مهدویت از نگاه مفسران اهل سنّت صفحه 52

ص:62

مورد آیه «إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیه فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِین» (1) قرطبی (2) و آلوسی (3) تفسیر «آیه» به ندای آسمانی که از علائم شروع قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است را نمی پذیرند. البته با توجه به مبنای اهل سنّت این مخالفت ها طبیعی است و ما در این جنبه وارد بحث تفسیری نمی شویم.

اما گونه دوم از تفسیر آیات به مهدویت، مواردی است که آیه مفهوم عام قابل انطباق بر مصادیق زیادی را بیان می کند و شیعه، امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و یا کلید واژه های مهدویت را به عنوان یکی از مصادیق یا مصداق بارز آن معرفی می کند در این گونه موارد در صورت موضع گیری و اعلان مخالفت مفسران اهل سنّت وارد بحث شده و با عنوان بحث تفسیری و با چینش قرآنی، مطلب را پی می گیریم آیه «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاهَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ یُنْفِقُون». (4)

بحث تفسیری

گزارش اجمالی دیدگاه مفسّران

مراد از غیب چیست؟ بین مفسران دیدگاه های گوناگونی است عده ای

1- سوره شعراء: 26، آیه4.
2- الجامع لأحکام القرآن، قرطبی، ج 14، ص: 89. « (إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَهً) أس معجزه ظاهره و- قدره باهره فتصیر معارفهم ضروریه، و- لکن سبق القضاء بأن تکون المعارف نظریه و- قال أبو حمزه الثمالی فی هذه الآیه: صوت یسمع من السماء فی النصف من شهر رمضان، تخرج به العواتق من البیوت و- تضج له الأرض. و- هذا فیه بعد، لان المراد قریش لا غیره».
3- روح المعانی، آلوسی، ج 10، ص61. «و عن أبی حمزه الثمالی أن الآیه صوت یسمع من السماء فی نصف شهر رمضان و تخرج له العواتق من البیوت و هذا قول بتحقّق الإنزال بعد و کأن ذلک زمان المهدی - رضی اللّه تعالی عنه - و من صحه ما ذکر من الأخبار فی القلب شی ء و اللّه تعالی أعلم».
4- سوره بقره:2،آیه 3.