- سخن مجمع 1
- اشاره 15
- اوّل: عدم تناسب با مقام نبوّت 20
- اشاره 20
- دوّم: تناقض درونی روایات 22
- سوّم: کسانی که رؤیا را دیده اند، چهارده نفر بوده اند، نه یک نفر! 24
- اشاره 25
- چهارم: تعارض بین نقل قول بخاری و دیگران 25
- روایت اوّل 26
- روایت چهارم 30
- روایت پنجم 32
- اشاره 32
- الف: روایت امام احمد در مسند خود 33
- ب: روایت دارمی در مسندش 34
- د: روایت ابن سعد در طبقات 35
- ج: روایت امام مالک در موطّأ 35
- ه- : روایت بیهقی در سنن 38
- اشاره 42
- اشاره 45
- اوّل: نصوصی که از صحابه پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل شده است 45
- روایاتی که از عبدالله بن عمر نقل شده است 45
- اشاره 45
- روایاتی که از بلال نقل شده است 48
- روایتی که از ابن ابی محذوره نقل شده است 50
- دوّم: روایاتی که با سند صحیح از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده است 52
- نظرات علما دربارۀ جزئیّت حی علی خیرالعمل 55
- علّت حذف فقره «حی علی خیرالعمل» 58
- تأکیدی دیگر بر جزئیّت «حی علی خیرالعمل» 64
- چکیده بحث 65
ص:32
1- (1) - سیرۀ نبویّه، حلبی: 2/ 95.
چهارم: تعارض بین نقل قول بخاری و دیگران
اشاره
بنابر روایت صحیحی که بخاری نقل کرده است، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در جلسۀ مشاوره به بلال دستور داد که مردم را با صدای بلند به نماز دعوت کند و عمر نیز در این جلسه حاضر بوده است. وی از ابن عمر روایت کرده است:
«وقتی مسلمانان به مدینه مهاجرت کردند، نزدیکیهای وقت نماز جمع می شدند تا وقت نماز فرا برسد و نماز بخوانند و کسی نبود که آنان را برای نماز دعوت کند. یک روز با همدیگر دربارۀ چگونگی با خبر کردن مردم در وقت نماز صحبت می کردند. برخی پیشنهاد کردند که ناقوسی تهیّه شود و برخی دیگر پیشنهاد کردند که شیپوری تهیّه شود، امّا عمر پیشنهاد کرد تا فردی را معیّن کنند که مردم را با صدای بلند به نماز دعوت کند، پس رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به بلال فرمود: ای بلال! برخیز و مردم را برای نماز دعوت کن». (1)
در حالی که روایات رؤیا تصریح می کند که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در هنگام فجر به بلال دستور داد که مردم را برای نماز دعوت کند و این بعد از آن بود که ابن زید رؤیای خودش را در صبح همان شبی که جسلۀ مشورتی برای بررسی چگونگی دعوت مردم تشکیل شده بود، برای پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) بازگو کرد و در این حال، عمر حاضر نبود بلکه صدای اذان را در منزلش شنید.