هویت و سرچشمه تشیع صفحه 158

ص:165

چه مراحلی را پشت سر گذاشته تا بدین مرحله رسیده است. آنگاه می خواهیم خلط و اشتباهی را که مولّفان در آن واقع شده و فرقه هایی را شیعه دانسته اند که خود امامیّه قبول ندارند که آنان شیعه هستند و فرقه هایی را شیعه ندانسته اند که در واقع شیعه هستند، روشن و آشکار سازیم.

در این جا ابتدا اشاره ای به «مفهوم تشیّع» خواهیم داشت، سپس به مهمترین فرقه های شیعه اشاره می کنیم و در آخر، موضع شیعه و ائمّۀ ایشان را در مورد غلوّ و غلات، بیان خواهیم کرد.

مفهوم تشیّع

اشاره

مؤلّفان، دربارۀ شیعه و تشیّع، تعاریف متعدّدی را ارائه نموده اند که مهمترین آنها را بیان می کنیم:

1- ابوالحسن اشعری می گوید:

«به آنان شیعه گفته می شد؛ چون علی(علیه السلام) را همراهی و یاری می کردند و او را مقدّم بر سایر صحابۀ رسول خدا(علیهما السلام) می دانستند». (1)

2- ابن حزم در تعریف آن می گوید:

«هر کسی که با شیعه هم عقیده باشد، در این که علی(علیه السلام) افضلِ مردم بعد از رسول خدا(علیهما السلام) و مستحق ترین فرد برای امامت است و