مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 349

نجاشی در ترجمه کلینی رحمه الله اسامی این سی کتاب را آورده و تصریح به عدد سی کرده است. و نیز شیخ طوسی رحمه الله در کتاب «الفهرست» اسامی سی کتاب «کافی» را ذکر کرده است که با کتاب «الروضه» 31 کتاب می شود.

2 - ممکن است که حسین بن حیدر کرکی عاملی برای کتاب روضه کافی نیز بیست کتاب فرض کرده که با سی کتاب اصول و فروع کافی مجموعاً پنجاه کتاب می شود.

3 - ممکن است در نسخه کرکی عاملی برخی از عناوین اضافی بوده و یا خود او با تبویبی که داشته به آن اضافه کرده است و لذا این کتاب ها به پنجاه عنوان رسیده است. و اختلاف نسخ، دلیل بر ضعف کتاب نیست؛ زیرا باید جهت این اختلاف دانسته شود.

4 - و نیز احتمال دارد که در نسخه کرکی بین عناوین ابواب با عناوین کتاب ها اشتباه شده و با هم خلط شده باشد.

به هر تقدیر ادعای شیخ طوسی رحمه الله صحیح است؛ زیرا او به واسطه شیخ مفیدرحمه الله و او نیز به واسطه ابن قولویه از استادش کلینی کتاب کافی را نقل کرده و تصریح دارد که کافی دارای سی کتاب است. و شیخ طوسی رحمه الله هم معظم روایات «کافی» را در «تهذیب» نقل کرده است. و هر دو کتاب الآن در دسترس علما است. و نجاشی حتی در برخی موارد، کتاب کلینی را با یک واسطه؛ یعنی به واسطه عقرانی نقل می کند، گرچه او در سنین کهولت شیخ کلینی را درک کرده است. و لذا می گوید: «حدّثکم محمد بن یعقوب الکلینی» زیرا در عصر او کلینی به جهت کهولت سنّ خودش روایت های کتاب خود «کافی» را قرائت نمی کرده است، بلکه دیگران برای او می خوانده اند و تصدیق می کرده است. و هر گاه شخص نویسنده کتاب خود را می خواند از آن به «حدّثنا» تعبیر می کردند.

شبهه ششم: عدم نقل روایت از امام حسن عسکری علیه السلام

ابن تیمیه می گوید: «همانا علمای معروف به نقل روایت که در زمان حسن بن علیّ عسکری بوده اند هرگز از او روایتی که مشهور در کتب اهل علم باشد نقل نکرده اند،