مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 319

1- 1155. سیر اعلام النبلاء، ج 4، ص 153.

2- 1156. الطبقات الکبری، ج 6، ص 220.

3- 1157. ر.ک: معجم المفهرس لالفاظ احادیث بحارالانوار، ج 1، ص 34.

4- 1158. سنن دارمی، ج 1، ص 122، ح 632؛ معرفه علوم الحدیث، حاکم نیشابوری، ص 60.

5- 1159. کنز العمال، ج 5، ص 229.

ایراد نمود، فرمود: «... گفتار مرا گوش فرا داده و آن را مکتوب دارید، آنگاه به شهرها و قبیله های خود بازگردید...».(1)

3 - دوران امام سجادعلیه السلام

پس از دوران تاریک 20 ساله گذشته، دوران امام سجادعلیه السلام طلیعه درخشش فرهنگ تشیع است و حدیث، رونقی دیگر می یابد. در این دوره آثار مکتوب بر جای مانده از امام سجادعلیه السلام کم نیست. حدیثی از آن حضرت نقل شده که هنگام وفات، صندوقی را نزد امام باقرعلیه السلام به ودیعت نهاد که در آن کتب بسیار بود.(2)

در شمارش نوشته های امام سجادعلیه السلام، نخست باید از صحیفه سجادیه نام برد. مناسک حج نیز یکی دیگر از کتب آن حضرت است. فرزندان امام این کتاب را نقل کرده اند و در بغداد نیز به طبع رسیده است.(3)

رساله حقوق نیز یکی دیگر از آثار گران قدر امام سجادعلیه السلام است که جامع آداب سلوک فردی و اجتماعی است و محور شرح و بسط بسیار قرار گرفته است.(4)

«الجامع الفقه» عنوان دیگر از این آثار است که ابوحمزه ثمالی آن را نقل کرده است.(5)

همچنین «صحیفه الزهد» را ابوحمزه ثمالی نقل کرده است.(6) داوود بن عیسی نیز کتاب حدیثی را از امام سجادعلیه السلام گرد آورده است.(7) کتاب علی بن الحسین علیه السلام هم عنوان دیگری است که در ضمن مصادر از آن یاد شده است.(8)

به جز این چند اثر روایات بسیاری در ثبت و کتابت حدیث تلاش کرده اند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

1 - ثابت بن دینار (ابوحمزه ثمالی)؛

وی از شخصیت های برجسته شیعی و از یاران امام سجادعلیه السلام است، برای او آثاری با نام: کتاب التفسیر، کتاب النوادر و کتاب الزهد نقل کرده اند.(9)