دو مکتب در اسلام جلد دوم صفحه 5

پس نامگذاری قرآن به مصحف هم از قبیل نامگذاری مسلمانان و جزء مصطلحات مسلمین است ، نه اصطلاح اسلامی و حقیقت شرعی .

در این نامگذاری ، موقعیت و شاءن مصحف مانند مقام و شاءن لفظ الشاری در نزد خوارج است . زیرا این کلمه را آنها روی کسی می گذارند که خود را آماده جنگ و ستیز به مسلمانان کرده باشد. اما همین لفظ در نزد غیر خوارج به معنای مشتری به کار می رود، در مقابل فروشنده به هنگام معامله . پس اگر ما به کلمه الشاری در نزد غیر خوارج برخورد کردیم . می فهمیم که منظور مشتری است و نه کسی که آماده پیکار با مسلمانان باشد، چنانکه نزد خوارج مشهور است

.

همچنین است کلمه المبسوط که مردم سوریه و عراق آن را به دو معنی متفاوت به کار می برند: یعنی عراقیها به شخص کتک خورده و مردم سوریه به آدم شاد و مسرور می گویند! به این حساب اگر این لفظ، در سخن سوریها آمده باشد، در می یابیم که مقصود شخص شاد و مسرور است ، و اگر بر عکس در کلام عراقیها آمده باشد، می فهمیم که منظور آدم کتک خورده و مضروب می باشد.

بنابراین لفظ مصحف در نامگذاری مکتب خلفا هر گاه در میان پیروان آن مکتب به کار رفته باشد به معنای قرآن کریم است ، و اگر در سخن پیروان مکتب اهل بیت آمده باشد (مثل اینکه بگویند مصلحت فاطمه ، همان طور که به کتاب دعاهای امام سجاد (ع ) می گویند صحیفه سجادیه )، منظور مطلق کتاب است ؛ یعنی کتاب فاطمه و کتاب حضرت سجاد.

2 و 3. سنت و بدعت

سنت و بدعت دو اصطلاح اسلامی هستند که درک معنای یکی ، متوقف بر فهم معنای دیگری است . و از مقارنه آن دو با یکدیگر معنی آنها فهمیده می شود.

الف سنت

سنت در لغت به معنای سیره و روش آمده است ؛ چه زشت و چه زیبا(6). ولی در شرع اسلامی سنت عبارت است از امر و نهی رسول خدا (ص )، و یا اقدام و عمل شخص آن حضرت از راه گفتار و رفتار، در مواردی که قرآن کریم به آن صراحتی نداشته باشد. (7) به موافقت حضرتش نیز در پاره ای از امور سنت گویند، به این معنا که مثلا رسول خدا (ص ) عملی را از فرد مسلمانی مشاهده

کرده و او را نهی نفرموده و یا با سکوت خود صحت و درستی عمل او را تاءیید کرده است (8) این است که کتاب و سنت (9)، و یا قرآن و حدیث را ادله شرعیه می گویند.