دو مکتب در اسلام جلد دوم صفحه 100

و بینوا وجود دارد، پس به جای صدقه ، خمس را برای ایشان مقرر فرموده (393).

و نیز گفته است : اینان همان نزدیکان رسول خدا(ص ) می باشند که صدقه بر آنها حرام است (394).

و همچنین امام سجاد (ع ) به مردی از اهالی شام فرمود:

آیا در سوره انفال نخوانده ای که : واعلموا انما غنمتم من شی ء فان لله خمسه وللرسول ولذی القربی ...؟ آن مرد گفت : آری خوانده ام . مگر شما آنها هستید؟ امام فرمود: آری (395).

آنچه گذشت ، تفسیر کلمه ذی القربی بود که در آیه خمس و غیر آن آمده است . اما یتیمان و مسکینان کیانند؟ نیشابوری در تفسیر این آیه می نویسد:

از علی بن الحسین (ع ) آورده اند که از او در مورد یتامی و مساکین در آیه سؤ ال شده ، آن حضرت فرموده است : منظور از یتامی و مساکین ، یتیمان و بینوایان ما اهل بیت می باشد (396).

طبری از منهال بن عمرو (397) آورده است که درباره خمس از عبدالله بن محمد بن - علی (398) و علی بن الحسین (399) پرسش کردم . آن دو در پاسخم گفتند: خمس از آن ماست . به علی بن الحسین گفتم خداوند در دنبال آن می فرماید: والیتامی والماسکین و ابن السبیل . در پاسخ فرمود: یتیمان و بینوایان ما (400).

آنچه تا به اینجا درباره خمس آوردیم ، همه را از کتابهای حدیث و سیره و تفسیر مکتب خلفا نقل کردیم . اینک خمس و موارد مصرف آن را از دیدگاه مکتب اهل بیت (ع ) مورد مطالعه قرار می دهیم .

جایگاه خمس در مکتب اهل بیت (ع )

روایاتی که از ائمه اهل بیت (ع ) رسیده