امر به معروف و نهی از منکر در آینه اجتهاد صفحه 185

(لم تقولون ما لا تفعلون).(1) چرا چیزی می گویید که خودتان عمل نمی کنید.

درباره امر و نهی، از رسول خدا(صلّی الله علیه و آله )نقل شده است که شخصی فرزندش را در محضر رسول حاضر کرد تا آن حضرت، او را از خوردن خرما، که برای او زیان داشت، نهی کند. حضرت فرمود: او را فردا نزد من بیاورید. پدر و فرزند، فردا در خدمت پیامبر حاضر شدند. رسول خدا کودک را نصیحت فرمود. پس از پایان سخنان آن حضرت، پدر پرسید: چرا دیروز او را نصیحت نکردید؟ رسول خدا (صلّی الله علیه و آله ) فرمود: چون دیروز خود مشغول خوردن خرما بودم.

شیوه علنی کردن معروف ها

گرچه انجام دادن کارهای عبادی و معروف،هر چه مخفی تر باشند، امکان قصد قربت و خلوص نیت در آن ها بیش تر است، اما برای جلب و جذب دیگران و یا تحت الشعاع قرار دادن منکرات، لازم است واجبات و معروف ها را علنی انجام داد؛ زیرا یکی از شیوه های کاربردی و مؤثر در جلوگیری و نهی از منکر، ایجاد فضای معنوی و روحانی در جامعه است. شاهد این مدعا این است که در ماه رمضان و ایام سوگواری عاشورا منکرات کم تر انجام می گیرند.

بنابراین، به جای این که فضای جامعه اسلامی، با علنی شدن فساد و گناه، مسموم شود و زمینه گناه برای دیگران فراهم گردد، باید مراسم نماز جمعه و جماعت، دعا و کارهای معروف، در اماکن عمومی، مانند پارک ها، ورزشگاه ها، دانشگاه ها و مدارس، به گونه ای که بدآموزی نداشته باشد، با عظمت هر چه بیش تر و علنی برپا گردد.

بر این مطلب، در قرآن و روایات نیز تأکید و سفارش شده است؛ از جمله،

1. تأکید شده است که نمازهای عید، در منظر عموم و در فضای باز اقامه شود.

2. تأکید شده است که بعضی از حدود، در ملأ عام و جلوی چشم همگان اجرا شود تا موجب عبرت دیگران گردد.

3. تشویق کودکان در حضور جمع انجام گیرد.