مصونیت قرآن از تحریف نزد شیعه و اهل سنت صفحه 97

دیگری مانند دوستی و یاری، از قلمرو معانی حقیقی خارج است و اشتراک لفظی در مورد آنها مطرح نیست؛ ثالثاً، در آیه شریفه قرینه قطعی و عقلی موجود است که « ولیّ» به معنای سرپرست است؛ زیرا اگر «ولیّ »به معنای دوستی یا نصرت باشد، با این که لسان آیه خبر است، لازم می آید محتوای آیه بر خلاف واقع باشد، و در این صورت معنا چنین خواهد شد: « جز این نیست که یاور یا دوست شما خدا، رسول و مؤمنانی هستند که نماز به پا دارند و در حال رکوع زکات می دهند، درحالی که بدیهی است که تمام مومنان با یکدیگر دوست و یاورند، و دوستی در انحصار کسانی که در حال رکوع نماز زکات می دهند نیست.» پس چون لسان آیه خبر است و از طرفی از ادات حصر«انما» استفاده شده و اگر «ولیّ» حمل بر دوست و ناصر شود کذب لازم آمده، محتوای آیه بر خلاف واقع خواهد بود. «رکوع» در لغت به معنای انحنا و خم شدن و به صورت فرو افتادن است و بدین لحاظ خم شدن در نماز را رکوع می گویند(1)

زبیدی در «تاج العروس(2)»

می گوید: اگر رکوع در تنگدستی و فقر به کار رود، به کسی که پس از توانگری فقیر و تنگدست شده و به انحطاط گرائیده «رکع الرجل» گفته می شود، این استعمال مجازی است. بنابراین، معنای حقیقی رکوع همان انحنا و خم شدن است و اگر در معنای دیگری مانند انحطاط حال و خضوع بکار رود، مجاز است و نیاز به قرینه دارد.

پاسخ به یک ایراد

برخی گفته اند: اگر مراد از « الذین آمنوا» که به صورت جمع آمده، علی علیه السلام باشد، کلمه جمع در مفرد استعمال شده است و این استعمال مجازی است و بدون قرینه نمی توان استعمال مجاز را پذیرفت. بنابراین، جمع قابل تطبیق بر یک فرد نیست و آیه عام است.(3)

1- 1. جوهری، الصحاح، ج3 ، ص 1222، و فیروز آبادی، القاموس المحیط ، ج3، ص31 و فراهیدی ، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 1، ص 200 .
2- زبیدی، تاج العروس، ماده «رکع» .
3- فخر رازی ، تفسیر الکبیر، ج3 ، ص432 .