- مقدمه 1
- فصل یکم: آشنایی با مفاهیم، واژه ها و مبادی تصوّری 3
- امام 3
- درآمد 3
- بخش یکم: کلیات 3
- مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 5
- تفسیر، و کتب تفسیری 6
- تأویل 8
- اهل سنّت 10
- ظهور 11
- مهمترین تفاسیر اهل سنّت از قرن سوم تا سیزدهم هجری 13
- مهمترین تفاسیر اهل سنّت 13
- فصل دوّم: منابع تفسیری اهل سنّت 13
- تفاسیر ابن عربی 18
- فصل سوّم: گزارش اجمالی نتایج تحقیق 21
- بخش دوم: تفاسیر اهل سنّت و باور به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 25
- درآمد (مهدی باوری و اهل سنّت) 25
- فصل یکم: اصل اعتقاد به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در تفاسیر اهل سنّت 26
- اشاره 26
- کلمات صریح مفسران در باور به مهدویت 26
- باور ضمنی و غیرمستقیم به مهدویت 28
- باورداشت مهدویت با بیان اخبار مهدوی 28
- باورداشت مهدویت با بیان آثار مهدوی 32
- باورداشت مهدویت با ارائه مطالب و مباحث تحلیلی (غیر روایی) 34
- پیشینه انکار 36
- انکار مهدویت در تفاسیر اهل سنّت 36
- اشاره 39
- مفسران و انکار آموزه مهدویت 39
- 1. منکران اصل مهدویت 39
- 2. منکران قرائت شیعه از آموزه مهدویت 42
- اشاره 42
- 2. 1. مخالفت مفسّران اهل سنّت با عقاید مهدوی شیعه ومذاهب دیگر 43
- امامت، ائمه اثنی عشر و عصمت 43
- اشاره 43
- نسب امام مهدی 44
- تولد، غیبت، انتظار، ملاقات، توقیعات، و رجعت 45
- اشاره 46
- حبس در سرداب و ظهور از آن 47
- تحریف قرآن و اعتقاد به قرآنی دیگر 49
- ابطال احکام اسلام و بیان احکام واقعی توسط امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 50
- 2. 2. مخالفت مفسّران اهل سنّت با تفسیر بعض آیات به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یا مباحث ظهور 51
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 52
- جهات بحث در آیه 53
- ایمان به غیب 53
- غیب 53
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 56
- جهات بحث در آیه 57
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 57
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 58
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 59
- آیات اظهار دین 59
- جهت اول 60
- جهات بحث در آیات 60
- جهت دوّم 64
- جهت چهارم 65
- جهت سوم 65
- نکته 66
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 66
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 66
- جهات بحث در آیه 67
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 68
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 69
- جهات بحث در آیه وراثت صالحان 69
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 76
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 77
- جهات بحث در آیه استخلاف 78
- مخاطب آیه و تحقّق وعده 81
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 86
- گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران 86
- جهات بحث در آیه 87
- علل و انگیزه های انکار 89
- اشاره 89
- جمع بندی و نتیجه گیری آیه 89
- اشاره 89
- ضعف در أسناد روایات 89
- الف) عدم اعتماد به روایات مهدویت 89
- تعارض روایات 92
- ب) اندیشه مهدویت دارای آثار زیان بار 93
- اشاره 93
- وجود انگیزه های زیاد برای جعل 93
- سوء استفاده سیاسی توسط حکومت های فاسد، احزاب و گروه ها 94
- وجود مدعیان مهدویت و در پی آن، تشکیل فرقه های انحرافی 94
- مهدویت عامل فتنه ها، درگیری ها و کشته شدن و از بین رفتن مسلمانان 95
- مهدویت عامل رکود و رخوت در جامعه اسلامی 96
- ج) عدم امکان تحقق این وعده 100
- 1. از نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم است و یا عباس بن عبد المطّلب؟ 103
- بخش سوم: تفاسیر اهل سنّت و شخصیت شناسی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 103
- فصل یکم: نسب امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 103
- بیان روایات موجود 103
- بیان دیدگاه ها 103
- نظریه مفسّران در مورد نبوی یا عباسی بودن امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 105
- اشاره 107
- 2. حسنی است یا حسینی؟ 107
- جمع بین روایات 108
- 3. نام پدر و مادر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف چیست؟ 110
- فصل دوّم: خصوصیات ظاهری 112
- ویژ گی های شناسه ای (اسم، کنیه ولقب) 112
- ویژگی های جسمی 113
- درآمد 116
- فصل سوم: مقامات سیاسی، معنوی و اخلاقی 116
- 1. خلافت و ولایت 117
- 2. اقتداء واطاعت 119
- 3. عدالت 120
- 4. علم 121
- اشاره 123
- فصل چهارم: مصداق شناسی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 123
- 1. شبهه یکی بودن مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و عیسی بن مریم علیهما السلام 123
- بحث سندی 124
- بحث دلالی 125
- 2. بحث تولّد و یا عدم تولّد 127
- بخش چهارم: تفاسیر اهل سنّت و قیام و خروج امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 129
- درآمد (بشارت قیام) 129
- 2. زمان خواری ظالمان 130
- اشاره 130
- 1. زمان ختم نبوّت و ظهور ولایت 130
- فصل یکم: توصیف قیام 130
- 3. قیامت کبری 131
- فصل دوم: انتظار 133
- فصل سوم: زمینه سازی 136
- الف) معنی توقیت 140
- 1. توقیت و نهی از آن 140
- فصل چهارم: وقت آغاز قیام 140
- اشاره 140
- ب) نهی از توقیت 142
- ج) نمونه هایی از توقیت 143
- 2. قیام قبل از خروج امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و نهی از استعجال 146
- فصل پنجم: علائم ظهور یا نشانه های شروع قیام 149
- اشاره 149
- اشاره 151
- دوم. تفصیل علائم 151
- الف) علائم صریح 151
- 1. خسوف و کسوف خاص 151
- یکم. تعداد علائم 151
- 2. کشته شدن نفس زکیّه 152
- 3. خروج بنی الأصفر 153
- ب) علائم غیرصریح 154
- 1. نزول عیسی بن مریم علیهما السلام 154
- اشاره 154
- اشاره 155
- الف) نبرد با دجّال و کشتن وی 155
- جلوه های تأیید و نصرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 155
- ب) اقتدا کردن به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در نماز جماعت (نمایش اطاعت از امام) 156
- ج) از بین بردن مظاهر شرک و بی دینی و حاکم کردن دین اسلام 161
- 2. دجّال 163
- 3. سفیانی 165
- 4. خسف بیداء 168
- الف) فرماندهی 173
- ب) نفرات 174
- د) هدف 175
- ج) محل تجمّع و آغاز حرکت 175
- و) سرنوشت 177
- ه) جنایات در مدینه 177
- 3. 1. علائم قبل از ظهور 181
- 3. 2. علائم بعد از ظهور 181
- سوم. ترتیب علائم 181
- اشاره 183
- 1. 2. اصحاب کهف 183
- 1. 1. عیسی بن مریم علیهما السلام 183
- فصل ششم: یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، در هنگام ظهور 183
- 1. چه کسانی هستند؟ 183
- 1. 3. روحانیت حضرت علی علیه السلام 184
- 2. خصوصیات ملّیتی و اخلاقی 184
- اشاره 184
- 2. 1. اهل راستی و راستگویی هستند 185
- 2. 2. مجاهد و خستگی ناپذیرند 185
- 1. 1. برگرداندن زیور آلات بیت المقدّس 186
- 1. وقایع اعجازگونه در هنگام ظهور 186
- فصل هفتم: وقایع هنگام ظهور 186
- 1. 2. سلام بر اصحاب کهف 187
- 1. 3. زنده شدن بعضی افراد (رجعت) 188
- 2. جنگ ها و پیروزی ها (فتوحات) 188
- 3. ظهور و اعتلای دین اسلام بر سایر ادیان 189
- نتیجه گیری 191
- فهرست منابع 195
ص:52
ایجاد شده توسط ابن خلدون، روایات مهدوی را مورد حمله قرار داده اند؛ صاحب تفسیر التحریر و التنویر، احادیث مهدویت را ساخته دست سیاست بازان می داند. (1)
مراغی نیز در تفسیر خود می گوید:
اکثر علماء، احادیث مهدویت را رد کرده و گفته اند ساختگی است و برای همین شیخان در صحیحین به آن ها اعتناء نکرده اند و بعد کلام ابن خلدون را نقل کرده و تأیید می کند. (2)
وی در ادامه عقیده به ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را باعث فساد و فتنه در گروه های اسلامی شمرده و آن را دستاویز مدعیان حکومت می داند. (3)
این کتاب ضمن بیان انگیزه ها و علل انکار، پاسخ این سخنان را
خواهد داد.
2. منکران قرائت شیعه از آموزه مهدویت
اشاره
برخی از تفاسیر اهل سنّت، در موضع گیری علیه باورهای شیعه نسبت به مهدویت، مطالبی بیان کرده و در پاره ای از موارد با نسبت دادن مطلبی ناروا به نقد آن پرداخته اند؛ به نظر می رسد، این مخالفتها و همچنین مخالفت با
1- التحریر والتنویر، ابن عاشور، ج1، ص611.
2- تفسیر مراغی، ج 9، ص134- 133. «و أکثر العلماء ینکرون هذه الأحادیث و یقولون إنها موضوعه لا نصیب لها من الصحه، و من ثم لم یعتدّ بها الشیخان، و من هؤلاء ابن خلدون فقد ذکر الأحادیث التی وردت فی المهدی و ضعفها و ضعف أسانیدها و انتهت به خاتمه المطاف إلی أنه لم یصح فیه شی ء یوثق به- إلی أن قال:... و کان لکعب الأحبار جوله واسعه فی تلفیق تلک الأخبار».
3- تفسیر مراغی، ج 9، ص133-134. «و قد کانت هذه المسأله أکبر مثارات الفساد و الفتن فی الشعوب الإسلامیه، إذ تصدّی کثیر من محبی الملک و السلطان و من أدعیاء الولایه لدعوی المهدویه فی الشرق و الغرب و تأیید دعواهم بالقتال و الحرب و بالبدع و الإفساد فی الأرض حتی خرج ألوف الألوف من هداه الدین و مرقوا من الإسلام».