دو مکتب در اسلام جلد دوم صفحه 216

ازدواج موقت

این سخن از عمر به تواتر رسیده است که :

متعتان کانتا علی عهد رسول الله و اءنا اءنهی عنهما و اءعاقب علیمها، متعه الحج ، و متعه النساء (782). یعنی دو متعه در زمان پیامبر خدا عمل می شد که من آن دو را ممنوع اعلام می کنم و مرتکبین آن را مجازات می نمایم : یکی عمره تمتع و دیگری ازدواج موقت .

ما درباره متعه الحج یا عمره تمتع در بحثی که گذشت بتفصیل سخن گفته و اجتهاد عمر را درباره آن آوردیم . اینک به بحث درباره ازدواج موقت و اینکه چرا عمر آن را تحریم کرده و چه اجتهادی درباره آن نموده است می پردازیم . نخست ، به یاری خدا، اصل موضوع ، یعنی ازدواج موقت ، را از مصادر مکتب خلفا، و پس از آن از دیدگاه فقه مکتب اهل بیت ، و در پی آنها از کتاب خدا و سنت پیامبر مورد بحث و بررسی قرار می دهیم .

ازدواج موقت در مصادر مکتب خلفا

در تفسیر قرطبی آمده است که دانشمندان گذشته و حال در این مساله اتفاق نظر دارند که متعه ازدواجی است موقت که ارث در آن منتفی می باشد و جدایی بین زن و مرد بدون انجام هر گونه تشریفاتی ، چون طلاق و غیره ، صورت می گیرد و تنها با پایان یافتن مدت تعیین شده انجام می پذیرد. ابن عطیه گفته است :

در متعه ، مرد، زنی را با حضور دو شاهد و اجازه ولی سرپرست او، برای مدتی معین به همسری خود در می آورد و ارثی بینشان نخواهد بود و آنچه را تراضی کرده اند به او

می پردازد. و چون مدت به انتها رسید، دیگر زن تعهدی نخواهد داشت ، اما ملزم است که رحم خود را پاک کند و فرزند - حاصل از این ازدواج - بی شک متعلق به پدر است ، و اگر زن حامله نشده باشد، می تواند به دیگری شوهر کند (783).

در صحیح بخاری از رسول خدا (ص ) آمده است :

هر زن و مردی در ازدواج موقت می توانند که توافق کرده سه شب را در کنار یکدیگر بگذرانند، و در صورتی که بخواهند می توانند آن را همچنان ادامه دهند، و یا از یکدیگر جدا شوند (784).