حقیقت گمشده صفحه 215

وب_ه_م_ی_ن جهت آتش اختلاف میان اشاعره وحنابله در طول قرنهای گذشته مشتعل بوده است .

حنبلیان متمسک به روایت های تشبیه وتجسیم بوده وصفاتی برای خداوندمتعال قائل شده اند که جایز نیست آنها را به او نسبت داد, ودرمقابل اشاعره از این عقاید دوری وتبری می جستند.

ول_ی اگ_ر از این اختلافات بگذریم , می توان عقاید سنی ها را پس ازانقراض تقریبی معتزله در دو مکتب اشاعره وحنابله تقسیم کردودر این فصل نمونه هائی از این دو مکتب را بررسی خواهیم کرد.

الف :مکتب حنابله (سلفی ها)

اشاره

برای بررسی عقاید سلفی ها باید آن را به سه مرحله تاریخی زیرتقسیم کرد: الف دوران احمد بن حنبل ب دوران ابن تیمیه ج دوران محمد بن عبدالوهاب الف : دوران احمد بن حنبل : خط مشی عقیدتی او : ن_ق_ط_ه ات_کا در خط مشی عقیدتی ابن حنبل وحنابله بر سماع شنیدن است , یعنی اعتماد بر آیات واحادیث نبوی برای اثبات عقاید, ولذاآنها چندان توجهی به دلیل عقلی وبرهان ندارند.

ول_ی خ_ود ای_ن مقدمه نیاز به اثبات دارد زیرا نمی توان فرض کرد که سماع شنیدن میزان ومعیار شناخت عقاید بدون دخالت دادن عقل باشد, زیرا سماع نمی تواند حجتی الزام آور باشد مگر آن که ان_سان اولا به خدای متعال , سپس به رسول اللّه (ص ) ایمان آورد

وکلام رسول را تصدیق وباور کند وم_ط_م_ئن ش_ود ک_ه ای_ن سخن ازپیامبر(ص ) صادر شده است .

اگر این سه مرحله فراهم نشود, ام_کان ندارد انسانی را ملزم نمود وبا آیات وروایات بر او اتمام حجت کردزیرا مساله به یک مجادله ب_ی اس_اس ت_ب_دیل ودر حلقه ای بی انتهاخواهد چرخید واز نظر عقلی معروف است که نمی توان چیزی رابا خودش ثابت کرد زیرا مستلزم دور بوده ودور باطل است , به عنوان مثال : اگ_ر ب_خ_واهیم با استناد به یک آیه قرآنی واحتجاج به آن وجود خدای سبحان را ثابت کنیم , لازم م_ی آی_د ک_ه ق_ب_لا ب_ه آن آیه قرآنی ایمان وباور داشته باشیم , ولی ایمان به آیه متوقف بر ایمان به خ_داون_داس_ت , ودوب_اره ایمان به خداوند متوقف بر ایمان به آیه است , حال اگر قسمت تکراری را حذف کنیم نتیجه می گیریم که ایمان به آیه ,متوقف بر ایمان به آیه است .. .

واین باطل است .