مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 345

بنی فضال گفت: «خذوا ما رووا و ذروا مارأوا»؛ «آنچه را روایت کرده اند بگیرید و آنچه را که در آن اعمال رأی کرده اند رها نمایید.»

این خط در طول تاریخ حدیث شیعه ادامه پیدا کرد. از جمله فرزند شهید ثانی حسن بن زین الدین این کار فهرستی را در کتاب «المنتقی الجمان» ادامه داده است.

شبهه چهارم: تناقض در روایات

دکتر قفاری می گوید: «امر قابل ملاحظه این که اختلاف آنان در احادیث یا نصوص است نه استنباط، و شکی نیست که تناقض نشانه بطلان مذهب و کذب روایات بوده و دلیل بر این است که این ها از جانب خداوند نیست؛ زیرا خداوند می فرماید: «وَلَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلافاً کَثِیراً»؛(1) «و اگر قرآن از ناحیه غیر خداوند بود در آن اختلاف بسیاری می یافتند».(2)

او در جایی دیگر می نویسد: «امر دیگری که موضوع عصمت را باطل می کند اختلاف و تناقض در روایاتی است که از امامان شیعه وارد شده است؛ زیرا اختلاف در گفتار یا رفتار، با عصمت سازگاری ندارد».(3)

عوامل وقوع تعارض

قبل از پاسخ به اصل سؤال به عوامل وقوع تعارض در کلمات و سیره و روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام اشاره می کنیم:

1 - جانب ذاتی تعارض

در بسیاری از موارد، انسان بین دو دلیل و روایت تعارض می بیند، در حالی که هیچ گونه تعارض در واقع وجود ندارد و این ذهن انسان است که اشتباهاً بین دو روایت تعارض ملاحظه کرده است. که یا به جهت جهل به لغت و یا اطلاع نداشتن از دقّت های لغویّین یا غفلت از وجود برخی از قراین یا قرینه موجود یا به دلیل عدم