بازخوانی تحولات اعتقادی و تاریخی امامت و واژگان مرتبط صفحه 1

مقدمه استاد انصاری بویراحمدی

بسم الله الرحمن الرحیم

قال الله تعالی: {وَإِذِ ابْتَلَی إِبْرَاهِیمَ رَبّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمّهُنّ قَالَ إِنّی جَاعِلُکَ لِلنّاسِ إِمَاماً قَالَ وَمِنْ ذُرّیَتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظّالِمِینَ}(1)؛

به یاد آر هنگامی که خداوند ابراهیم را به اموری چند امتحان کرد و او همه را به جای آورد، آنگاه خداوند به او فرمود: من تو را برای مردم امام قرار دادم، ابراهیم عرض کرد: این امامت را به فرزندان من نیز عطا می فرمایی؟ فرمود: عهد من هرگز به ستمکاران نمی رسد.

امام صادق× در مورد این آیه فرموده اند: «إنَّ اللهَ إتَّخَذَ إبراهیمَ عَبْداً قَبْلَ أَنْ یتَّخذَهُ نَبیّاً وَاتَّخَذهُ نَبِیّاً قَبْلَ أَنْ یتَخِذَهُ رَسُولاً وَاتَّخذهُ رَسُولاً قَبْلَ اَنْ یَتَّخذَهُ خَلیلاً وَاتَّخِذَهُ خَلیلاً قَبْلَ أَنْ یتَّخِذَهُ إماماً، فَقالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ اِماماً، رَأی عِظَمِ ذلِکَ قَالَ وَمِنْ ذُرّیَتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظّالِمِینَ»(2)؛

همان گونه که دیدیم خداوند چندین امتحان از حضرت ابراهیم خلیل الله به عمل آورد و پس از اعطای درجات متعدد، وی را به امامت منصوب فرمود، یعنی آن قدر مقام امامت بالاست که حتی پیامبران اولوالعزم نیز، پس از امتحانات متعدد و کسب درجات رفیع به آن مقام الاهی دست می یابند.

امام× در حقیقت اعلم و افهم نسبت به دین، نزدیک ترین و متقی ترین در پیشگاه الاهی، با فضیلت ترین فرد از جنس بشر، ترجمان حکمت و علم الاهی، حافظ دین از تغییر و تحریف و مفسّر شریعت و قرآن است. کلام امام× حق است پس اطاعت از او اطاعت از خداوند و تسلیم در مقابل قول و عمل او واجب است.

امام× با این همه عظمت دارای اوصاف و