دو مکتب در اسلام جلد اول صفحه 476

173- ابو سعید خدری ، سعد بن مالک بن سنان خزرجی ، جنگ خندق و جنگهای بعد از آن را درک رد و در مدینه به سال 63 یا 65 و یا 76 درگذشت . اصحاب صحاح 1170 حدیث از او روایت کرده اند. شرح حالش در اسد الغابه ، ج 2، ص 289، و التقریب ج 1، ص 289، و جوامع السیره ، ص 276،

و حدیثش درباره منافقان در صحیح ترمذی ، ج 13، ص 167، و حیله ابونعیم ، ج 6، ص 284، آمده است .

174تا224

174- در تاریخ بغداد، ج 3، ص 153 آمده است که ابن عباس در نزد ابن مسعود آیه یعجب الزراع لیغیظ بهم الکفار را خواند و گفت این علی بن ابی طالب است .

175- جابر بن عبدالله بن عمرو انصاری سلمی ، پدر و پسر هر دو صحابی بودند. جابر به همراه پدرش بیعت عقبه را درک کرد و در 17 جنگ در رکاب پیغمبر شرکت کرد. او در صفین در کنار علی (ع ) حضور داشت و پس از سال 70 هجری در مدینه درگذشت . اصحاب صحاح 1540 حدیث از او روایت کرده اند. شرح حالش در اسد الغابه ، ج 1، ص 256 - 257، و التقریب ، ج 1، ص 122، و جوامع السیره ، ص 276، و روایتش درباره منافقان در استیعاب ، ج 2، ص 464، و ریاض النضره ، ج 2، ص 284، و تاریخ ذهبی ، ج 2، ص 198، آمده که چنین است : ما منافقان این امت را جز به ...، و در مجمع الزوائد، ج 9، ص 133، نیز آمده که با این عبارت شروع می شود: ما گروه انصار، منافقمان را جز از راه ...

176- صحیح ترمذی ، ج 13، ص 165، باب مناقب علی ؛ سنن ابن ماجه ، باب فضل علی ، ح 116؛ خصائص نسائی ، ص 4 و 30 و ج 4، ص 281 و 368 و 370 و 372 و ج 5، ص 307

و 347 و 350 و 358 و 361 و 366 و 419 و 568؛ مستدرک الصحیحین ، ج 2، ص 129 و ج 3 ص 9؛ ریاض النضره ، ج 2، ص 222 - 225؛ تاریخ بغداد، ج 7، ص 377 و ج 8، ص 290 و ج 12، ص 343 و مصادر بسیار دیگر.

177- این ماجرا را به طور بسیار فشرده از طبقات ابن سعد، ج 2، ص 190 - 192، نقل کردیم . دنباله این موضوع و بقیه مصادر را در بخش اول کتاب عبدالله سبا آورده ایم .

178- صحیح بخاری ، کتاب العلم ، باب کتابه العلم ، ج 1، ص 22 - 23.

179- روایت ابن عباس در صحیح بخاری ، کتاب الجهاد، باب جوائز الوفد، ج 2، ص 120 و باب اخراج الیهود من جزیره العرب ؛ صحیح مسلم ، کتاب الوصیه ، باب ترک الوصیه ، و دیگر منابع خبری ، و نصوص آن در اول داستان سقیفه در کتاب عبدالله بن سبا، ج 1، ص 98 - 102 آمده است .