- مقدمه 1
- چکیده مطالب 4
- پیشینه بحث 7
- ویژگی های پژوهش حاضر 10
- فراگیری قانون سنخیت در تکوین و تشریع 14
- طهارت روحی رمز سنخیت با قرآن 14
- ویِژگی های قرآن کریم 22
- اشاره 22
- نور بودن قرآن 23
- اشاره 26
- اقوم بودن هدایت مطلق قرآن 26
- الف . عقل و عاطفه انسان متعلَّق هدایت قرآن 28
- ب . مفهوم هدایت در قرآن 30
- ج . هدایت یافتگی یا عدم هدایت اهل تقوا؟ 31
- اقوم بودن هدایت قرآن 33
- جهانی بودن زبان قرآن 35
- قرآن؛ کلام و تکلم الهی 38
- قرآن کل و کل قرآن 39
- اشاره 41
- تحدی نمودن قرآن 41
- آفرین گفتن خدا بر نزول قرآن 44
- برهان عقلی تحدی 44
- اشاره 47
- جایگاه سوره حمد 47
- قرآن عظیم و سوره حمد 47
- نامها و القاب سوره حمد 48
- سبعاً من المثانی 49
- اختصاص حمد به خداوند سبحان 50
- وجه نامگذاری سوره حمد 50
- شناخت حمد الهی رمز تعالی انسان 52
- احسن الحدیث بودن قرآن 54
- مهیمن بودن قرآن 57
- ام الکتاب بودن قرآن 60
- تبیین معارف قرآنی به تناسب ظرفیت افراد 64
- قول فصل بودن قرآن 65
- تازگی و جاودانگی 68
- بخش اول: مفهوم تحریف در لغت، اصطلاح، قرآن و اقسام آن 72
- اشاره 72
- فصل اول 73
- اشاره 73
- اشاره 74
- 1. مفهوم لغوی «تحریف» 74
- استشهادات بر معنای لغوی تحریف 75
- مفهوم تحریف در قرآن 77
- 2. مفهوم اصطلاحی تحریف 77
- اشاره 81
- اقسام تحریف 81
- اشاره 82
- الف. تحریف معنوی 82
- اِخبار علی علیه السلام از وقوع تحریف معنوی 84
- اشاره 86
- پنج نمونه از تحریف معنوی آیات قرآن 86
- شأن نزول آیه 86
- تقریب استدلال 87
- اشاره 88
- اشکالات نگارنده بر فخر رازی 89
- تقریب استدلال 89
- اشاره 91
- تقریب استدلال 91
- اشاره 94
- شان نزول آیه 94
- تقریب استدلال 95
- تقریب استدلال 96
- اشاره 96
- پاسخ به یک ایراد 97
- ب . تحریف لفظی 99
- اشاره 99
- اشاره 99
- 1. تحریف در قرائت 99
- یک موضوع مسلّم تاریخی 99
- عدم تواتر قرائات 100
- نمونه هایی از تحریف در قرائت 103
- 2. تحریف در حروف قرآن 104
- اشاره 104
- ثمره اختلاف در قرائت 104
- حروف قرآن و معانی بلند آن 104
- دو نمونه تحریف در حروف قرآن 105
- 3. تحریف در کلمات قرآن 107
- نمونه تحریف در کلمات قرآن 107
- اشاره 107
- 4. تحریف در آیات 108
- تحریف « بسم الله الرحمن الرحیم» 108
- اشاره 108
- اختلاف نظر در میان علمای اهل سنّت 109
- طایفه نخست 110
- موقعیت « بسم الله الرحمن الرحیم» 110
- نتیجه تحقیق در بسم الله الرحمن الرحیم 111
- 5. تحریف در سور قرآن 115
- 6. تحریف به زیاده 116
- 7. تحریف به نقیصه 117
- 8. تحریف به نسخ تلاوت در قرآن 118
- فساد قول به نسخ تلاوت 118
- اشاره 118
- نمونه نسخ تلاوت در قرآن 118
- حاصل کلام در اقسام تحریف 120
- اشاره 122
- فصل دوم 122
- بزرگان شیعه و نفی تحریف 123
- 1. شیخ صدوق و نفی تحریف (متوفای 381 ه- .ق) 123
- اشاره 123
- 2. شیخ مفید و نفی تحریف (متوفای 413 ه- .ق) 124
- تهمتی بزرگ به شیخ مفید 124
- اشاره 124
- تحریف نمودن کلام شیخ مفید 125
- کلام شیخ مفید در مقالات 125
- 3. سید مرتضی و نفی تحریف (متوفای 436 ه- . ق) 126
- تحریف کلام شیخ مفید 126
- 4. شیخ طوسی و نفی تحریف (متوفای 461ه- .ق) 128
- 5. علامه طبرسی و نفی تحریف ( متوفای 548 ه- . ق) 129
- 6. سید ابن طاووس و نفی تحریف (متوفای 664 ه- . ق) 130
- 7. علامه حلّی ونفی تحریف (متوفای726 ه- .ق) 130
- 8. محقق کرکی و نفی تحریف ( متوفای 940 ه- .ق ) 131
- 9. ملا فتح الله کاشانی و نفی تحریف ( متوفای 988 ه- . ق) 131
- اتهام تحریف به مقدس اردبیلی 132
- اشاره 132
- 10. مقدس اردبیلی و نفی تحریف ( متوفای 993 ه- .ق) 132
- دفع اتهام از مقدس اردبیلی 133
- 11. شیخ بهائی و نفی تحریف (متوفای 1030 ه- .ق ) 134
- اشاره 135
- 12. سید نورالله تستری و نفی تحریف (متوفای 1019- ه. ق) 135
- 13. ملامحسن فیض کاشانی و نفی تحریف( متوفای 1090ه- .ق) 135
- تهمتی آشکار به فیض کاشانی 137
- الفصل السابع، الکاشانی وتحریف القرآن: 137
- پاسخ از اتهامات ناروا به فیض 139
- 14. شیخ حرعاملی ونفی تحریف (متوفای 1104 ه- .ق) 140
- 15. سید علی خان مدنی و نفی تحریف (متوفای 1120 ه- .ق) 140
- 16. صاحب مفتاح الکرامه و نفی تحریف (متوفای 1226 ه- .ق) 141
- 17. شیخ جعفرکاشف الغطا و نفی تحریف (متوفای 1228 ه- .ق) 141
- 18. سید محمد طباطبائی و نفی تحریف(متوفای 1242ه- .ق) 143
- 20. محمد حسن آشتیانی و نفی تحریف ( متوفای 1319 ه- .ق) 144
- 19. آیت الله کوه کمری و نفی تحریف (متوفای 1299 ه- .ق) 144
- 21. محمد حسن مقامی و نفی تحریف ( متوفای 1351ه- .ق ) 145
- 22. علامه بلاغی و نفی تحریف ( متوفای 1352 ه- .ق) 145
- 23. محسن امین عاملی و نفی تحریف ( متوفای 1371 ه- .ق) 147
- 25. علامه امینی و نفی تحریف ( متوفای 1379 ه- .ق) 148
- 24. محمد حسین کاشف الغطا ونفی تحریف(متوفای 1373 ه- .ق) 148
- 26. آیت الله بروجردی و نفی تحریف ( متوفای 1380 ه- .ق) 149
- 27. سید شرف الدین عاملی ونفی تحریف (متوفای 1381 ه- .ق) 150
- 28. علامه طباطبائی و نفی تحریف (متوفای 1402ه- .ق) 151
- 29. امام خمینی و نفی تحریف (متوفای 1409 ه- .ق) 152
- 31. آیت الله گلپایگانی و نفی تحریف (متوفای 1414 ق) 155
- 30. آیت الله خوئی و نفی تحریف (متوفای 1413 ه- .ق) 155
- مرحله اول؛ ذکر سه روایت و مدلول هر یک ازآنها 156
- اشاره 156
- تهمتی بی اساس به کلینی 156
- مرحله دوم؛ ابواب طرح این احادیث 158
- مرحله سوم؛ شناخت مبنای کلینی درکافی 159
- اشاره 159
- نتیجه مبنای کلینی درکتاب کافی 160
- مرحله چهارم؛ کلینی و نفی تحریف از قرآن 161
- حاصل اقوال صاحب نظران در نفی تحریف 166
- ب. اعتبار یقین در مسائل اعتقادی 166
- اشاره 166
- الف. سقوط قرآن از حجیّت 166
- ج. محال عادی تحریف در قرآن 167
- د. مخالفت با ضرورت دین و معجزه نبوت 167
- ز. قرائت، تعلیم وحفظ قرآن 168
- و. متواتر بودن قرآن 168
- ه. عرضه اختلاف اخبار بر قرآن 168
- ح. حدیث ثقلین 169
- ت. استناد به آیات قرآن 169
- ی. اجماع مسلمانان 169
- ک. تأویل بردن اخبار تحریف 170
- م. نماز شیعه 170
- فصل سوم 171
- اشاره 171
- اشاره 172
- 2. زرقانی و تنزیه شیعه 172
- 1. ابوالحسن اشعری و تنزیه شیعه (متوفای 330 ه- .ق) 172
- بزرگان اهل سنت و تنزیه شیعه 172
- 4. رحمت الله هندی وتنزیه شیعه 173
- 3.دکتر عبدالصبور شاهین و تنزیه شیعه 173
- 6. دکتر درّاز و تنزیه شیعه 174
- 5. سیوطی و تنزیه شیعه 174
- 7. دکتر تیجانی و تنزیه شیعه 175
- 9. استاد محمد مدنی و تنزیه شیعه 176
- 8. دکتر حنفی داود و تنزیه شیعه 176
- تهمت به شیعه امامیه 177
- اشاره 177
- 10. زرکشی و تنزیه شیعه 177
- جواب ارزنده سید ابن طاووس 178
- 1. ابو علی جبائی و تهمت به شیعه 178
- اشاره 178
- جواب حلی و نقضی به ابن حزم 180
- 2. ابن حزم ظاهری و تهمت به شیعه (متوفای 456ه- .ق) 180
- اشاره 180
- 3. عبدالرحیم ابن الخیاط و تهمت به شیعه 181
- پاسخ از این اتهام به شیعه 181
- اشاره 181
- نقد و دفع این اتهام 182
- اشاره 182
- 4. قاضی عبدالجبار و تهمت به شیعه 182
- 5. استاد رافعی و تهمت به شیعه 183
- اشاره 183
- جواب از اتهام رافعی به شیعه 183
- 6. دبستان المذاهب و تهمت به شیعه 184
- اشاره 184
- موضع بزرگان شیعه در باب کتاب دبستان المذاهب 185
- بخش دوم: دیدگاه اهل سنت از شبهه تحریف 187
- اشاره 187
- اشاره 188
- فصل چهارم 188
- دیدگاه اهل سنت در باب تحریف قرآن 189
- اشاره 190
- اهل سنّت و اخبار تحریف 190
- طایفه اول و نامعلوم بودن رأیشان 190
- اهل سنت و رد اخبار تحریف 191
- طایفه دوم و رد و تاویل اخبار تحریف 191
- اشاره 191
- حاصل کلام در رد اخبار تحریف 196
- تاملّی در کلام فخر رازی 196
- اهل سنت و تأویل اخبار تحریف 197
- اشاره 200
- فصل پنجم 200
- اشاره 201
- طایقه سوم اهل سنت و تحریف قرآن 201
- اشاره 201
- «حشویه»اهل سنت چه کسانی هستند.؟ 201
- 1. ابن جزیّ کلبی و تحریف قرآن 202
- 2. الخطیب الشربینی و تحریف قرآن 203
- 5. ابوبکر انبازی و تحریف قرآن 204
- 4.سفیان ثوری وتحریف قرآن 204
- 3. عبدالوهاب شعرانی وتحریف قرآن 204
- 6. ابن الخطیب وتحریف قرآن 205
- 7. ابن حزم اندلسی و تحریف قرآن 209
- 9. وهب بن سفیان، ابن جریر طبری، طحاوی و تحریف قرآن 210
- 8. محیی الدین ابن عربی و تحریف قرآن 210
- اشاره 211
- نمونه هایی از تحریف حشویه اهل سنت 211
- 1. زیادی بودن سوره معوّدتین 212
- 2. کم نمودن دو سوره حفد و خلع از قرآن 212
- 3. نقصان از سوره احزاب 214
- 4. نقصان از سوره برائت 215
- 5. آیه رجم 217
- 7. آیه رغبت 219
- 6. آیه جهاد 219
- 8. آیه فراش 220
- 9 . دو آیه ای که بُز آن دو را خورد 221
- 10 . آیه محافظت بر صلوات ( نمازها) 222
- 11 . سوره ای به بلندی برائت و همانند مسبحات 223
- 12. آیه صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله در مصحف عایشه 225
- 13. آیه بلاغ 226
- 15 . دو آیه که از مصحف ساقط شد 227
- 14 . تحریف قرآن با کشته شدن حاملان آن 227
- 16 . عدد حروف قرآن کریم به شمارش عمر 229
- 17. آیه ان الله اصطفی من آل محمد صلی الله علیه و آله 230
- 18. آیه ولایت پیامبر صلی الله علیه و آله 231
- 19. آیه کفی الله المومنین القتال 232
- 20. آیه حمیت 233
- خلاصه پاسخ های نگارنده به روایات 235
- بخش سوم: اخبار جمع آوری قرآن 239
- اشاره 239
- اشاره 240
- فصل ششم 240
- الف. اهتمام و عدم سهل انگاری پیامبر صلی الله علیه و آله 241
- اشاره 241
- جمع آوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله و عدم تحریف 241
- ب : علی بن ابیطالب علیه السلام و جمع آوری قرآن 242
- ج. صحابه و گردآوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 244
- د. اقوال علما و گردآوری قرآن زمان پیامبر صلی الله علیه و آله 245
- خلفا وعدم تحریف قرآن 248
- ابوبکر و عمر و عدم تحریف قرآن 248
- اشاره 248
- مقصود از جمع آوری ابوبکر 249
- 1. شواهد تاریخی 249
- اخرج ابن ابی داود 249
- اشاره 249
- اشاره 251
- 2. برهان عقلی 251
- الف. تحریف سهوی و قهری 251
- ب. تحریف عمدی در آیات غیر سیاسی 252
- ج. تحریف عمدی در آیات سیاسی 254
- 3. برهان نقلی (حدیث ثقلین) 255
- اشاره 256
- عثمان و عدم تحریف قرآن 256
- الف. اعتراض اصحاب 256
- ب، نداشتن انگیزه برای تحریف 257
- ج. خلافت عثمان و عدم تحریف آیات سیاسی 257
- د. سکوت علی علیه السلام ، دلیل بر عدم تحریف قرآن از سوی عثمان 258
- ه. قاتلان عثمان و عدم تحریف قرآن از سوی او 258
- و. توحید مصاحف و عدم تحریف قرآن از سوی 259
- حاصل کلام 260
- دوران بنی امیه و عدم تحریف قرآن 260
- اشاره 260
- وجوه نقد پندار تحریف از سوی حجّاج 261
- حاصل کلام درفصل ششم 263
- فصل هفتم 265
- اشاره 265
- اشاره 266
- ادلّه نفی تحریف از قرآن 266
- الف. استحاله نقض غرض 268
- دلیل نخست؛ دلائل عقلی 268
- ب. قبح عقاب بلا بیان 269
- ج. ملازمه اعجاز با عدم تحریف 271
- اشاره 273
- دلیل دوم؛ آیات قرآنی 273
- الف . آیات تحدِی 274
- ب. آیه عزّت 277
- اشاره 279
- نفی باطل و اعجاز اخبار غیبی قرآن 282
- سخن زمخشری در ذیل آیه شریفه 283
- رمز نفوذ ناپذیری قرآن 284
- اشاره 285
- معنای باطل نزد قائلان به تحریف 286
- ج. آیه حفظ 286
- د. آیه رصد (نگهبانان) الهی 302
- ه. آیات صفات قرآن 304
- و.آیات هدایت 305
- اشاره 306
- دلیل سوم؛ سنت (احادیث پیامبر واهل بیت علیهم السلام ) 306
- الف. نهج البلاغه و نفی تحریف 307
- ب. حدیث متواتر ثقلین 309
- ج. حدیث متواترغدیر 313
- د. احادیث متواتر عرض برکتاب 314
- ز. اخبار فضائل و خواص سوره ها 318
- ه. احادیث ثواب قرائت سوره درنماز وغیرآن 319
- و. اخبار استعاذه به قرآن درفتنه ها 320
- ز. روایات قرائت سوره کامل در نماز 321
- ح. احادیث تاکید کننده قرآن موجود به قرآن منزل 322
- ط. احادیث تمسک امامان: به قرآن 324
- اشاره 327
- دلیل چهارم؛ اجماع عالمان هر زمان 327
- نکاتی پیرامون اجماع 328
- حاصل کلام 329
- اشاره 330
- فصل هشتم 330
- دلیل روائی 331
- اشاره 331
- اشاره 331
- 1. تحریف تورات و انجیل و تحریف قرآن 331
- دلیل قرآنی 331
- ادله طرفدران تحریف قرآن 331
- جواب وردّ استدلال 332
- تقریب استدلال 332
- دو مؤید برای وجه ششم 335
- حاصل کلام 336
- 2. جمع آوری قرآن وتحریف آن 337
- اشاره 337
- توقف تقریب استدلال برتمامیت دومقدمه 337
- جواب ونقد از شبهه دوم 339
- نقد روایات جمع آوری قرآن 348
- اشاره 352
- نمونه هایی از روایات تدوین در عهدنبی صلی الله علیه و آله 353
- حاصل بحث تعارض اخبار تدوین 355
- اشاره 356
- ج. تعبیر به کتاب در قرآن 357
- الف. تعبیر به سوره در قرآن 357
- ب. معنای تحدی قرآن 357
- اشاره 358
- د. تعبیر به کتاب در حدیث ثقلین 358
- الف. فصاحت و بلاغت قرآن 360
- ب. اهتمام رسول خدا صلی الله علیه و آله به حفظ و تلاوت قرآن 360
- ج. پاداش حفظ و قرائت قرآن 361
- نظریه تحقیق در اخبار جمع آوری 365
- تقریب و توضیح استدلال 367
- اشاره 367
- 3. قرآن علی علیه السلام و شبهه تحریف 367
- دلیل این استدلال 368
- نقد و جواب شبههسوم 369
- نظریه تحقیق در مورد قرآن علی علیه السلام 373
- 4. روایات تحریف و شبهه تحریف 376
- حاصل نقد و جواب 376
- اشاره 376
- نقد و مناقشه روایات تحریف 377
- تقریب استدلال 377
- اشاره 377
- مناقشه طایفه اول 379
- حاصل کلام 380
- اشاره 381
- مناقشه طایفه دوم 381
- حل معارضه صحیحه با اخبار تحریف 383
- حاصل کلام 384
- اشاره 385
- مناقشه طایفه سوم 385
- حاصل کلام 386
- مناقشه طایفه چهارم. 387
- اشاره 387
- حاصل کلام 388
- اشاره 388
- مناقشه طایفه پنجم 389
- خلاصه تحقیق در روایات تحریف 390
- 5. عدم ارتباط بعض آیات برخی دیگر 392
- اشاره 392
- تقریب استدلال 393
- نمونه ای از عدم ارتباط اجزای آیه 393
- نقد و جواب از شبهه پنجم 394
- حاصل کلام در نقد شبهه پنجم 398
- خاتمه 400
- 1. اعتراف محدث نوری به اشتباه خویش 400
- اشاره 400
- «فصل الخطاب»، دستاویز قائلان به تحریف 400
- اشاره 401
- 2. منابع غیر معتبر نوری 401
- ب. کتاب «استغاثه» علی ابن احمد کوفی 402
- الف. کتاب «القرائات » احمدبن سیاری 402
- د. کتاب «احتجاج» طبرسی 403
- ج. تفسیر ابوالجارود 403
- ه. کتاب «انوار نعمانیه» 405
- اشاره 405
- فرازهایی از کتاب انوار النعمانیه 406
- اشاره 408
- 3. روایات مورد استناد نوری 408
- الف. حمل بر تفسیر ، تاویل و شأن نزول 409
- ب. حمل بر تحریف معنوی 409
- ج. مغایرت مصحف علی علیه السلام در نظم و ترتیب 410
ج. جمع به معنای جمع متفرقات
جمع متفرقات و کتابت این متفرقات در شی واحد؛ مانند کاغذ و مصحف، براساس پاره ای روایات منسوب به ابی بکر و بر اساس پاره ای دیگر منسوب به عمربن خطاب می باشد.
د. جمع به معنای جمع مسلمین بر قرائت واحد
جمع بر قرائت واحد و تمایز آن از قرائات مختلفی که که منشأش اختلاف زبان های قبائل، اماکن مختلف و لهجه های گوناگون بوده است، جمعی است که منسوب به عثمان می باشد.
تذکر
با توضیح و تفسیر جامع و کاملی که درباره مفهوم «جمع» بیان کردیم و نیز با خلط ننمودن بین معانی چهارگانه جمع در روایات و تشخیص معنای مستعمل در هر طایفه از اخبار ، هر محققی را به حق هدایت و موضوع بحث منقّح و روشن گشته، انسان را از انحراف و شبهه ای که منجر به تحریف قرآن می گردد باز می دارد.
3. قرآن علی علیه السلام و شبهه تحریف
اشاره
سومین شبهه و دلیل طرفداران تحریف قرآن عبارت است از خصوصیات و زیادت مصحف امیرالمؤمنین بر قرآن موجود.
تقریب و توضیح استدلال
پرواضح است که امیرالمؤمنین علیه السلام مصحفی داشتند غیر از این مصحف موجود و آن را به مسلمان ها عرضه و ارائه نمودند، لیکن مورد پذیرش مردم واقع نگردید. علت عدم پذیرش آن از سوی مردم هم این بود که آن مصحف زیاداتی داشت که در قرآن موجود در دست مسلمانان نبود، پس این کمبود و نقصان قرآن موجود نسبت به مصحف امیرالمؤمنین، دلیل بر تحریفی است که قائلان به آن آن را ادّعا می کنند و گرنه باید قرآنی که در اختیار مسلمانان بود با قرآن علی علیه السلام مطابقت می داشت و هیچ گونه تغییر و نقصانی در آن مشاهده نمی شد.