مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و پاسخ به شبهات صفحه 383

مفتی از آن بر می گردد و رأیش عوض می شود.

سادساً: ممکن است که ادعای اجماعات برخی از افراد علی القاعده باشد، یعنی شخص مشاهده می کند که در مسأله ای، هم نصّ قرآنی و هم حدیثی وجود دارد و لذا قطع به حکم مسأله پیدا می نماید و بدین جهت بدون آن که آرای علما را بررسی کند، با خود می گوید: باید همه فقها به این نتیجه رسیده باشند و لذا ادعای اجماع می کند. لذا ممکن است برخی ادعای اجماعات از بعضی افراد از این قبیل باشد.

شبهه بیست و چهارم: تکذیب ابن ابی عمیر

دهلوی می گوید: «ابن ابی عمیر سندها را مرسل ذکر می کرد، و حال آن که ارسال نزد آنان از بزرگ ترین گناهان است. محمد بن یعقوب کلینی و دیگران از اخباریین از ابی عبداللَّه علیه السلام نقل کرده اند که فرمود: «ایاکم و الکذب المفترع؟ قیل له: و ما الکذب المفترع؟ قال: ان یحدّثک الرجل بالحدیث فتترکه و ترویه عن الذی حدّثک عنه»؛ «از دروغ مفترع بپرهیزید. به حضرت عرض شد: دروغ مفترع چیست؟ حضرت فرمود: این که شخصی برای تو حدیثی را نقل کند و تو واسطه را رها کنی و از آن کسی که برای تو از او نقل کرده روایت نمایی.»

پاسخ

اولاً: مراسیل بر دو قسم است: یکی مراسیل به حذف واسطه و دیگری مراسیل به ایهام واسطه به این که واسطه را حذف کند و به جای آن از کلمه «بعض اصحابنا» و نظایر آن استفاده کند. آن که مشکل دارد و مقصود دهلوی است، همان قسم اوّل است، ولی می دانیم که غالب ارسال های ابن ابی عمیر از قبیل دوم است به جهت مشکلی که برای او پدید آمده است، و غالباً این مشکل از ناحیه نسّاخ پدید آمده است؛ زیرا به جهت آن که خط در برخی از موارد درست خوانده نمی شود، لذا اسم راوی را به صورت مجمل و مهمل می آورده اند. و نیز ممکن است به این جهت باشد که کتاب ها و اصول حدیثی در برخی از مواقع به جهت حفظ آن در زیر زمین دفن