دو مکتب در اسلام جلد اول صفحه 68

و نیز در زمان رسول خدا(ص )، به معاشران حضرتش صاحب رسول خدا (هم صحبت رسول خدا(ص )) و (اصحاب رسول خدا) (یاران رسول خدا(ص )) می گفتند و کلمه صاحب و اصحاب را بر کلمه رسول خدااضافه می کردند.

همچنین اصحاب بیعت الشجره (یاران پیمان شجره ) و اصحاب الصفه (همنشینان صفه ) گفته اند

که اصحاب ، بر بیعت الشجره و صفه اضافه شده است .

در زمان رسول خدا(ص ) لفظ صاحب و اصحاب نام خاصی برای یاران رسول خدا(ص ) نبود؛ بلکه بعدها مسلمانان پیرو مذهب خلفا، یاران پیامبر خدا(ص ) را صحابی و اصحاب نام نهادند. پس چنین نامگذاری ، از نامگذاریهای مسلمانان و یا اصطلاحات متشرعه است و ارتباطی به نامگذاری اسلامی ندارد.

روش شناخت صحابی در مذهب خلفا

نویسندگان شرح حال صحابه پیغمبر(ص ) در مذهب خلفا، برای تعریف و معرفی اصحاب قاعده و روشی خاص وضع کرده اند. از آن جمله ابن حجر در کتاب اصابه می گوید:

از جمله سخنان سربسته پیشوایان درباره نشانه ای که با آن شخص صحابی شناخته می شود، روایتی است که ابن ابی شبیه در مصنف خود، از طریقی که بر آن باکی نیست ، آورده : پیشینیان را رسم بر این بود که در جنگها بجز شخص صحابی را به فرماندهی نمی گماشتند. (133)

اما این روایت ، که از طریقی رسیده که بر آن باکی نیست ، روایتی است که طبری و ابن عساکر به اسناد خود از سیف بن عمر، از ابوعثمان ، از خالد و عباده آورده اند که در آن می گوید:

فرماندهان ، از صحابه انتخاب می شدند؛ مگر وقتی که صحابی را که بتواند از عهده چنین مهمی برآید نمی یافتند. (134)

طبری در روایت دیگر از قول سیف می نویسد: