو الأصفر: الروم وقیل: ملوک الروم». القاموس المحیط، فیروز آبادی، ج2، ص71. «و بنو الأصفر: ملوک الروم، أولاد الأصفر بن روم بن یعصو بن إسحاق، أو لأن جیشا من الحبش غلب علیهم، فوطئ نساءهم، فولد لهم أولاد صفر». مجمع البحرین، طریحی، ج2، ص616. «وبنو الأصفر: الروم، کان أباهم الأول أصفر اللون وهو روم بن عیص بن إسحاق بن إبراهیم علیه السلام ». تاج العروس، زبیدی، ج7، ص100. «و بنو الأصفر: الروم وقیل: ملوک الروم وهو أولاد الأصفر بن روم بن یعصو ویقال: عیصو بن إسحاق بن إبراهیم علیه السلام وقیل: الأصفر: لقب روم لا ابنه وقال ابن الأثیر: إنّما سموا بذلک لأن أباهم الأول کان أصفر اللون وهو روم بن عیصون، أو لأن جیشا من الحبش غلب علیهم فوطیء نساءهم، فولد لهم أولاد صفر، فسموا بنی الأصفر».
3- روح البیان، حقی، ج 3، ص124. «قال الامام السیوطی رحمه الله و یقوم المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سنه مائتین بعد الالف او اربع و مائتین و اللّه اعلم و قبل ظهور المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اشراط اخر من خروج بنی الأصفر و غیرها».