- سخن مجمع 1
- اشاره 15
- اشاره 20
- اوّل: عدم تناسب با مقام نبوّت 20
- دوّم: تناقض درونی روایات 22
- سوّم: کسانی که رؤیا را دیده اند، چهارده نفر بوده اند، نه یک نفر! 24
- چهارم: تعارض بین نقل قول بخاری و دیگران 25
- اشاره 25
- روایت اوّل 26
- روایت چهارم 30
- اشاره 32
- روایت پنجم 32
- الف: روایت امام احمد در مسند خود 33
- ب: روایت دارمی در مسندش 34
- ج: روایت امام مالک در موطّأ 35
- د: روایت ابن سعد در طبقات 35
- ه- : روایت بیهقی در سنن 38
- اشاره 42
- اشاره 45
- روایاتی که از عبدالله بن عمر نقل شده است 45
- اشاره 45
- اوّل: نصوصی که از صحابه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده است 45
- روایاتی که از بلال نقل شده است 48
- روایتی که از ابن ابی محذوره نقل شده است 50
- دوّم: روایاتی که با سند صحیح از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده است 52
- نظرات علما دربارۀ جزئیّت حی علی خیرالعمل 55
- علّت حذف فقره «حی علی خیرالعمل» 58
- تأکیدی دیگر بر جزئیّت «حی علی خیرالعمل» 64
- چکیده بحث 65
ص:27
1- (1) - سنن ابن ماجه: 1/ 233، باب بدء الاذان، شمارۀ 707.
2- (2) - سنن ترمذی: 1/ 361، باب ما جاء فی بدء الاذان، شمارۀ 189.
بررسی روایات مذکور
اشاره
پس از نقل این روایات، به بررسی متن و سند آنها می پردازیم تا حقیقت روشن شود و سپس روایاتی را که در منابع دیگر نقل شده است بیان می کنیم. این روایات از جهات متعدّدی مخدوش هستند و صلاحیّت احتجاج را ندارند.
اوّل: عدم تناسب با مقام نبوّت
خدای متعال، پیامبرش را برای بر پاداشتن نماز همراه با مؤمنان در اوقات مختلف فرستاده است. طبیعی است که در چنین صورتی، خدای متعال چگونگی تحقّق این هدف را به پیامبر تعلیم می دهد. به این ترتیب، معنا ندارد که پیامبر(صلی الله علیه و آله) به مدّت طولانی و چنان که در روایت اوّل، از ابوداوود آمده است، به مدّت بیست روز، سرگردان بماند و نداند که چگونه این وظیفه ای را که بر عهده اش گذاشته شده، به انجام رساند تا جایی که به مشورت با دیگران بپردازد تا راه جمع کردن مردم برای نماز را به او ارائه دهند! در حالی که خدای متعال در حقّ آن حضرت(صلی الله علیه و آله) می فرماید:
... وَکَانَ فَضْلُ اللّهِ عَلَیْکَ عَظِیمًا. (1)
«فضل و رحمت الهی بر تو بسیار است».