راه وحدت امت اسلامی صفحه 155

انجام می دهم، از آن طفره می روند؟ به خدا سوگند، من از دیگران به احکام خدا داناتر، و از ترس به خدا بیمناک ترم. (1)

حاطب بن بلتعه

حاطب، نامه رسان رسول خدا (ص) روزی نامه آن حضرت را برای مشرکان برد و هنگام تحویل نامه، سیاستی به خرج داد. هنگام برگشت، رسول خدا (ص) سؤال کرد چرا چنین کردی؟

حاطب پاسخ داد: «خواستم از این طریق، رابطه خود را با قوم و قبیله ام حفظ کنم، تا از مال و خانواده ام حراست کنند! علاوه بر این، صحابه دیگر نیز، در آنجا مال و زندگی دارند که خداوند بدین وسیله مال و زندگی آنها را حفظ می کند» .

رسول خدا (ص) با شنیدن این سخن، فرمود: «راست می گوید و درباره او، جز خیر و خوبی نباید گفت» .

اما عمر گفت: «این مرد به خدا و رسول (ص) و مؤمنان، خیانت کرده است، بگذارید گردن او را بزنم!» .

بخاری، این مطلب را در آخر کتاب استتابه مرتدین و جاهای دیگر صحیح، آورده است. (2)

با بیان این مطلب، دلیل ما مبنی بر اجتهاد و تأویل روشن شد و همین مقدار کافی است که بدانیم، افراد در برابر نص، تأویل و اجتهاد داشته اند و عذر آنها هم، پذیرفته شده است.