- مقدمه 1
- چکیده مطالب 4
- پیشینه بحث 7
- ویژگی های پژوهش حاضر 10
- فراگیری قانون سنخیت در تکوین و تشریع 14
- طهارت روحی رمز سنخیت با قرآن 14
- اشاره 22
- ویِژگی های قرآن کریم 22
- نور بودن قرآن 23
- اشاره 26
- اقوم بودن هدایت مطلق قرآن 26
- الف . عقل و عاطفه انسان متعلَّق هدایت قرآن 28
- ب . مفهوم هدایت در قرآن 30
- ج . هدایت یافتگی یا عدم هدایت اهل تقوا؟ 31
- اقوم بودن هدایت قرآن 33
- جهانی بودن زبان قرآن 35
- قرآن؛ کلام و تکلم الهی 38
- قرآن کل و کل قرآن 39
- اشاره 41
- تحدی نمودن قرآن 41
- برهان عقلی تحدی 44
- آفرین گفتن خدا بر نزول قرآن 44
- قرآن عظیم و سوره حمد 47
- اشاره 47
- جایگاه سوره حمد 47
- نامها و القاب سوره حمد 48
- سبعاً من المثانی 49
- وجه نامگذاری سوره حمد 50
- اختصاص حمد به خداوند سبحان 50
- شناخت حمد الهی رمز تعالی انسان 52
- احسن الحدیث بودن قرآن 54
- مهیمن بودن قرآن 57
- ام الکتاب بودن قرآن 60
- تبیین معارف قرآنی به تناسب ظرفیت افراد 64
- قول فصل بودن قرآن 65
- تازگی و جاودانگی 68
- بخش اول: مفهوم تحریف در لغت، اصطلاح، قرآن و اقسام آن 72
- اشاره 72
- اشاره 73
- فصل اول 73
- 1. مفهوم لغوی «تحریف» 74
- اشاره 74
- استشهادات بر معنای لغوی تحریف 75
- مفهوم تحریف در قرآن 77
- 2. مفهوم اصطلاحی تحریف 77
- اقسام تحریف 81
- اشاره 81
- الف. تحریف معنوی 82
- اشاره 82
- اِخبار علی علیه السلام از وقوع تحریف معنوی 84
- اشاره 86
- شأن نزول آیه 86
- پنج نمونه از تحریف معنوی آیات قرآن 86
- تقریب استدلال 87
- اشاره 88
- تقریب استدلال 89
- اشکالات نگارنده بر فخر رازی 89
- اشاره 91
- تقریب استدلال 91
- اشاره 94
- شان نزول آیه 94
- تقریب استدلال 95
- اشاره 96
- تقریب استدلال 96
- پاسخ به یک ایراد 97
- ب . تحریف لفظی 99
- اشاره 99
- 1. تحریف در قرائت 99
- اشاره 99
- یک موضوع مسلّم تاریخی 99
- عدم تواتر قرائات 100
- نمونه هایی از تحریف در قرائت 103
- 2. تحریف در حروف قرآن 104
- ثمره اختلاف در قرائت 104
- اشاره 104
- حروف قرآن و معانی بلند آن 104
- دو نمونه تحریف در حروف قرآن 105
- 3. تحریف در کلمات قرآن 107
- نمونه تحریف در کلمات قرآن 107
- اشاره 107
- تحریف « بسم الله الرحمن الرحیم» 108
- 4. تحریف در آیات 108
- اشاره 108
- اختلاف نظر در میان علمای اهل سنّت 109
- موقعیت « بسم الله الرحمن الرحیم» 110
- طایفه نخست 110
- نتیجه تحقیق در بسم الله الرحمن الرحیم 111
- 5. تحریف در سور قرآن 115
- 6. تحریف به زیاده 116
- 7. تحریف به نقیصه 117
- اشاره 118
- 8. تحریف به نسخ تلاوت در قرآن 118
- نمونه نسخ تلاوت در قرآن 118
- فساد قول به نسخ تلاوت 118
- حاصل کلام در اقسام تحریف 120
- اشاره 122
- فصل دوم 122
- بزرگان شیعه و نفی تحریف 123
- 1. شیخ صدوق و نفی تحریف (متوفای 381 ه- .ق) 123
- اشاره 123
- اشاره 124
- تهمتی بزرگ به شیخ مفید 124
- 2. شیخ مفید و نفی تحریف (متوفای 413 ه- .ق) 124
- تحریف نمودن کلام شیخ مفید 125
- کلام شیخ مفید در مقالات 125
- 3. سید مرتضی و نفی تحریف (متوفای 436 ه- . ق) 126
- تحریف کلام شیخ مفید 126
- 4. شیخ طوسی و نفی تحریف (متوفای 461ه- .ق) 128
- 5. علامه طبرسی و نفی تحریف ( متوفای 548 ه- . ق) 129
- 6. سید ابن طاووس و نفی تحریف (متوفای 664 ه- . ق) 130
- 7. علامه حلّی ونفی تحریف (متوفای726 ه- .ق) 130
- 8. محقق کرکی و نفی تحریف ( متوفای 940 ه- .ق ) 131
- 9. ملا فتح الله کاشانی و نفی تحریف ( متوفای 988 ه- . ق) 131
- 10. مقدس اردبیلی و نفی تحریف ( متوفای 993 ه- .ق) 132
- اشاره 132
- اتهام تحریف به مقدس اردبیلی 132
- دفع اتهام از مقدس اردبیلی 133
- 11. شیخ بهائی و نفی تحریف (متوفای 1030 ه- .ق ) 134
- اشاره 135
- 13. ملامحسن فیض کاشانی و نفی تحریف( متوفای 1090ه- .ق) 135
- 12. سید نورالله تستری و نفی تحریف (متوفای 1019- ه. ق) 135
- الفصل السابع، الکاشانی وتحریف القرآن: 137
- تهمتی آشکار به فیض کاشانی 137
- پاسخ از اتهامات ناروا به فیض 139
- 15. سید علی خان مدنی و نفی تحریف (متوفای 1120 ه- .ق) 140
- 14. شیخ حرعاملی ونفی تحریف (متوفای 1104 ه- .ق) 140
- 16. صاحب مفتاح الکرامه و نفی تحریف (متوفای 1226 ه- .ق) 141
- 17. شیخ جعفرکاشف الغطا و نفی تحریف (متوفای 1228 ه- .ق) 141
- 18. سید محمد طباطبائی و نفی تحریف(متوفای 1242ه- .ق) 143
- 19. آیت الله کوه کمری و نفی تحریف (متوفای 1299 ه- .ق) 144
- 20. محمد حسن آشتیانی و نفی تحریف ( متوفای 1319 ه- .ق) 144
- 21. محمد حسن مقامی و نفی تحریف ( متوفای 1351ه- .ق ) 145
- 22. علامه بلاغی و نفی تحریف ( متوفای 1352 ه- .ق) 145
- 23. محسن امین عاملی و نفی تحریف ( متوفای 1371 ه- .ق) 147
- 25. علامه امینی و نفی تحریف ( متوفای 1379 ه- .ق) 148
- 24. محمد حسین کاشف الغطا ونفی تحریف(متوفای 1373 ه- .ق) 148
- 26. آیت الله بروجردی و نفی تحریف ( متوفای 1380 ه- .ق) 149
- 27. سید شرف الدین عاملی ونفی تحریف (متوفای 1381 ه- .ق) 150
- 28. علامه طباطبائی و نفی تحریف (متوفای 1402ه- .ق) 151
- 29. امام خمینی و نفی تحریف (متوفای 1409 ه- .ق) 152
- 31. آیت الله گلپایگانی و نفی تحریف (متوفای 1414 ق) 155
- 30. آیت الله خوئی و نفی تحریف (متوفای 1413 ه- .ق) 155
- تهمتی بی اساس به کلینی 156
- مرحله اول؛ ذکر سه روایت و مدلول هر یک ازآنها 156
- اشاره 156
- مرحله دوم؛ ابواب طرح این احادیث 158
- مرحله سوم؛ شناخت مبنای کلینی درکافی 159
- اشاره 159
- نتیجه مبنای کلینی درکتاب کافی 160
- مرحله چهارم؛ کلینی و نفی تحریف از قرآن 161
- الف. سقوط قرآن از حجیّت 166
- اشاره 166
- حاصل اقوال صاحب نظران در نفی تحریف 166
- ب. اعتبار یقین در مسائل اعتقادی 166
- ج. محال عادی تحریف در قرآن 167
- د. مخالفت با ضرورت دین و معجزه نبوت 167
- ز. قرائت، تعلیم وحفظ قرآن 168
- و. متواتر بودن قرآن 168
- ه. عرضه اختلاف اخبار بر قرآن 168
- ت. استناد به آیات قرآن 169
- ی. اجماع مسلمانان 169
- ح. حدیث ثقلین 169
- م. نماز شیعه 170
- ک. تأویل بردن اخبار تحریف 170
- اشاره 171
- فصل سوم 171
- بزرگان اهل سنت و تنزیه شیعه 172
- اشاره 172
- 1. ابوالحسن اشعری و تنزیه شیعه (متوفای 330 ه- .ق) 172
- 2. زرقانی و تنزیه شیعه 172
- 3.دکتر عبدالصبور شاهین و تنزیه شیعه 173
- 4. رحمت الله هندی وتنزیه شیعه 173
- 6. دکتر درّاز و تنزیه شیعه 174
- 5. سیوطی و تنزیه شیعه 174
- 7. دکتر تیجانی و تنزیه شیعه 175
- 8. دکتر حنفی داود و تنزیه شیعه 176
- 9. استاد محمد مدنی و تنزیه شیعه 176
- تهمت به شیعه امامیه 177
- 10. زرکشی و تنزیه شیعه 177
- اشاره 177
- جواب ارزنده سید ابن طاووس 178
- 1. ابو علی جبائی و تهمت به شیعه 178
- اشاره 178
- 2. ابن حزم ظاهری و تهمت به شیعه (متوفای 456ه- .ق) 180
- اشاره 180
- جواب حلی و نقضی به ابن حزم 180
- اشاره 181
- پاسخ از این اتهام به شیعه 181
- 3. عبدالرحیم ابن الخیاط و تهمت به شیعه 181
- اشاره 182
- 4. قاضی عبدالجبار و تهمت به شیعه 182
- نقد و دفع این اتهام 182
- اشاره 183
- جواب از اتهام رافعی به شیعه 183
- 5. استاد رافعی و تهمت به شیعه 183
- اشاره 184
- 6. دبستان المذاهب و تهمت به شیعه 184
- موضع بزرگان شیعه در باب کتاب دبستان المذاهب 185
- بخش دوم: دیدگاه اهل سنت از شبهه تحریف 187
- اشاره 187
- فصل چهارم 188
- اشاره 188
- دیدگاه اهل سنت در باب تحریف قرآن 189
- اهل سنّت و اخبار تحریف 190
- طایفه اول و نامعلوم بودن رأیشان 190
- اشاره 190
- اهل سنت و رد اخبار تحریف 191
- طایفه دوم و رد و تاویل اخبار تحریف 191
- اشاره 191
- حاصل کلام در رد اخبار تحریف 196
- تاملّی در کلام فخر رازی 196
- اهل سنت و تأویل اخبار تحریف 197
- اشاره 200
- فصل پنجم 200
- طایقه سوم اهل سنت و تحریف قرآن 201
- اشاره 201
- اشاره 201
- «حشویه»اهل سنت چه کسانی هستند.؟ 201
- 1. ابن جزیّ کلبی و تحریف قرآن 202
- 2. الخطیب الشربینی و تحریف قرآن 203
- 5. ابوبکر انبازی و تحریف قرآن 204
- 4.سفیان ثوری وتحریف قرآن 204
- 3. عبدالوهاب شعرانی وتحریف قرآن 204
- 6. ابن الخطیب وتحریف قرآن 205
- 7. ابن حزم اندلسی و تحریف قرآن 209
- 8. محیی الدین ابن عربی و تحریف قرآن 210
- 9. وهب بن سفیان، ابن جریر طبری، طحاوی و تحریف قرآن 210
- اشاره 211
- نمونه هایی از تحریف حشویه اهل سنت 211
- 2. کم نمودن دو سوره حفد و خلع از قرآن 212
- 1. زیادی بودن سوره معوّدتین 212
- 3. نقصان از سوره احزاب 214
- 4. نقصان از سوره برائت 215
- 5. آیه رجم 217
- 7. آیه رغبت 219
- 6. آیه جهاد 219
- 8. آیه فراش 220
- 9 . دو آیه ای که بُز آن دو را خورد 221
- 10 . آیه محافظت بر صلوات ( نمازها) 222
- 11 . سوره ای به بلندی برائت و همانند مسبحات 223
- 12. آیه صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله در مصحف عایشه 225
- 13. آیه بلاغ 226
- 15 . دو آیه که از مصحف ساقط شد 227
- 14 . تحریف قرآن با کشته شدن حاملان آن 227
- 16 . عدد حروف قرآن کریم به شمارش عمر 229
- 17. آیه ان الله اصطفی من آل محمد صلی الله علیه و آله 230
- 18. آیه ولایت پیامبر صلی الله علیه و آله 231
- 19. آیه کفی الله المومنین القتال 232
- 20. آیه حمیت 233
- خلاصه پاسخ های نگارنده به روایات 235
- بخش سوم: اخبار جمع آوری قرآن 239
- اشاره 239
- فصل ششم 240
- اشاره 240
- اشاره 241
- الف. اهتمام و عدم سهل انگاری پیامبر صلی الله علیه و آله 241
- جمع آوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و عدم تحریف 241
- ب : علی بن ابیطالب علیه السلام و جمع آوری قرآن 242
- ج. صحابه و گردآوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 244
- د. اقوال علما و گردآوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 245
- ابوبکر و عمر و عدم تحریف قرآن 248
- اشاره 248
- خلفا وعدم تحریف قرآن 248
- اشاره 249
- 1. شواهد تاریخی 249
- اخرج ابن ابی داود 249
- مقصود از جمع آوری ابوبکر 249
- الف. تحریف سهوی و قهری 251
- اشاره 251
- 2. برهان عقلی 251
- ب. تحریف عمدی در آیات غیر سیاسی 252
- ج. تحریف عمدی در آیات سیاسی 254
- 3. برهان نقلی (حدیث ثقلین) 255
- الف. اعتراض اصحاب 256
- اشاره 256
- عثمان و عدم تحریف قرآن 256
- ب، نداشتن انگیزه برای تحریف 257
- ج. خلافت عثمان و عدم تحریف آیات سیاسی 257
- د. سکوت علی علیه السلام ، دلیل بر عدم تحریف قرآن از سوی عثمان 258
- ه. قاتلان عثمان و عدم تحریف قرآن از سوی او 258
- و. توحید مصاحف و عدم تحریف قرآن از سوی 259
- دوران بنی امیه و عدم تحریف قرآن 260
- اشاره 260
- حاصل کلام 260
- وجوه نقد پندار تحریف از سوی حجّاج 261
- حاصل کلام درفصل ششم 263
- فصل هفتم 265
- اشاره 265
- اشاره 266
- ادلّه نفی تحریف از قرآن 266
- الف. استحاله نقض غرض 268
- دلیل نخست؛ دلائل عقلی 268
- ب. قبح عقاب بلا بیان 269
- ج. ملازمه اعجاز با عدم تحریف 271
- اشاره 273
- دلیل دوم؛ آیات قرآنی 273
- الف . آیات تحدِی 274
- ب. آیه عزّت 277
- اشاره 279
- نفی باطل و اعجاز اخبار غیبی قرآن 282
- سخن زمخشری در ذیل آیه شریفه 283
- رمز نفوذ ناپذیری قرآن 284
- اشاره 285
- معنای باطل نزد قائلان به تحریف 286
- ج. آیه حفظ 286
- د. آیه رصد (نگهبانان) الهی 302
- ه. آیات صفات قرآن 304
- و.آیات هدایت 305
- اشاره 306
- دلیل سوم؛ سنت (احادیث پیامبر واهل بیت علیهم السلام ) 306
- الف. نهج البلاغه و نفی تحریف 307
- ب. حدیث متواتر ثقلین 309
- ج. حدیث متواترغدیر 313
- د. احادیث متواتر عرض برکتاب 314
- ز. اخبار فضائل و خواص سوره ها 318
- ه. احادیث ثواب قرائت سوره درنماز وغیرآن 319
- و. اخبار استعاذه به قرآن درفتنه ها 320
- ز. روایات قرائت سوره کامل در نماز 321
- ح. احادیث تاکید کننده قرآن موجود به قرآن منزل 322
- ط. احادیث تمسک امامان: به قرآن 324
- اشاره 327
- دلیل چهارم؛ اجماع عالمان هر زمان 327
- نکاتی پیرامون اجماع 328
- حاصل کلام 329
- اشاره 330
- فصل هشتم 330
- اشاره 331
- دلیل روائی 331
- اشاره 331
- 1. تحریف تورات و انجیل و تحریف قرآن 331
- دلیل قرآنی 331
- ادله طرفدران تحریف قرآن 331
- جواب وردّ استدلال 332
- تقریب استدلال 332
- دو مؤید برای وجه ششم 335
- حاصل کلام 336
- 2. جمع آوری قرآن وتحریف آن 337
- اشاره 337
- توقف تقریب استدلال برتمامیت دومقدمه 337
- جواب ونقد از شبهه دوم 339
- نقد روایات جمع آوری قرآن 348
- اشاره 352
- نمونه هایی از روایات تدوین در عهدنبی صلی الله علیه و آله 353
- حاصل بحث تعارض اخبار تدوین 355
- اشاره 356
- ج. تعبیر به کتاب در قرآن 357
- الف. تعبیر به سوره در قرآن 357
- ب. معنای تحدی قرآن 357
- اشاره 358
- د. تعبیر به کتاب در حدیث ثقلین 358
- الف. فصاحت و بلاغت قرآن 360
- ب. اهتمام رسول خدا صلی الله علیه و آله به حفظ و تلاوت قرآن 360
- ج. پاداش حفظ و قرائت قرآن 361
- نظریه تحقیق در اخبار جمع آوری 365
- تقریب و توضیح استدلال 367
- اشاره 367
- 3. قرآن علی علیه السلام و شبهه تحریف 367
- دلیل این استدلال 368
- نقد و جواب شبههسوم 369
- نظریه تحقیق در مورد قرآن علی علیه السلام 373
- 4. روایات تحریف و شبهه تحریف 376
- حاصل نقد و جواب 376
- اشاره 376
- اشاره 377
- تقریب استدلال 377
- نقد و مناقشه روایات تحریف 377
- مناقشه طایفه اول 379
- حاصل کلام 380
- اشاره 381
- مناقشه طایفه دوم 381
- حل معارضه صحیحه با اخبار تحریف 383
- حاصل کلام 384
- اشاره 385
- مناقشه طایفه سوم 385
- حاصل کلام 386
- اشاره 387
- مناقشه طایفه چهارم. 387
- حاصل کلام 388
- اشاره 388
- مناقشه طایفه پنجم 389
- خلاصه تحقیق در روایات تحریف 390
- 5. عدم ارتباط بعض آیات برخی دیگر 392
- اشاره 392
- نمونه ای از عدم ارتباط اجزای آیه 393
- تقریب استدلال 393
- نقد و جواب از شبهه پنجم 394
- حاصل کلام در نقد شبهه پنجم 398
- خاتمه 400
- اشاره 400
- «فصل الخطاب»، دستاویز قائلان به تحریف 400
- 1. اعتراف محدث نوری به اشتباه خویش 400
- اشاره 401
- 2. منابع غیر معتبر نوری 401
- الف. کتاب «القرائات » احمدبن سیاری 402
- ب. کتاب «استغاثه» علی ابن احمد کوفی 402
- د. کتاب «احتجاج» طبرسی 403
- ج. تفسیر ابوالجارود 403
- ه. کتاب «انوار نعمانیه» 405
- اشاره 405
- فرازهایی از کتاب انوار النعمانیه 406
- اشاره 408
- 3. روایات مورد استناد نوری 408
- ب. حمل بر تحریف معنوی 409
- الف. حمل بر تفسیر ، تاویل و شأن نزول 409
- ج. مغایرت مصحف علی علیه السلام در نظم و ترتیب 410
سوره کامل در نماز بعد از «فاتحه» صحیح و تمام نخواهد بود، زیرا بر اساس مدعای قائلان به تحریف، امامان معصوم علیهم السلام علم دارند که قرآن تحریف شده است، خوب با این وضع، چگونه حکم می کنند که مسلمانان در نماز پس از سوره «فاتحه الکتاب» سوره ای کامل قرائت کنند. بنابراین حکم اینان به قرائت یک سوره کامل در نماز و ترخیص از سوی امامان معصوم علیهم السلام نسبت به همه سُور، فی نفسه دلیل و مساوق با عصمت قرآن از تحریف است؛ چرا که با احتمال تحریف در قرآن دیگر هیچ مجالی بر اعتماد و عمل به این طایفه از احادیث آمره نخواهد بود. افزون بر این که طرفداران تحریف نمی توانند قرائت سوره ای را که احمال تحریف در آن هست، در نماز جایز و مجزی بدانند؛ زیرا برائت یقینی از اشتغال یقینی حاصل نخواهد شد.
اگر کسی ادّعا کند که حکم قرائت سوره کامل در نماز نسخ شده است، یعنی؛ در عصر نزول قرآن سوره کامل لازم بود، لکن در زمان های بعد که قرآن تحریف شد، این حکم نیز نسخ شد و قرائت سوره ناقص نیز در نماز کفایت می کند.
در پاسخ می گوییم: اوّلاً، حکم ایتان قرائت سوره کامل در نمازها، از سوی امامان معصوم علیهم السلام به ما رسیده؛ لذا وجود هرگونه نسخی دفع می شود. ثانیاً، اگر بخواهد نسخی در احکام و مسائل شریعت انجام گیرد، باید در زمان نزول قرآن و عصر بعثت رسول خدا صلی الله علیه و آله اتفاق بیفتد نه در دوران ائمه معصومین علیهم السلام و این در حالی است که هر مدعی قبول دارد که حکم مذکور در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله نسخ نشده است. ثالثاً، این ادعا مردود و باطل است؛ زیرا صرف احتمال نسخ، در همه آیات و احکام شریعت نیز جاری است، و حتی احتمال نسخ در زمان بعثت را اصالت عدم نسخ دفع می کند و عدم نسخ و دوام و بقای حکم محتمل ثابت می گردد.
ح. احادیث تاکید کننده قرآن موجود به قرآن منزل
پاره ای از روایات وارده از اهل بیت عصمت وطهارت باصراحت بیان می کند که آن ها معتقد بودند به این که قرآنی که در دسترس مردم است، همه اش قرآن و همه قرآنی است، که ازجانب خدای سبحان برنبی مکرم اسلام نازل گردیده است و اگر قرآن موجود دچار کمبود و تحریف می گشت، امامان معصوم علیهم السلام اعتقاد خود را دراین زمینه باصراحت بیان