مصونیت قرآن از تحریف نزد شیعه و اهل سنت صفحه 75

ب. حرف به معنای انحراف و عدول از جهت و مسیر شیء است؛ مانند تحریف کلام در قول خدای تبارک و تعالی «یحرفوْنَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ»؛(1) یعنی کلمات خدا را از جایگاه اصلی آن کج و از مجرای طبیعی آن منحرف می کنند.

ج. حرف به معنای اسم آلت ( المحراف ) که برای تقدیر و اندازه گیری اشیا به کار می رود؛ مانند آهنی که طبیب به وسیله آن جراحت را معالجه می کند.

تذکر

بین دو معنای اوّل و دوّم که « ابن فارس » برای « حرف » بیان نمود، یک نوع ملازمه و تشابه وجود دارد؛ یعنی لازمه و عاقبت کناره و کج روی ، انحراف و عدول از مسیر و هدف اصلی است.

استشهادات بر معنای لغوی تحریف

1. تفسیر آیه : آلوسی در تفسیر و شرح آیه شریفه می نویسد : بعضی از مردم خدا را در کناره و لبه دین می پرستند نه در متن و قلب ایمان، و هیچ گونه ثبات و استقراری ندارند. قرآن این افراد دوچهره را به کسانی تشبیه می کند که درگوشه و حاشیه لشکر حرکت می کنند و منتظرند تا ببینند چه می شود، اگر احساس پیروزی کنند می مانند و گرنه صحنه را ترک و فرار می کنند.(2)

شعرانی در شرح جمله « عن مواضعه » (نساء / 46) می نویسد: مراد از «مواضعه» معانی و مفاهیم الفاظ است؛ یعنی الفاظ را بر معانی ظاهریشان حمل و تفسیر نمیکنند، بلکه آن را بر وجوه بعیدی تاویل و تفسیر به رأی می کنند؛ مانند این که می گویند: پیغمبری که تمام انبیا بشارت به آمدنش را داده اند، حضرت محمد صلی الله علیه و آله پیامبر اسلام نیست، بلکه او پیغمبری است غیر محمد صلی الله علیه و آله است و این درحالی است که قراین و شواهدی که در تورات آمده، منطبق بر پیغمبر اسلام می باشد.(3) همچنان که شیخ محمد

1- نساء، آیه 46، و مائده، آیه 13.
2- آلوسی البغدادی، ابوالفضل شهاب الدین السیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر قرآن العظیم، ج 17، ص124 .
3- طبرسی، شیخ ابوعلی الفضل بن الحسن، مجمع البیان ج 3، ص 55.